PROFILBARU.COM

Jan Frycz
	; Jan Frycz (2013)
Data i miejsce urodzenia	15 maja 1954 ; Kraków
Zawód	aktor
Współmałżonek	Grażyna Laszczyk-Frycz; Agata Frycz; Małgorzata Frycz
Lata aktywności	od 1978
	Zespół artystyczny
	Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie; (1978−1982, 1984−1989); Teatr Narodowy w Warszawie; (1982−1983, od 2006); Teatr Polski w Warszawie; (1983−1984); Narodowy Stary Teatr w Krakowie; (1989−2006)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jan Frycz (ur. 15 maja 1954 w Krakowie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny.

Kariera teatralna

W 1978 ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną im. Ludwika Solskiego w Krakowie w 1978. W teatrze zadebiutował w tym samym roku rolą Edmunda w Damach i huzarach Aleksandra Fredry w reżyserii Mikołaja Grabowskiego na deskach krakowskiego Teatru im. Juliusza Słowackiego.

Po studiach należał do zespołu scen warszawskich: Teatru Narodowego (1982–1983) oraz Teatru Polskiego (1983–1984). Od 1984 do 1989 roku był aktorem Teatru im. Słowackiego w Krakowie, a w 1989 roku związał się z Teatrem Starym. W 2006 roku przeszedł do Teatru Narodowego w Warszawie. W 2007 roku zagrał tragikomiczną postać Iwana Nikołajewicza Zachedryńskiego w Miłości na Krymie Sławomira Mrożka w reżyserii Jerzego Jarockiego. Reżyser, za zgodą autora sztuki, nieco zmodyfikował dramat konkretnie pod tę inscenizację. Od 2018 gra rolę Antonia w Burzy Williama Szekspira, w reżyserii Pawła Miśkiewicza.

W swoim bogatym dorobku ma wiele ról z rosyjskiej klasyki, m.in. Pieriedonowa w Małym biesie Sołoguba (1985), Astrowa w Wujaszce Wani (1993) i Wierszynina w Trzech siostrach (2001) Antona Czechowa, Pozdnyszewa w Sonacie kreutzerowskiej Lwa Tołstoja (1998). U Krystiana Lupy zagrał Iwana w Braciach Karamazow Fiodora Dostojewskiego (1990 i 1999), Poncjusza Piłata w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa (2002) oraz aktora Teatru Narodowego w Wycince Bernharda (2014).

Z Lupą współpracował wielokrotnie. Zagrał w jego Nadobnisiach i koczkodanach Witkacego (1977), Malte albo tryptyku marnotrawnego syna według prozy Rilkego (1991) i – przede wszystkim – w Lunatykach. Eschu, czyli Anarchi Brocha (1995), gdzie zdaniem wielu recenzentów stworzył jedną z najlepszych ról w całej swojej karierze.

Wystąpił również w klasyce literatury polskiej (m.in. Sawa w Śnie srebrnym Salomei Juliusza Słowackiego, 1992; ksiądz Piotr w Dziadach Adama Mickiewicza 1995) oraz światowej (m.in. Lear w Królu Learze Williama Szekspira 2000; Mozart w Amadeuszu Petera Shaffera; Adrian Leverkuhn w Doktorze Faustusie Thomasa Manna).

Aktor pojawia się również w Teatrze Telewizji. Grał w przedstawieniach m.in. Kazimierza Kutza (Astrow w Wujaszku Wani, 1994), Andrzeja Domalika (Mikołaj w Płatonowie Czechowa, 1992), Laco Adamíka (Edyp w Królu Edypie Sofoklesa, 1992), Jana Englerta (Hamlet w „Hamlecie” 1985, Iwanow w Iwanowie, 1995; Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze, 2005) czy Krystyny Jandy (Gilles w Małych zbrodniach małżeńskich, 2005).

W 1984 wystąpił jako Zenon Ziembiewicz w trzyczęściowej adaptacji Granicy Zofii Nałkowskiej (reż. Jan Błeszyński)^[2].

Kariera filmowa

Na ekranie zadebiutował w Dagny (1976) Haakona Sandøy. W drugiej połowie lat 70. i w latach 80. skupił się głównie na pracy w teatrze, w filmie grywał niewiele, najczęściej role epizodyczne. Pamiętane role z tego okresu to: infantylny, egoistyczny uwodziciel w Zielonej miłości (1978) Stanisława Jędryki, brutalny ubek w Wiernych bliznach (1981) i dorobkiewicz w Wielkim Szu (1982) Sylwestra Chęcińskiego.

Był aktywny także w latach 90. i później. Grywał bohaterów bardzo różnego typu. Najbardziej wyraziste kreacje Frycza to postaci osób skupionych, tłumiących emocje. Uznanie przyniosła mu rola wypalonego homoseksualisty w Egoistach (2000) Mariusza Trelińskiego, a także zagubionego na granicy snu i rzeczywistości przedwojennego inteligenta w Pożegnaniu jesieni (1990) tego samego reżysera. Jako zdesperowany partyzant wystąpił w Tam i z powrotem (2001) Wojciecha Wójcika. W Pornografii (2003) Jana Jakuba Kolskiego zagrał pułkownika, który w czasie II wojny światowej popada w depresję i nie może dalej walczyć, a w Pręgach (2004) Magdaleny Piekorz stworzył kreację despotycznego ojca. Jako amant wystąpił w Damie kameliowej (1994) w reżyserii Jerzego Antczaka.

Bardzo często pojawia się na drugim planie i w epizodach, w produkcjach zarówno ambitnych (Jerzy w Spisie cudzołożnic Jerzego Stuhra, Jefimow w Łagodnej Trelińskiego, malarz Jeremi w Dwu księżycach Andrzeja Barańskiego, komendant w Czarnych słońcach Zalewskiego), jak i tych przeznaczonych dla masowego widza (mąż Judyty w Nigdy w życiu!, Bobicki w Zakochanych, bandyta w To ja, złodziej, producent disco polo w Kochaj i rób co chcesz). Nie unika seriali, chociaż konsekwentnie rezygnuje z gry w długich tasiemcach i operach mydlanych. Jego rola w serialu HBO Ślepnąc od świateł, gdzie wcielił się w Daria − gangstera starej daty, spotkała się z bardzo dobrym odbiorem widzów.

Życie prywatne

Jan Frycz jest w trzecim związku małżeńskim, ma córkę z pierwszego małżeństwa i pięcioro dzieci z drugiego małżeństwa^[3]. Jego córki Gabriela i Olga są aktorkami. Ma też trzech synów, Antoniego, Michała i Wojciecha i córkę Marię.

Filmografia

1976: Na srebrnym globie jako Tomasz II
1976: Zielone, minione... jako Ludwik Konarzewski
1976: Dagny jako drukarz „Życia”
1978: Zielona miłość jako Paweł Budny
1980: Rycerz jako panicz
1981: Wierne blizny jako porucznik Stefan Madejski
1982–1986: Blisko, coraz bliżej jako Henryk Pasternik, syn Róży i Stanika
1982: Wielki Szu jako Jarek
1983: Nadzór jako więzień
1983: Mgła jako Alek
1986: Nieproszony gość jako bandyta Jarema
1987: Trzy kroki od miłości jako Andrzej Głowacki
1988: Crimen jako Stanisław Rosiński
1989: Dzień dobry i do widzenia jako on
1990: Pożegnanie jesieni jako „Bazakbal Atanazy”
1991: Obywatel świata jako Janek Borowski
1992: Czy ktoś mnie kocha w tym domu? jako dziennikarz Jan Burski
1992: Zwolnieni z życia jako Marek Wysocki
1992: Kawalerskie życie na obczyźnie jako Herman
1992: Czarne Słońca jako komendant
1993: Pożegnanie z Marią jako kierownik
1993: Dwa księżyce jako malarz Jeremi
1994: Spis cudzołożnic jako doktor Jerzy Zgółka, mąż Marii Magdaleny
1994: Dama kameliowa jako Armand Duval, kochanek Małgorzaty
1995: Pestka jako Józef, mąż Sabiny
1995: Łagodna jako porucznik Jefimow
1995: Horror w Wesołych Bagniskach jako Jerzy Wawicki
1996: Nocne graffiti jako Alex, przyjaciel Kossota
1996: Dzieci i ryby jako Piotr, partner Anny
1996: Dzień wielkiej ryby jako prezes
1997: Sława i chwała jako Janusz Myszyński (odc. 5, 6 i 7)
1997: Kochaj i rób co chcesz jako Werczek, producent disco polo
1999: Egzekutor jako Wiktor, brat Aleksa
2000: Zakochani jako Alfred Bobicki
2000: To ja, złodziej jako Cygan, członek bandy Maksa
2000: Egoiści jako Filip
2001: Tam i z powrotem jako Piotr Klimek
2001: Marszałek Piłsudski jako Stanisław Wojciechowski
2003: Zerwany jako Krótki, wychowawca w zakładzie poprawczym
2003: Powiedz to, Gabi jako biznesmen
2003: Zaginiona jako Marek Tokarski, ojciec zaginionej Uli
2003: Defekt jako prezes Obrysiak
2003: Pornografia jako pułkownik Siemian
2004: Niepochowany jako śledczy
2004: Pręgi jako Andrzej Winkler, ojciec Wojtka
2004: Oficer jako wicepremier Marek Ratyński
2004: Nigdy w życiu! jako Tomasz Kozłowski, były mąż Judyty
2004: Piekło niebo jako Ryszard Marchwiński
2005–2007: Magda M. jako Czerski (odc. 5, 6, 17 i 20)
2005–2007: Egzamin z życia jako Piotr Rudnicki
2005: Komornik jako prezes Chudy
2006: Nadzieja jako paser Gustaw
2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Michał Wilczek
2006: Bezmiar sprawiedliwości jako mecenas Michał Wilczek
2006: Wszyscy jesteśmy Chrystusami jako kolega Adasia
2006: Francuski numer jako Stefan Kowalczyk
2006: Tylko mnie kochaj jako prezes
2007: Korowód jako Zdzisław Dąbrowski
2007: Tajemnica twierdzy szyfrów jako Hans Jacob Globcke
2007: Odwróceni jako generał Adam Potocki
2008: To nie tak, jak myślisz, kotku jako doktor Filip Hoffman
2008: Nieruchomy poruszyciel jako „Generał” Andrzej Gordon
2008: Izolator jako Ernest
2008: Jeszcze raz jako Michał Woroczyński
2010: Hotel 52 jako profesor Dębski (odc. 10, 18 i 20)
2010: Weekend jako komisarz
2010: Nie ten człowiek jako starszy aspirant
2010: Panoptikon
2010: Milczenie jest złotem jako Ben
2010: Różyczka jako pułkownik Wasiak
2011: 80 milionów jako major Bagiński
2011: Pokaż, kotku, co masz w środku jako doktor Filip Hoffman
2011: Wyjazd integracyjny jako prezes Gwidon Nochalski
2011: Och, Karol 2 jako psychoanalityk
2011: Warsaw dark jako Ernest
2012: Bejbi blues jako ojciec Kuby
2012: Ixjana jako Heller
2012: Sanctuary jako Jan Kuczyński
2012: Czas honoru jako Kazimierz Korytowski komunista
2013: Prawo Agaty jako Feliks Bitner
2014: Służby specjalne jako dyrektor stacji telewizyjnej
2014: Wilcze słońce jako pułkownik Franciszek Sigunda, oficer polskiego kontrwywiadu
2015: Hiszpanka jako Ignacy Jan Paderewski
2018: Ślepnąc od świateł jako gangster Dario
2018: Pech to nie grzech jako prezes
2019: Kurier jako generał Kazimierz Sosnkowski
2019: Odwróceni. Ojcowie i córki jako generał w stanie spoczynku Adam Potocki (odc. 2)
2019: Legiony jako Józef Piłsudski
2020: Jak zostałem gangsterem. Historia prawdziwa jako Daniel
2020: Psy 3. W imię zasad jako Panicz
2020: Zenek jako teść Zenka
2020: 25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy jako więzień "Stary"
2020: Banksterzy jako Jan
2020: Asymetria jako nadkomisarz Strzelczyk
2020: Alicja i żabka jako lekarz
2020: Osiecka jako Wiktor Osiecki, ojciec Agnieszki
2021: Dom pod dwoma orłami jako ojciec Zosi
2021: Prawdziwe życie aniołów
2021: Gierek jako prymas Stefan Wyszyński
2021: Krime Story. Love Story jako ojciec Kamili
2021: Bartkowiak jako polityk
2021: Lokatorka jako pułkownik Jan

Dubbing

2003: Gdzie jest Nemo? jako Żarło
2006: Karol. Papież, który pozostał człowiekiem jako Renato Buzzonetti, papieski lekarz
2016: Wiedźmin 3: Dziki Gon Krew i wino jako Regis
2016: Księga dżungli jako Shere Khan
2017: Piraci z Karaibów: Zemsta Salazara jako kapitan Salazar
2018: Avengers: Wojna bez granic jako Thanos
2019: Avengers: Koniec gry jako Thanos
2021: A gdyby…? jako Thanos

Odznaczenia i nagrody

2015 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[4]
2005 – Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[4]
2005 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w pracy artystycznej^[5]
1990 – Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza – przyznawana przez redakcję „miesięcznika „Teatr” – za sezon 1989/1990, za rolę w przedstawieniu „Opis obyczajów...” ks. Jędrzeja Kitowicza w Teatrze STU i rolę Iwana w „Braciach Karamazow” Fiodora Dostojewskiego w Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

2003 – 28. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni:
- Nagroda za drugoplanową rolę męską za Pornografię

Polskie Nagrody Filmowe – Orły:
- 2007 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Korowód
- 2004 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pręgi
- 2003 – Najlepszy aktor drugoplanowy za Pornografię
- 2002 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Tam i z powrotem
- 2001 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Egoistów
- 2000 – nominacja Najlepszy aktor drugoplanowy za Zakochanych

Feliks Warszawski:
- 2007 – nominacja Najlepszy aktor pierwszoplanowy za Miłość na Krymie

Węże:
- 2012 – Występ poniżej godności za rolę w Wyjeździe integracyjnym^[6]

Przypisy

↑ Zofia Mozelowska: Doskonały aktor, surowy ojciec. Jan Frycz kończy 64 lata. wp.pl, 2018-05-15. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).
↑ Granica (1984) w bazie filmpolski.pl
↑ Informacja biograficzna na stronie film.interia.pl. [dostęp 2017-04-19].
↑ ^a ^b Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-06-07].
↑ M.P. z 2006 r. nr 2, poz. 21
↑ Nagrody Węże 2012: Najgorszy polski film 2011 roku wybrany!. 2012-04-02. [dostęp 2011-02-06]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Jan Frycz w bazie filmpolski.pl
Jan Frycz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Jan Frycz w bazie IMDb (ang.)
Jan Frycz w bazie Filmweb
Jan Frycz na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[film.wp.pl-1] Zofia Mozelowska: Doskonały aktor, surowy ojciec. Jan Frycz kończy 64 lata. wp.pl, 2018-05-15. [dostęp 2021-01-15]. (pol.).

[2] Granica (1984) w bazie filmpolski.pl

[3] Informacja biograficzna na stronie film.interia.pl. [dostęp 2017-04-19].

[Medal_Zasłużony_Kulturze_-_Gloria_Artis-4] Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-06-07].

[5] M.P. z 2006 r. nr 2, poz. 21

[6] Nagrody Węże 2012: Najgorszy polski film 2011 roku wybrany!. 2012-04-02. [dostęp 2011-02-06]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]