Jakub Tomasz Nowakowski , ps. „Tomek”, „Tomasz”[1] (ur. 4 grudnia 1924 w Warszawie [2] ) – polski zoolog , doktor nauk biologicznych , działacz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej , uczestnik powstania warszawskiego [2] , major Wojska Polskiego w stanie spoczynku[3] .
Życiorys
Jakub Tomasz Nowakowski w trakcie uroczystości powstańczych w 2024
Urodził się w rodzinie artysty malarza i grafika Bogdana Bartłomieja Nowakowskiego (inne języki) (1887–1945) i Zofii z domu Dydzińskiej[2] . Brat Wandy Janickiej (1923–2023), także uczestniczki powstania warszawskiego[4] . Przed wojną w Warszawie uczęszczał do Szkoły Rodziny Wojskowej przy ulicy Czarneckiego, a następnie do Publicznej Szkoły Powszechnej im. Adama Skwarczyńskiego.
W momencie wybuchu II wojny światowej był uczniem Państwowego Gimnazjum Męskiego imienia Tadeusza Czackiego w Warszawie [1] . W trakcie okupacji niemieckiej , od lutego 1942 działał w konspiracji niepodległościowej w młodzieżowej organizacji PET , następnie w Szarych Szeregach - GS - Hufiec „Centrum” („CR”), 5 drużyna CR-500. Przed powstaniem warszawskim miał przydział do I plutonu – 1. kompanii „Maciek” – Batalionu „Zośka” – Brygady Dywersyjnej „Broda 53” – Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej [2] . W momencie wybuchu powstania warszawskiego, w związku z odcięciem Żoliborza , nie mógł stawić się na miejsce zgrupowania swojej macierzystej jednostki i w związku z tym w trakcie powstania warszawskiego walczył w szeregach plutonu 226 – Zgrupowania „Żniwiarz” – II Obwodu „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej [1] [2] . Brał udział między innymi w ataku na Dworzec Gdański , w trakcie próby połączenia Żoliborza ze Starym Miastem [1] . Po upadku powstania trafił do niewoli niemieckiej (nr jeniecki 45570) - Stalagu XI A Altengrabow [2] .
Po wyzwoleniu, w 1946 wrócił do Polski, studiował biologię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu , a po roku na Uniwersytecie w Poznaniu . Aby otrzymać miejsce w akademiku, zapisał się do ZBoWiD-u [1] . Po ukończeniu studiów został asystentem w Zakładzie Zoologii. Doktoryzował się w Instytucie Zoologii PAN w Warszawie i pracował tam do emerytury[5] .
Otrzymał awans na stopień majora. Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka”[6] . 20 kwietnia 2022 został mianowany członkiem Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [7] .
Jego żoną była biolożka Irena Nowakowska z domu Totwen (1924–2023). Ma z nią córkę[8] .
Ordery i odznaczenia
Przypisy
↑ a b c d e Jakub Tomasz Nowakowski „Tomek” „Tomasz” . 1944.pl. [dostęp 2021-08-14]. (pol. ) .
↑ a b c d e f Jakub Nowakowski . 1944.pl. [dostęp 2021-08-14]. (pol. ) .
↑ Niezwykła lekcja historii. Uczniowie spotkali się z powstańcem . korso.pl, 2021-04-19. [dostęp 2021-08-14].
↑ Odeszła na wieczną wartę - Wanda Janicka ps. „Zofia” [online], 1bltr.wp.mil.pl, 19 września 2023 [dostęp 2024-01-24] .
↑ Grygiel G. Małgorzata Grygiel G. , Nowakowski Jakub cz. 2 [online], instytutpileckiego.pl, 29 sierpnia 2019 [dostęp 2023-12-04] .
↑ Rada do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych , kombatanci.gov.pl [zarchiwizowane 2024-01-24] .
↑ Major Jakub Nowakowski ps. Tomek nowym członkiem Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-12-04] .
↑ Irena Totwen Nowakowska, Warszawa, 11.05.2023 - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, 11 maja 2023 [dostęp 2024-01-24] .
↑ M.P. z 2013 r. poz. 111 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność społeczną i kombatancką”.
↑ Odznaczenia w 68. rocznicę Powstania Warszawskiego . prezydent.pl, 2012-07-30. [dostęp 2021-08-14].
↑ Ordery i odznaczenia z okazji 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego . prezydent.pl, 2019-07-30. [dostęp 2021-08-14].
↑ Zasłużeni dla m.st. Warszawy , um.warszawa.pl [dostęp 2024-09-17].