Córka Leontyny i Józefa Gierczaków, właścicieli gospodarstwa rolnego w Maszowie. W 1938 ukończyła siódmą klasę szkoły powszechnej w Lubomlu i rozpoczęła naukę w gimnazjum w Kowlu, należała tam do drużyny harcerskiej[2].
25 września 1943 Emilia wraz z ojcem (plutonowy rezerwy) została wcielona do 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, gdzie ją przydzielono do Samodzielnego batalionu kobiecego im. Emilii Plater[1]. Wkrótce po wcieleniu do wojska została skierowana do szkoły oficerskiej w Riazaniu, którą ukończyła w dniu 9 lutego 1944 z wynikiem bardzo dobrym (według innych źródeł: celującym[1][3]) w stopniu chorążego[5]. Od lutego do maja 1944 była dowódcą plutonu fizylierów przy sztabie 1 DP, następnie została przeniesiona do 4 DP im. Jana Kilińskiego i wyznaczona na dowódcę I plutonu w 2 kompanii fizylierów 10 pp[1].
Wraz z plutonem przechodziła intensywne szkolenia, m.in. we wsi Stecówka (w II poł. czerwca 1944) koło Sum na Ukrainie, a następnie w lipcu w miasteczku Ołyka na Wołyniu. 10 września złożyła przysięgę, w następnych dniach walczyła w pierwszej linii w okolicach Warszawy[3]. 15 września 1944 w uznaniu dla jej zdolności dowódczych mianowana podporucznikiem[1].
W styczniu 1945 oddziały 4 DP wyruszyły w kierunku północno-zachodnim. Gierczak wraz z innymi żołnierzami tej dywizji wzięła udział w walkach m.in. na Wale Pomorskim, w Żabnie, Borujsku i Drawsku Pomorskim. Dowodziła swoim plutonem przy niszczeniu niemieckich schronów w rejonie Wierzchowa, co otworzyło drogę innym pododdziałom pułku[5].
12 marca 1945 dotarła do Kołobrzegu, gdzie od kilku dni trwała bitwa o miasto[6]. Mimo grypy uczestniczyła razem z 10 pp w ataku na parowozownię i zakłady farmaceutyczne w Kołobrzegu[5]. 14 marca 4 DP zdobyła parowozownię[6]. 16 marca rozpoczęto atak na zamienioną w twierdzę fabrykę farmaceutyczną Anhalt[5][7][8]. Na własną prośbę Emilia Gierczak dołączyła do grupy szturmowej. W godzinach popołudniowych rozpoczął się atak za zakłady farmaceutyczne[5]. Gierczak ruszyła na czele plutonu, który zdołał zdobyć fabrykę[9]. Po zdobyciu zakładu pluton rozpoczął pogoń za Niemcami. Podczas niej Gierczak została trafiona pociskiem w skroń. Zginęła na miejscu[10]. Kulę wystrzelono prawdopodobnie z nieistniejącej już willi, sąsiadującej z fabryką farmaceutyczną[8].
Po bitwie pochowano ją w pobliżu jej miejsca śmierci, kilka miesięcy później na założonym 1 listopada cmentarzu żołnierzy polskich i radzieckich. 27 kwietnia 1963 miał miejsce jej trzeci pogrzeb, na Cmentarzu Bohaterów Walk o Kołobrzeg. Grób ppor. Emilii Gierczak jest położony w centralnej części cmentarza, w pobliżu Pomnika Chwały[6].
Odznaczenia
Krzyżem Walecznych[1] i rozkazem nr 085 z 9 kwietnia 1945 odznaczona pośmiertnie Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari przez dowódcę I Armii WP, a w 1997 na wniosek dyrektora I LO w Nowogardzie i Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, Minister Obrony Narodowej awansował ją pośmiertnie na stopień porucznika[10].
Hanna Michalska, Maria Stopień, Bożena Tazbir-Tomaszewska, Wanda Turkowska, Wacława Zastocka: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939–1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. ISBN 83-06-01195-3.
Andrzej Romaniak: Medale, medaliony, plakiety. Katalog zbiorów. Sanok: Muzeum Historyczne w Sanoku, 2005. ISBN 83-919305-8-0.
Irena Sztachelska: Kobiety z 1 i 2 Armii Wojska Polskiego poległe w okresie II wojny światowej. W: Mirosław Golon, Katarzyna Minczykowska (red.): Służba Polek na frontach II wojny światowej. T. 4: Wojenna Służba Polek w II wojnie światowej. Materiały IX sesji popularnonaukowej połączonej z II Zjazdem Kombatantek w Toruniu w dniach 6–7 listopada 1999 r.. Toruń: Fundacja „Archiwum Pomorskie Armii Krajowej”, 2000. ISBN 83-91075-7-5.
Janina Wolanin: Kobiety-oficerowie jako dowódcy męskich pododdziałów bojowych. W: Elżbieta Zawacka (red.): Służba Polek na frontach II wojny światowej. Cz. 2. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK”, 1998. ISBN 83-905659-8-6.
Andrzej Wolski. „Gdzie moi żołnierze, tam i moje miejsce”. „Polsce wierni”. 3 (340), 2024. ISSN1425-8633.
Słownik Biograficzny Kobiet Odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari. Elżbieta Zawacka (red.). T. I: A-G. Toruń: Fundacja „Archiwum i Muzeum Pomorskie AK oraz Wojskowej Służby Kobiet”, 2004. ISBN 83-88693-03-4.
