Pływające liście Victoria cruzianaKabomba wodnaTrithuria submersa
Grzybieniowce (NymphaealesDumort.) – rządroślin zielnych, hydrofitów o dawniej różnym ujęciu systematycznym. Grupa ta wyewoluowała zanim od okrytonasiennych oddzielił się klad jednoliściennych. Grzybieniowce wyodrębniły się prawdopodobnie już 171-153 milionów lat temu. Dłuższy czas zaliczano tu dwie (w najnowszych ujęciach czasem łączone w jedną) rodziny z 8 rodzajami i 64 gatunkami (w tym 40 gatunków z jednego tylko rodzaju grzybienieNymphaea). W marcu 2007 opublikowano wyniki badań[3], z których wynika, że współczesnymi potomkami siostrzanej linii rozwojowej dla grzybieniowców są rośliny z rodziny hydatellowatychHydatellaceae. Odkrycie to przedstawiło w nowym świetle ewolucję przodków grzybieniowców. Okazało się bowiem, że wobec znacznych różnic (np. morfologicznych) między przedstawicielami tych dwóch kladów o wspólnym pochodzeniu, dojść musiało w przeszłości do znacznego zróżnicowania planów budowy i wykształcenia rozmaitych adaptacji do życia w środowisku wodnym. Hydatellowate zaczęły być włączane do grzybieniowców[2].
Rząd w aktualnych ujęciach systematycznych (system APG IV z 2016) obejmuje trzy rodziny z 6–7 rodzajami i 74 gatunkami[2][4].
Łodygi rosnące w postaci kłączy na dnie zbiornika wodnego (grzybieniowate) lub unoszące się w wodzie (pływcowate). Czasem bulwiasto zgrubiałe, rzadko z rozłogami[5].
Blaszka liściowa przeważnie okrągła, całobrzega lub ząbkowana, pływająca na powierzchni wody. Ogonki liściowe mogą być bardzo długie, zależnie od głębokości zbiornika. U ich nasady występują lub nie przylistki. U pływcowatych liście skrętoległe lub naprzeciwległe z blaszką podzieloną dychotomicznie na cienkie i długie odcinki[6].
Wyrastają pojedynczo z kąta liścia lub blisko kąta liścia, rzadko (hydatellowate) w główkowatympseudancjum z kwiatem męskim w jego centrum i otaczającymi go kwiatami żeńskimi. Kwiaty promieniste[5]. Części kwiatu są ułożone skrętolegle wokół osi kwiatu (płatki, pręciki). U grzybieniowatych okazałe, u pływcowatych raczej drobne. Okwiat zróżnicowany na kielich i koronę. Zewnętrzny okółek tworzą zwykle 4 do 6 działek (rzadko 2 do 12), podczas gdy w wewnętrznym okółku zdarza się nawet do 70 listków. Pręcików jest 14 do 200[5].
W systemie APG II (2003) wymienione były tylko dwie rodziny (pływcowate i grzybieniowate, w tym m.in. rodzaj barklajaBarclaya wyłączany w niektórych systemach w odrębną rodzinę Barclayaceae), przy czym ze względu na powiązania filogenetyczne dopuszczano możliwość połączenia ich w jedną rodzinę Nymphaeaceae s.l. W systemie APG III (2009) dołączona została do rzędu rodzina hydatellowatychHydatellaceae. W systemie APG IV nie wprowadzono zmian w klasyfikacji rzędu[8].
↑ abcMichael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28](ang.).
.jpg)
