Fomalhaut C

Fomalhaut C

α PsA C
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór	Wodnik
Rektascensja	22^h 48^m 04,493^s[1]
Deklinacja	−24° 22′ 07,72″[1]
Paralaksa (π)	0,130303 ± 0,000075″[1]
Odległość	25,031 ± 0,014 ly 7,572 ± 0,068 pc
Wielkość obserwowana (pasmo V)	12,624 ± 0,02^m[1]
Rozmiar kątowy	0,0083′[1]
Ruch własny (RA)	331,90 ± 0,11 mas/rok[1]
Ruch własny (DEC)	−183,47 ± 0,11 mas/rok[1]
Prędkość radialna	6,50 ± 0,50 km/s[1]
Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy	czerwony karzeł
Typ widmowy	M4,0 Ve[1]
Masa	0,18 ± 0,02 M☉[2]
Promień	0,23 ± 0,001 R☉[2]
Metaliczność [Fe/H]	~−0,1[2]
Wielkość absolutna	13,21 ± 0,02^m[2]
Jasność	0,00461 ± 0,00011 L☉[2]
Okres obrotu	11,1 h[2]
Prędkość obrotu	22 ± 2 km/s[2]
Wiek	440 ± 40 mln lat[2]
Temperatura	3132 ± 65 K[2]
Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół	środka masy systemu Fomalhauta
Półoś wielka	~1,59×10^5 au[2]
Okres orbitalny	~20 mln lat[2]
Mimośród	~0,5
Alternatywne oznaczenia
2MASS: J22480446-2422075 LP 876-10

Fomalhaut C (LP 876-10) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wodnika, odległa od Słońca o około 25 lat świetlnych. Jest dalekim składnikiem układu Fomalhauta, położonego w sąsiednim gwiazdozbiorze Ryby Południowej.

Charakterystyka

Jest to czerwony karzeł, gwiazda ciągu głównego należąca do typu widmowego M4. Gwiazda ma jasność równą około 0,5% jasności Słońca i temperaturę około 3100 K. Jej masa to około 18% masy Słońca, a promień jest oceniany na 23% promienia Słońca. Jest to aktywna magnetycznie gwiazda, która szybko obraca się wokół osi i prawdopodobnie emituje także promieniowanie rentgenowskie (satelita ROSAT wskazał obecność źródła rentgenowskiego bardzo blisko pozycji tej gwiazdy)^[2]. Gwiazda ta została skatalogowana jako podwójna^[1], ale nowe obserwacje: spektroskopowe, astrometryczne, a także z użyciem optyki adaptatywnej, tego nie potwierdzają^[2].

Jasna gwiazda Fomalhaut wraz ze słabszą towarzyszką TW Piscis Austrini dominują grawitacyjnie w promieniu około 1,9 parseka, podczas gdy LP 876-10 jest oddalony o około 0,77 pc (158 tysięcy jednostek astronomicznych) od Fomalhauta. Gwiazdy te mają bardzo zbliżony ruch własny (zgodny z dokładnością do 1 km/s) i odległość od Słońca. Także właściwości fizyczne czerwonego karła (emisja rentgenowska, prędkość obrotu i zawartość litu) są spójne z hipotezą, że gwiazda ta ma taki sam wiek jak pozostałe składniki systemu Fomalhauta, 440 ± 40 milionów lat. Jest to zatem najprawdopodobniej bardzo daleki składnik układu potrójnego^[2].

W 2013 roku zaobserwowano dysk pyłowy okrążający tę gwiazdę, co jest zarówno rzadkim przypadkiem odkrycia dysku wokół czerwonego karła, jak też drugim przypadkiem odkrycia dwóch dysków pyłowych w jednym systemie gwiezdnym – rozległy dysk otacza także główny składnik układu, Fomalhauta A. Dysk wokół składnika C jest widoczny jako nadwyżka promieniowania podczerwonego pochodząca z otoczenia gwiazdy. Jest on zimny, ma temperaturę efektywną 24 ± 5 K i średnicę co najmniej 20 au (ale nie większą niż 80 au)^[3].

Przypisy

1. Fomalhaut C w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2021-03-02]
2. Eric E.E.E. Mamajek Eric E.E.E. i inni, The Solar Neighborhood XXX: Fomalhaut C, „The Astronomical Journal”, 6, 146, 2013, DOI: 10.1088/0004-6256/146/6/154, arXiv:1310.0764  (ang.).
3. Grant M.G.M. Kennedy Grant M.G.M. i inni, Discovery of the Fomalhaut C debris disc, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters”, 1, 438, 2014, L96–L100, DOI: 10.1093/mnrasl/slt168, Bibcode: 2014MNRAS.438L..96K  (ang.).