Jeżów (powiat ostrowiecki)

Jeżów

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	ostrowiecki
Gmina	Waśniów
Liczba ludności (2020)	251[2]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	27-425[3]
Tablice rejestracyjne	TOS
SIMC	0275984[4]
Położenie na mapie gminy Waśniów Jeżów
Położenie na mapie Polski Jeżów
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Jeżów
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego Jeżów
50°51′51″N 21°12′53″E[1]

Jeżów – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Waśniów^[5][4].

Był wsią benedyktynów świętokrzyskich w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.

Części wsi

Integralne części wsi Jeżów^[5]^[4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0275990	Wierzbątowice	przysiółek

Historia

Wieś sięga historią XII wieku posiada bogato udokumentowaną historię wieków średnich do czasów kasaty klasztoru łysogórskiego benedyktynów w roku 1819.

Jak notuje Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Jeżów był wsią rządową, w powiecie opatowskim, gminie Boksyce, parafii Waśniów. Leżał w odległości 17 wiorst od Opatowa.

W roku 1352 całość lub część wsi należała do Mirosława, Falisława i rodziny ś.p. Strzeżka, prawdopodobnie współdziedziców Chmielowa i Czyżowa (należących potem do Michała herbu Półkozic, kasztelana sandomierskiego). Nie wiadomo, jak długo Jeżów był w ręku Półkoziców.

W 1379 roku część wsi nabyło małżeństwo Wojsława i Joanny. Inna część Jeżowa została kupiona przez zgromadzenie kanoników regularnych w Trzemesznie w 1380 roku. Następnie całość (lub część) wsi przeszła na własność klasztoru cystersów w Wąchocku. W 1462 roku zakonnicy wymienili ją (jako zbyt odległą od pozostałych dóbr klasztornych) na wieś Mniszki – własność benedyktynów łysogórskich.

Miejscowość miała wówczas 8 łanów kmiecych, płacących do klasztoru po 4 grosze poradlnego, 24 grosze czynszu (pół grzywny), 30 jaj, 2 kury i 2 sery rocznie. Oprócz tego mieszkańcy odrabiali dzień robocizny sprzężajnej. W późniejszym okresie do wspomnianych 8 łanów kmiecych doszedł 1 łan szlachecki Jana Wagórskiego.

W Archiwum Głównym Akt Dawnych znajduje się m.in. potwierdzenie sądu ziemskiego sandomierskiego, że Jan i Grzegorz, bracia, sprzedają swoje dziedzictwo w Jeżowie za 40 grzywien groszy praskich Andrzejowi, przeorowi klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie, Opatów, 24 września 1416 r^[7].

W 1819 roku, po zniesieniu klasztoru łysogórskiego, jego dobra przeszły na własność duchowieństwa świeckiego.

W 1827 roku było tam 12 domów, 99 mieszkańców, a pod koniec XIX wieku 23 domy, 184 mieszkańców, 362 morgi ziemi włościańskiej oraz 2 morgi ziemi dworskiej^[8].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46915
2. Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 5-6 [dostęp 2022-04-22]
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 401 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
7. Sąd ziemski sandomierski stwierdza, że Jan i Grzegorz, bracia, sprzedają swoje dziedzictwo w Jeżowie za 40 grzywien groszy praskich Andrzejowi, przeorowi klasztoru kanoników regularnych w Trzemesznie. [w:] Dokumenty z czasów Jagiełły ze zbiorów Archiwów Głównego Akt Dawnych [on-line]. 1416-09-24. [dostęp 2011-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-05)].
8. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom III, s. 584-585.