Kłodnica (Kędzierzyn-Koźle)

Kłodnica

część miasta i osiedle administracyjne Kędzierzyna-Koźla
Śluza Kłodnica na Kanale Gliwickim od strony dolnej wody
Herb
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	kędzierzyńsko-kozielski
Miasto	Kędzierzyn-Koźle
Data założenia	1532
Prawa miejskie	1973–1975
W granicach Kędzierzyna-Koźla	30 października 1975[1]
SIMC	0965476[2]
Zarządzający	Dorota Tomala
Populacja (2022[3]) • liczba ludności	3837
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	47-200
Tablice rejestracyjne	OK
Położenie na mapie Kędzierzyna-Koźla Kłodnica
Położenie na mapie Polski Kłodnica
Położenie na mapie województwa opolskiego Kłodnica
Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego Kłodnica
50°20′50″N 18°10′10″E

Kłodnica (niem. Klodnitz^[4]) – część miasta^[5][2] oraz jedno z 16 osiedli administracyjnych miasta Kędzierzyna-Koźla. Siedziba Rady Osiedla znajduje się przy ulicy Kłodnickiej 38A. Przewodniczącą Zarządu Osiedla (2023) jest Dorota Tomala^[6].

Dawniej wieś i gmina jednostkowa. Od 1945 gromada (sołectwo) w zbiorowej gminie Kłodnica w Polsce (której była siedzibą)^[7]. W latach 1954–1959 w gromadzie Kłodnica (będąc jej siedzibą)^[8], 1959–1972 na prawach osiedla^[9], a 1973–1975 odrębne miasto^[10]. 30 października 1975 włączona do miasta Kędzierzyna^[11], przemianowanego 3 listopada 1975 na Kędzierzyn-Koźle^[12].

Kłodnica położona jest w centralnej (obszarowo) części miasta, między Kędzierzynem a Koźlem, przy ujściu Kanału Kłodnickiego i Kanału Gliwickiego do Odry^[13].

Nazwa

7 maja 1946 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Kłodnica, określając drugi przypadek jako Kłodnicy, a przymiotnik – kłodnicki^[4].

Historia

W zapiskach z 1303 zachowała się informacja o istnieniu wsi Kłodnica. W 1783 Kłodnica liczyła 383 mieszkańców. W 1814 Kłodnica uwolniła się od pańszczyzny.

Od końca XVIII w. wieś posiadała własną pieczęć gminną, na której wizerunku przedstawiono pień z wbitą w niego piłę i nad nim siekierę^[14].

W latach 1792–1821 wybudowano Kanał Kłodnicki, który pobudził rozwój gospodarczy okolic Koźla. Po Kanale Kłodnickim kursowało rocznie ponad tysiąc statków, przewożąc głównie towary z Gliwic do manufaktury w Sławięcicach oraz do składnicy towarów żelaznych utworzonej u ujścia Kanału do Odry. W 1861 wybudowano bocznicę kolejową z Kędzierzyna do przystani przy Kanale Kłodnickim.

Liczba ludności w miejscowości[15]	1845	1855	1861
Kłodnica	1217	1377	1505

W 1910 w Kłodnicy mieszkało 3709 osób.

9 listopada 1919 władze niemieckie przeprowadziły na Górnym Śląsku wybory komunalne. W powiecie kozielskim strona polska zdobyła w Kłodnicy 3 z 12 mandatów. W plebiscycie w Kłodnicy padło 1535 głosów za Niemcami i 494 za przyłączeniem do Polski^[16].

Podczas III powstania śląskiego 10 maja 1921 nacierające od wschodu siły powstańcze dowodzone przez ppor. W. Fojkisa zdobyły Kłodnicę i Koźle-Port, wypierając Niemców na drugi brzeg Odry do Koźla. 4 czerwca 1921 niemieckie oddziały przeszły do kontrofensywy, odbijając Koźle-Port, Kłodnicę i Kędzierzyn^[17]. 17-letni Franz Weiss, mieszkaniec Górki Prudnickiej, został rozstrzelany 5 czerwca 1921 przy Kanale Kłodnickim, ponieważ uznano go za polskiego szpiega, gdy próbował przedostać się z Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego do swojej rodzinnej miejscowości^[18].

W lipcu 1922 powiat kozielski został oficjalnie przekazany administracji niemieckiej i z powrotem włączony do Niemiec.

Liczba ludności w miejscowości[19]	1910	1925	1929	1935	1939
Kłodnica	3736	4123	4173	4670	4943

31 stycznia 1945 Armia Czerwona zajęła Kłodnicę. 21 marca 1945 rozpoczęło się przejmowanie od Armii Czerwonej obiektów gospodarczych w powiecie kozielskim. Na początku 1946 w Kłodnicy mieszkało 3098 osób.

Ludność miejscowości według spisu powszechnego[20]	1950	1960	1970
Kłodnica	3340	3677	4500

25 września 1954 reforma podziału administracyjnego powołała na terenie powiatu kozielskiego 30 gromad, w tym Gromada Kłodnicy. W listopadzie 1959 Kłodnica otrzymała status osiedla.

1 stycznia 1973 Kłodnica otrzymała prawa miejskie^[21].

15 października 1975 nastąpiło połączenie miast Koźla, Kędzierzyna, Kłodnicy i Sławięcic oraz 3 wsi (Lenartowic, Miejsca Kłodnickiego i Cisowej) – początek dzisiejszego miasta Kędzierzyn-Koźle.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest^[22]:

• dom, ul. Ignacego Krasickiego 12, drewniany, z XIX wieku, nie istnieje
• kanał Kłodnicki, łączący Koźle z Gliwicami, zabytkowy, wybudowany w latach 1792–1812

Jest to jedyny kanał ze śluzami komorowymi zachowany w Europie. W granicach miasta zachowało się 5 śluz.

Inne zabytki:

• kaplica pańszczyźniana, ul. Stanisława Wyspiańskiego.

Komunikacja

Układ drogowy

W Kłodnicy znajduje się skrzyżowanie drogi krajowej nr 40 z drogą wojewódzką 423.

Komunikacja miejska

Miejski Zakład Komunikacyjny w Kędzierzynie-Koźlu posiada w dzielnicy Kłodnica 7 przystanków autobusowych: Wyspiańskiego I, Wyspiańskiego II, Kościół, Kanał, Szkoła specjalna, Skrzyżowanie, Krasickiego.

Przez Kłodnicę przebiega siedem linii autobusowych, na trasach: 1, 2, 4, 10, 13, 14, 15. Dodatkowo wybrane kursy linii nr 5.

Kultura

• Filia nr 10 (ul. Ignacego Krasickiego 1) Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kędzierzynie-Koźlu. Oferuje dostęp do Internetu.
• Osiedlowy Dom Kultury w Kłodnicy.

Edukacja

• Zespół Szkół Miejskich nr 2 (dawniej Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15 im. Jana Kochanowskiego oraz Publiczne Gimnazjum nr 2), ul. Karola Szymanowskiego 19.
• Zespół Szkół im. Jana Brzechwy (Podstawowa i Gimnazjum), ul. Ignacego Krasickiego 10.

Kościoły i Związki Wyznaniowe

• Rzymskokatolicka Parafia Matki Bożej Bolesnej w Kędzierzynie-Koźlu, ul. Kłodnicka 2.
• Zjednoczony Kościół Ewangeliczny – Dom Modlitwy, ul. Kowalska 2.

Sport

• Kompleks sportowo-rekreacyjny (ul. Sportowa 15) – wykorzystywany do szkolenia i rozgrywek w piłce nożnej oraz do organizacji imprez sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych i innych.

Władze miasta

Naczelnik miasta:

• Jerzy Wantuła

Dalej patrz Kędzierzyn-Koźle.

Zobacz też

• Powiat kozielski
• Powiat kędzierzyńsko-kozielski

Przypisy

1. Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198
2. GUS. Rejestr TERYT
3. Liczba mieszkańców Kędzierzyna-Koźla (2022)
4. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85.
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Skład Rady oraz Zarządu Osiedla Kłodnica
7. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
8. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 27 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 68
9. Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 387
10. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
11. Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198
12. M.P. z 1975 r. nr 34, poz. 210
13. Kłodnica, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-06-04] .
14. AleksandraA. Starczewska-Wojnar AleksandraA., Odciśnięta pamięć wspólnoty: prawne i komunikatywne funkcje pieczęci gmin wiejskich na przykładzie zachodnich powiatów rejencji opolskiej w latach 1816-1933, Opole: Archiwum Państwowe w Opolu : Uniwersytet Opolski, 2020, s. 183, ISBN 978-83-956475-6-7 [dostęp 2024-11-15]  (pol.).
15. Kędzierzyn-Koźle Monografia Miasta, Państwowy Instytut Naukowy w Opolu, Opole 2001.
16. Wyniki plebiscytu. [dostęp 2014-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
17. Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982 . Brak numerów stron w książce
18. RobertR. Hellfeier RobertR., Tajemnica płyty nagrobnej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 42 (1551), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 14 października 2020, s. 14, ISSN 1231-904X .
19. S. Golachowski Materiały do statystyki narodowościowej Śląska Opolskiego z lat 1910–1939, Poznań – Wrocław 1950. S. Popiołek Ziemia kozielska, Koźle 1963.
20. Narodowy spis powszechny 1970 r., GUS, Warszawa 1971.
21. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
22. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 34 .

Linki zewnętrzne

• Serwis Kłodnicy. klodnica.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-18)].
• Kłodnice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 185 .
• Kłodnica, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2021-03-18] .

Kontrola autorytatywna (część miasta):

• GND: 7723524-1

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3923170