Emanuel Łoziński

Emanuel Józef Łoziński

Emanuel Józef Zwilling-Łoziński

Data i miejsce urodzenia	20 marca 1886 Lwów
Data śmierci	24 maja 1954
Miejsce spoczynku	Cmentarz w Monkiniach
Zawód, zajęcie	nauczyciel, redaktor
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor nauk filozoficznych
Alma Mater	Uniwersytet Lwowski
Stanowisko	dyrektor szkoły
Małżeństwo	Władysława Marianna Laurysiewicz
Dzieci	Halszka Łozińska, Jan Emanuel Łoziński
Odznaczenia

Emanuel Józef Łoziński, właściwie Emanuel Józef Zwilling-Łoziński (ur. 20 marca 1886 we Lwowie^[1][2], zm. 24 maja 1954^[3]) – polski nauczyciel, dziennikarz, porucznik rezerwy, doktor filozofii, profesor gimnazjów lwowskich i warszawskich. Długoletni dyrektor Gimnazjum, a następnie Liceum im. Józefa Sowińskiego w Warszawie.

Życiorys

Członkowie Zarządu Głównego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. Emanuel Łoziński drugi od prawej

Uroczystość odsłonięcia popiersi Józefa Sowińskiego i Józefa Piłsudskiego w I Gimnazjum Męskim im. gen. Sowińskiego. Emanuel Łoziński pierwszy z prawej

Urodził się 20 marca 1886 w domu nr 27 przy ulicy Chorążczyzna we Lwowie, jako nieślubny syn urzędnika Nesanela Steina i Betty (Berty^[4]) Zwilling, będących wyznania mojżeszowego. Jego matka była córką budowniczego Jakuba Zwillinga i Chany^[2]. 4 listopada 1905 został ochrzczony przez księdza Stanisława Narajewskiego w rzymskokatolickim kościele św. Mikołaja we Lwowie. Jego rodzicami chrzestnymi byli: student prawa Roman Kordys oraz studentka filozofii Wiktoria Weinzel. 18 lipca 1912 roku został adoptowany przez Mateusza Zgałat-Łozińskiego i przyjął podwójne nazwisko Zwilling-Łoziński^[1].

W 1904 otrzymał świadectwo dojrzałości w IV Gimnazjum we Lwowie^[5] (uczęszczał do jednej klasy z Maciejem Ratajem, Jerzym Maślanką i Romanem Kordysem^[6]). Następnie studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu we Lwowie, który ukończył ze stopniem doktora filozofii. W latach 1908–1913^[7][8] był zastępcą nauczyciela w IV Gimnazjum we Lwowie^[4], które wcześniej sam ukończył. W pierwszym semestrze roku szkolnego 1912/1913 wziął urlop ze względów zdrowotnych^[8]. Był redaktorem naczelnym „Poradnika Teatrów i Chórów Włościańskich”^[9]. W latach 1912–1914 odbywał służbę wojskową. Uczestniczył w I wojnie światowej.

Po wojnie osiedlił się w Warszawie, gdzie w latach 1919-1923 nauczał łaciny i logiki w Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców^[10]. Był sekretarzem generalnym Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych^[11]. Kierował działem oświatowym Kuriera Warszawskiego^[12]. Został uwzględniony w Roczniku Oficerskim jako porucznik rezerwy w 5 Pułku Piechoty Legionów^[13]. W 1923 roku wygrał konkurs na stanowisko dyrektora I Miejskiego Gimnazjum Męskiego, które później otrzymało imię gen. Józefa Sowińskiego^[14]. Pełnił funkcję dyrektora szkoły w latach 1923-1940 oraz 1945-1949^[15]. Oprócz piastowania funkcji dyrektora nauczał także języka polskiego oraz propedeutyki filozofii. Był propagatorem budowy osiedli szkolnych. W 1929 roku otworzył osiedle szkolne w Mieni w powiecie wysokomazowieckim. Był również redaktorem czasopisma „Osiedle szkolne. Czasopismo wydawane przez Zespół Szkół posiadających własne osiedla”, którego siedziba redakcji mieściła się w budynku gimnazjum^[16]. W 1938 został wysunięty przez Obóz Zjednoczenia Narodowego na delegata do wojewódzkiego kolegium wyborczego, które miało wybrać senatorów^[17].

Po wybuchu II wojny światowej organizował zabezpieczenie szkoły przed bombardowaniami. Po kapitulacji Warszawy został 1 października 1939 roku aresztowany i osadzony w więzieniu na Pawiaku. Wyszedł w grudniu tego samego roku i włączył się w organizację tajnego nauczania. Zagrożony ponownym aresztowaniem wyjechał z Warszawy i ukrył się pod zmienionym nazwiskiem w Ojrzanowie koło Grodziska Mazowieckiego. Tam dotrwał do końca wojny organizując nauczanie dla dzieci z okolicznych wsi^[18].

Po wojnie powrócił do funkcji dyrektora Liceum im. gen. Józefa Sowińskiego, jednak już w 1949 roku musiał ustąpić ze względu na sytuację polityczną. Został następnie dyrektorem kursu ogólnokształcącego przy Państwowej Szkole Pielęgniarstwa nr 3 w Warszawie^[3]. Zmarł 24 maja 1954 roku i został pochowany na cmentarzu w Monkiniach^[19].

Życie prywatne

30 listopada 1912 roku w parafii św. Andrzeja w Warszawie ożenił się z Władysławą Marianną Laurysiewicz (ur. 1891^[20])^[21], bratanicą senatora Stefana Laurysiewicza^[22]. Miał z nią córkę Halszkę (1919-2002^[23]), która była nauczycielką oraz syna Jana Emanuela (1921-1992)^[14], lekarza i powstańca warszawskiego^[24][25].

Upamiętnienie

W 2013 roku, z okazji jubileuszu 90-lecia istnienia III Liceum Ogólnokształcące im. gen. Józefa Sowińskiego, jego imieniem została nazwana szkolna aula^[26].

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie)^[3][27]
• Krzyż Jubileuszowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych (Austro-Węgry)^[28]

Przypisy

1. Genealodzy PLG.P. Genealogia Genealodzy PLG.P., Załącznik do aktu małżeństwa nr 1 [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-06-29] .
2. Akt urodzenia Emanuela Józefa Zwillinga [online], agadd2.home.net.pl [dostęp 2024-07-21]  (pol.).
3. Życie Warszawy, 25 maja 1954, s. 5  (pol.).
4. Genealodzy PLG.P. Genealogia Genealodzy PLG.P., Załącznik do aktu małżeństwa nr 2 [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-06-29] .
5. Sprawozdanie Dyrekcyi c. k. IV. Gimnazyum we Lwowie za Rok Szkolny 1904, Lwów: Fundusz Naukowy, 1904, s. 111  (pol.).
6. Sprawozdanie Dyrektora C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1903, Lwów: Fundusz Naukowy, 1903, s. 93-94  (pol.).
7. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1909, Lwów: Fundusz Naukowy, 1909, s. 51  (pol.).
8. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. IV. Gimnazyum we Lwowie za rok szkolny 1913, Lwów: Fundusz Naukowy, 1913, s. 25  (pol.).
9. „Poradnik Chórów i Teatrów Włościańskich” (6-7), Lwów: Związek Teatrów i Chórów Włościańskich, 1912, s. 135  (pol.).
10. 25-lecie szkoły 7-klasowej i 3-klasowej Zgromadzenia Kupców m. st. Warszawy., Warszawa: R. Kaniewski, 1925, s. 66, 72  (pol.).
11. Kurjer Warszawski: dodatek poranny. [R. 103], 1923, nr 140, s. 4
12. Kurjer Warszawski: dodatek poranny. [R. 103], 1923, nr 93, s. 2
13. Rocznik Oficerski, Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych. Sztab Generalny. Oddział V, 1923, s. 138  (pol.).
14. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 108.
15. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 7-8.
16. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 109.
17. Express Poranny. R. 17, 1938, nr 293, s. 4
18. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 110.
19. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 111.
20. Genealodzy PLG.P. Genealogia Genealodzy PLG.P., Akt urodzenia Władysławy Marianny Laurysiewicz [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-06-30] .
21. Genealodzy PLG.P. Genealogia Genealodzy PLG.P., Akt małżeństwa [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2024-06-29] .
22. Wielka Genealogia Minakowskiego - M.J. Minakowski [online], wielcy.pl [dostęp 2024-06-29] .
23. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 16.
24. Powstańcze Biogramy - Jan Łoziński [online], www.1944.pl [dostęp 2024-06-29]  (pol.).
25. Jan Emanuel Łoziński [online], Encyklopedia Medyków Powstania Warszawskiego [dostęp 2024-07-22]  (ang.).
26. Książka na 90-lecie Liceum 2013 ↓, s. 107.
27. Odznaczenia za wybitne zasługi w realizacji Premiowej Pożyczki Odbudowy Kraju 1946 r. - Prawo.pl [online], www.prawo.pl [dostęp 2024-06-29]  (pol.).
28. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1912, Lwów: Prezydium C.K. Namiestnictwa, 1912, s. 567  (pol.).

Bibliografia

Książka na 90-lecie Liceum Sowińskiego. Warszawa: III Liceum Ogólnokształcące im. gen. Józefa Sowińskiego w Warszawie, 2013. (pol.).