Helenów (gmina)

Helenów

gmina wiejska
1867–1954[1]
Państwo	Polska
Województwo	1919–39: warszawskie 1945–54: warszawskie
Powiat	1919–48: błoński 1948-52: grodziskomaz. 1952–54: pruszkowski
Siedziba	Brwinów
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 21
brak współrzędnych

Helenów (od 1973 Brwinów) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1954 roku^[2] w woj. warszawskim. Nazwa gminy pochodzi od wsi Helenów, jednak siedzibą władz gminy był Brwinów^[3][4].

Gmina Helenów powstała w 1867 roku. W okresie międzywojennym gmina należała do powiatu błońskiego w woj. warszawskim. 1 stycznia 1927 roku z części obszaru gminy Helenów^[5] utworzono nową gminę Letnisko-Brwinów z siedzibą w Brwinowie^[6]. 1 kwietnia 1939 do gminy Helenów przyłączono miejscowości Letnisko Młochówek, willa Zarybie i osada Borowina z gromady Żółwin w gminie Młochów w tymże powiecie^[7], tworząc z tych miejscowości nową gromadę Letnisko Młochówek w graniacach gminy Helenów^[8].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną. 12 marca 1948 roku zmieniono nazwę powiatu błońskiego na grodziskomazowiecki^[9]. 1 lipca 1948 roku z części obszaru gminy Helenów (gromady Podkowa Leśna i Letnisko Młochówek)^[10] utworzono nową gminę Podkowa Leśna z siedzibą w Podkowie Leśnej^[11].

1 lipca 1952 roku część obszaru gminy Helenów (gromada Sokołów) weszła w skład nowo utworzonej gminy Michałowice, natomiast do gminy Helenów (do gromady Komorów^[12]) przyłączono część obszaru zniesionej gminy Skorosze (część gromady Pęcice stanowiącą osiedle Chlebów^[13]); gmina Helenów składała się odtąd z 21 gromad: Biskupice, Czubin, Domaniew, Domaniewek, Falęcin, Gąsin, Granica, Grudów, Kanie, Komorów, Komorów-Wille, Koszajec, Kotowice, Krosna, Milęcin, Moszna, Nowa Wieś, Nowa Wieś parc., Otrębusy, Parzniew i Strzeniówka^[14].

Gminę zniesiono 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[15]:

Gąsin i Nową Wieś-Parcelę włączono równocześnie do Pruszkowa a Grudów (bez majątku S.G.G.W.) do Milanówka^[16].

Jednostki nie przywrócono 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin^[17], utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik, gminę Brwinów.

Przypisy

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Do 28 września 1954 roku
3. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
4. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948
5. wsie Brwinów i Brwinów-Kolonja, folwarki Brwinów, Brwinów Ogrody Słowackiego, Zatrudny i Kępina, cegielnia Leonów oraz parcele (wille) Brwinów Willa, Iglica, Brwinów-Ogrody, Marynin, Borki Węgrzynek, Pszczelin, Janówek B.b. Gutulin i Murawinek
6. Dz.U. z 1930 r. nr 37, poz. 329
7. Dz.U. z 1939 r. nr 18, poz. 121
8. Warszawski Dziennik Wojewódzki. 1939, nr 7, poz. 54
9. Dz.U. z 1948 r. nr 12, poz. 97
10. A także z części obszaru gminy Młochów (część gromady Żółwin)
11. Dz.U. z 1948 r. nr 50, poz. 395
12. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie. 1952, nr 6, poz. 37
13. Dz.U. z 1952 r. nr 26, poz. 177
14. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
15. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
16. Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie. 1954, nr 11
17. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312