František Benda, niem. Franz Benda (ochrz. 22 listopada 1709 w Benátkach nad Jizerou, zm. 7 marca 1786 w Neudorfie k. Poczdamu) – czeski kompozytor i skrzypek.
Życiorys
Syn Jana Jiříego[1], brat Jiříego Antonína Bendy[2]. Początkowo terminował u garncarza, następnie został uczniem miejscowego kantora w Benátkach nad Jizerou[1]. Uczęszczał do szkoły jezuitów w Pradze i był członkiem kościelnego chóru[1]. Przed 1720 rokiem wyjechał do Drezna, gdzie został członkiem nadwornej kapeli elektora saskiego, a także kontynuował swoją edukację muzyczną u Johanna Joachima Quantza, Johanna Georga Pisendela i Johanna Gottlieba Grauna[1][2]. W 1723 roku wrócił do Pragi[1][2]. W 1730 roku wraz z Jiřím Čartem i grupą kompozytorów niemieckich przybył do Polski, gdzie początkowo prawdopodobnie przebywał na dworze starosty sochaczewskiego Fabiana Kazimierza Szaniawskiego, a następnie został członkiem kapeli królewskiej Augusta II Mocnego w Warszawie[1]. W 1733 roku wyjechał do Drezna, gdzie dokonał konwersji na protestantyzm i został członkiem kapeli nadwornej Augusta III[1]. W tym samym roku wstąpił na służbę u księcia pruskiego Fryderyka w Ruppinie, a od 1736 roku w Rheinsbergu[1][2]. Po koronacji królewskiej Fryderyka w 1740 przeniósł się z dworem do Berlina[1]. Akompaniował monarsze na skrzypcach podczas jego koncertów fletowych[1][2]. W 1771 roku został mianowany nadwornym kapelmistrzem[1][2].
Jego synowie Friedrich Wilhelm Heinrich i Karl Hermann Heinrich również zostali muzykami[2].
Twórczość
Był reprezentantem tzw. szkoły berlińskiej, jego twórczość stanowi etap pośredni między epoką baroku a klasycyzmu[1]. Skomponował m.in. 18 symfonii, 21 koncertów, 4 sonaty triowe, 22 duety, 157 sonat skrzypcowych, 101 capricciów[1]. Łączył elementy stylu włoskiego, francuskiego i północnoniemieckiego z elementami muzyki czeskiej[1]. Symfonie Bendy przeznaczone są zwykle na kwartet smyczkowy i klawesyn, dopiero w późniejszym okresie twórczości kompozytora w składzie pojawiają się również instrumenty dęte[1].
W 1763 roku napisał swoją autobiografię[1], która ukazała się drukiem w 1856 roku na łamach „Neue Berliner Musikzeitung”[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 1. Część biograficzna ab. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1979, s. 260. ISBN 83-224-0113-2.
- ↑ a b c d e f g h Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 1 Aalt–Cone. New York: Schirmer Books, 2001, s. 282. ISBN 0-02-865526-5.
Linki zewnętrzne
