Język domari – język z grupy indoaryjskiej języków indoeuropejskich. Wywodzi się z sanskrytu za pośrednictwem języków prakryckich. Posługują się nim bliskowschodnie społeczności Domów.
Język domari jest pokrewny innym językom indoaryjskim z grupy centralnej, np. hindi, urdu, pendżabskiemu czy romani, z którym łączy go podobna geneza. Oba te języki uformowały się poza obszarem subkontynentu indyjskiego wśród wędrownych grup Indusów, pochodzących najprawdopodobniej z kasty Domba, przemieszczających się na zachód przez tereny języka perskiego. Domowie opuścili jednak Indie w VI wieku n.e., a więc około 400 lat przed Romami, przez co ich język mimo licznych podobieństw, prezentuje bardziej archaiczny zestaw cech. Na rozwój domari, jego gramatykę, system fonetyczny i słownictwo duży wpływ wywarły (i wciąż wywierają) języki perski i arabski.
Wykazuje wpływy języków arabskich i języków miejscowych (w zależności od lokalizacji)[1]. Nie jest wzajemnie zrozumiały z językiem romani[1].
Obecnie jest on językiem zagrożonym, wypieranym w coraz większym stopniu przez języki większościowe w krajach, gdzie zamieszkują Domowie. Dzieje się tak zarówno w wyniku wpływu kultury masowej, jak i społecznej marginalizacji oraz prześladowań jego użytkowników. Domari nie posiada standardu literackiego, ani powszechnie uznawanej ortografii. Na ogół zapisuje się go pismem arabskim.
Przykłady
|
|
l.poj.
|
l.mn.
|
| 1.
|
ama
|
ame
|
| 2.
|
atu
|
atmen
|
| 3.
|
panji
|
panjan, urin
|
- Odmiana czasownika „być” w czasie teraźniejszym:
| „jestem”
|
stom
|
| „jesteś”
|
stor
|
| „(on) jest”
|
sta
|
| „(ona) jest”
|
sti
|
| „jesteśmy”
|
sten
|
| „jesteście”
|
stes
|
| „(oni/one) są”
|
ste
|
1 yek
2 di
3 tirin
4 ishtar
5 pench
6 shesh
7 hoft
8 haysht / haytek
9 nu
10 dez
- Haa baarum. („To jest mój brat.”)
- Keetur mans-ur? („Gdzie jest twój mąż?”)
- Na djami. („Nie wiem.”)
- Baare sta. („Jest na zewnątrz.”)
- Kek halor? („Jak się masz?”)
- Ghay shtum. / Ghay hromi. („Dobrze.”)
- Ar westi! („Zapraszam!” / „Chodź, usiądź!”)
Przypisy
Linki zewnętrzne