Grzybno (jezioro w gminie Gryfino)

Grzybno

Zgniły Grzyb

Widok ogólny na jezioro z powietrza
Położenie
Państwo	Polska
Region	Równina Wełtyńska
Wysokość lustra	27,6 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	9,66 ha
Wymiary • max długość • max szerokość	400 m 190 m
Głębokość • średnia	3,0 m
Hydrologia
Rzeki wypływające	dopływ Krzekny
Położenie na mapie gminy Gryfino Grzybno
Położenie na mapie Polski Grzybno
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Grzybno
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego Grzybno
53°17′16″N 14°38′57″E

Grzybno lub Zgniły Grzyb (Doru, Żelisławiec, niem. Faule Griep) – jezioro na Równinie Wełtyńskiej^[1], położone w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Gryfino^[2].

Powierzchnia 9,66 ha, długość maksymalna 400 m; szerokość maksymalna 190 m. Jezioro położone jest w południowo-wschodnim narożniku uroczyska leśnego Lisia Miedza, na wschodnim krańcu rozległego obniżenia terenu^[3]. Zgodnie z innym źródłem, według danych uzyskanych poprzez planimetrię jeziora na mapach w skali 1:50 000 opracowanych w Państwowym Układzie Współrzędnych 1965, zgodnie z poziomem odniesienia Kronsztadt powierzchnia zbiornika wodnego to 5,0 ha^[4][a].

Jezioro otoczone jest pasem trzcin oraz łąkami i pastwiskami, a od strony północnej i częściowo zachodniej; lasami sosnowymi i olszowymi^[5]. Do jeziora wpływają niewielkie cieki wodne, a największy z nich zasila jezioro od strony wsi Chlebowo. Wypływa bezimienny ciek, który po połączeniu z dopływem wypływającym z jeziora Glinna Wielka stanowi rzekę Krzekna.

W pobliżu wypływu cieku z jeziora, przy południowym brzegu jeziora znajdują się dwa grodziska wczesnośredniowieczne:

• bliżej jeziora znajduje się rozległe grodzisko podkowiaste, które z trzech stron otaczał słabo dziś widoczny wał obronny, a z czwartej grodzisko otwierało się na jezioro;
• 100 metrów dalej na południe znajduje się grodzisko stożkowe, którego wysokość wynosi 42,7 m n.p.m., od zachodu znajduje się usytuowane niżej podgrodzie. Prawdopodobnie było siedzibą możnego rodu Świętoborzyców – władców ziemi kołbackiej i pyrzyckiej^[6].

Z istnieniem jeziora Zgniły Grzyb powiązane są liczne legendy^[7].

Uchwałą Rady MiG Gryfino z dn. 19 października 1995 r. powołano użytek ekologiczny „Zgniły Grzyb”, w skład którego wchodzi jezioro wraz z terenem źródłowym rzeki Krzekny oraz okolicznymi polami, łąkami uprawnymi i nieużytkami^[8]. Ma on powierzchnię 50,25 ha i leży w granicach Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”^[8]. Użytek został utworzony w celu ochrony ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodnych typów siedlisk^[8].

Jezioro od wschodu, Drogą Czterech Podków, obchodzi Szlak Woja Żelisława.

Zobacz też

• Puszcza Bukowa

Uwagi

1. Jezioro w źródle pod numerem 19 oznaczone jako „bez nazwy”.

Przypisy

1. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r. [online], warmaz.pl, 2018  (pol.).
2. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 105, ISBN 83-239-9607-5 .
3. Okolice Szczecina, mapa turystyczna w skali 1:50 000, Wyd. Express Map 2007
4. AdamA. Choiński AdamA., Katalog Jezior Polski, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 190, ISBN 83-232-1732-7, OCLC 169954726 .
5. Program ochrony środowiska dla miasta i gminy Gryfino na lata 2016-2019 z perspektywą na lata 2020-2023
6. Leksykon Puszczy Bukowej. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-05-05)].
7. Gryfowa opowieść. [w:] Wrota Gryfina [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-31)].
8. Użytek ekologiczny Zgniły Grzyb. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-04-04].