Ebrahim Ra’isi

Ebrahim Ra’isi
‏ابراهیم رئیسی‎
Ilustracja
Ebrahim Ra’isi (2024)
Data i miejsce urodzenia

14 grudnia 1960
Meszhed

Data i miejsce śmierci

19 maja 2024
w pobliżu Dżolfy

8. Prezydent Islamskiej Republiki Iranu
Okres

od 3 sierpnia 2021
do 19 maja 2024

Przynależność polityczna

Stowarzyszenie Duchowieństwa Bojowego

Poprzednik

Hasan Rouhani

Następca

Mohammad Mochber (p.o.)

podpis

Ebrahim Ra’isi, właśc. Ebrahim Ra’isossadati (pers. ‏ابراهیم رئیسی‎; ur. 14 grudnia 1960 w Meszhedzie, zm. 19 maja 2024 w pobliżu Dżolfy[1]) – irański duchowny szyicki, ajatollah i polityk konserwatywny, członek Zgromadzenia Ekspertów, w latach 2019–2021 Główny Sędzia – zwierzchnik irańskiego wymiaru sprawiedliwości. Od 3 sierpnia 2021 do swojej śmierci prezydent Iranu.

Dwukrotnie kandydował na prezydenta Iranu. Po raz pierwszy startował w wyborach prezydenckich w Iranie w 2017 roku, w których zajął drugie miejsce, przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim. Zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2021 roku.

Życiorys

Był synem szyickiego duchownego. We wczesnym dzieciństwie stracił ojca. Ukończył szyicką hauzę w Kom, gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem ajatollaha Haszemiego Szahrudiego oraz Alego Chameneiego[2].

Działalność po rewolucji islamskiej

Po rewolucji islamskiej, zauważony przez ajatollaha Mohammada Behesztiego, w 1980 roku został zastępcą prokuratora w Karadżu, a następnie także w Hamadanie; mimo odległości dzielącej oba miasta pełnił w nich obowiązki równocześnie. W 1985 roku powierzono mu stanowisko zastępcy prokuratora Trybunału Rewolucyjnego w Teheranie[2]. Był jednym z odpowiedzialnych za masowe egzekucje więźniów politycznych w Iranie w 1988 roku[3][4]. W trakcie zasiadania w tajnych trybunałach, znanych jako „Komisje śmierci", osobiście prowadził procesy więźniów politycznych odsiadujących już wyroki i skazywał ich na śmierć[5].

Po śmierci Najwyższego Przywódcy Iranu Ruhollaha Chomejniego został prokuratorem generalnym w Teheranie, natomiast w 1994 roku powierzono mu kierowanie antykorupcyjną Organizacją Inspektoratu Państwowego. W 2014 roku został irańskim prokuratorem generalnym, natomiast w 2016 roku Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei mianował go przewodniczącym fundacji religijnej Astan Ghods Razawi i strażnikiem Sanktuarium imama Rezy w Meszhedzie[2]. W tym samym roku Ra’isi został członkiem Zgromadzenia Ekspertów[2]. Od 2021 roku Ra’isi łączył te funkcje ze stanowiskiem prokuratora Specjalnego Sądu Duchownego, zajmującego się sądzeniem szyickich duchownych[6].

Kandydat na prezydenta Iranu (2017)

Wiec wyborczy Ebrahima Raisiego, Teheran, 29 kwietnia 2017 roku

W kwietniu 2017 roku mało dotąd znany opinii publicznej[2] Ra’isi ogłosił start w planowanych na 19 maja wyborach prezydenckich w Iranie[3]. Uzyskał najwięcej głosów w wewnętrznych wyborach w konserwatywnej koalicji, Ludowym Froncie Sił Rewolucji Islamskiej[3]. Ogłaszając start, zaprezentował się jednak jako kandydat niezależny[2]. Swoją kampanię wyborczą prowadził głównie w mniejszych miastach i na wsi, kierując ją do ludności uboższej i bardziej religijnej. Zapowiadał walkę z korupcją, niwelowanie nierówności społecznych i pomoc dla ubogich, utworzenie milionów nowych miejsc pracy dzięki „dżihadystowskiemu zarządzaniu”. Krytykował porozumienie Iranu z państwami zachodnimi w sprawie programu nuklearnego, popierał wspieranie szyickich organizacji paramilitarnych walczących w Iraku i w wojnie domowej w Syrii. Jako rozwiązanie bieżących gospodarczych problemów kraju wskazywał „ducha rewolucyjnego”[4].

15 maja inny kandydat konserwatywny, Mohammad Bagher Ghalibaf, wycofał się z wyborów, deklarując poparcie dla Ra’isiego, którego popularność znacząco wzrosła w poprzednich tygodniach[7]. Kandydatura Ra’isiego cieszyła się poparciem Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej oraz podległego mu Związku Mobilizacji Uciemiężonych, a prawdopodobnie sprzyjał jej także Najwyższy Przywódca Ali Chamenei[4].

Ostatecznie Ra’isi zajął w wyborach drugie miejsce, uzyskując poparcie 15,8 mln Irańczyków i przegrywając z urzędującym prezydentem Hasanem Rouhanim, którego poparło ponad 23 mln wyborców, tj. 57% uprawnionych do głosowania[8].

Dalsza kariera polityczna

Po przegranych wyborach pozostał czynnym politykiem, regularnie występując z krytyką polityki Hasana Rouhaniego, domagając się konserwatywnego kursu w polityce wewnętrznej i bardziej konfrontacyjnego w polityce zagranicznej. Był wymieniany jako możliwy kandydat na kolejnego Najwyższego Przywódcę Iranu po śmierci Alego Chameneiego[9][6].

W 2019 roku otrzymał nominację na Głównego Sędziego Iranu – zwierzchnika całego krajowego wymiaru sprawiedliwości[10]. W tym samym roku znalazł się wśród najwyższych irańskich urzędników państwowych objętych sankcjami przez Stany Zjednoczone[10].

Wybory w 2021

W 2021 roku gdy kończyła się druga i ostatnia kadencja Hasana Rouhaniego, Ebrahim Ra’isi po raz kolejny wystartował w wyborach prezydenckich. W czerwcowych wyborach prezydenckich zdobył 61,95% głosów, wygrywając w pierwszej turze. Urząd objął 3 sierpnia 2021 roku[11].

Śmierć i pogrzeb

19 maja 2024 roku Ebrahim Ra’isi zginął wraz z ministrem spraw zagranicznych Hosejnem Amirem Abdollahijanem i siedmioma osobami w katastrofie śmigłowca w Warzaghanie w ostanie Azerbejdżan Wschodni, podczas powrotu z uroczystego otwarcia kompleksu hydroelektrycznego Giz Galasi(inne języki) na granicy azersko-irańskiej[12][13].

Uroczystości pogrzebowe Ra’isiego rozpoczęły się 21 maja 2024 roku w Tebrizie, położonym najbliżej miejsca katastrofy śmigłowca znaczącym irańskim mieście[14][15]. Następnie ciało prezydenta zostało przetransportowane na lotnisko w stolicy Iranu, Teheranie, skąd zawieziono je do Kom, będącego szyickim centrum religijnym, a następnie trafiło z powrotem do Teheranu, gdzie zostało przewiezione na Uniwersytet Teherański, na którym Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei prowadził modlitwę za zmarłego, a następnie spoczywało w meczecie Grand Mosalla(inne języki)[15]. 23 maja ciało Ra’isiego przewieziono do Birdżandu, gdzie późniejszy prezydent był przedstawicielem w Zgromadzeniu Ekspertów, a następnie do rodzinnego miasta prezydenta, Meszhedu, gdzie zostało pochowane w grobie w Sanktuarium Imama Rezy, największym szyickim sanktuarium w kraju[15][16][17].

Życie prywatne

Jego żoną była Dżamile Alamhoda, córka Ahmada, głównego imama meczetu piątkowego w Meszhedzie, wykładowczyni Uniwersytetu Męczennika Behesztiego w Teheranie[18].

Przypisy

  1. Znaleźli helikopter prezydenta Iranu. "Nie ma oznak życia" [online], Onet Wiadomości, 20 maja 2024 [dostęp 2024-05-20] (pol.).
  2. a b c d e f What you need to know about presidential candidate Ebrahim Raisi [online], theiranproject.com [dostęp 2017-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-19] (ang.).
  3. a b c Saeed Kamali Dehghan, Conservative cleric Ebrahim Raisi enters Iran's presidential race, „The Guardian”, 9 kwietnia 2017, ISSN 0261-3077 [dostęp 2017-05-20] (ang.).
  4. a b c Thomas Erdbrink, Iran Has Its Own Hard-Line Populist, and He’s on the Rise, „The New York Times”, 18 maja 2017, ISSN 0362-4331 [dostęp 2017-05-20].
  5. Marta Urzędowska, Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-05-20].
  6. a b Ebrahim Raisi: The cleric who could end Iranian hopes for change [online], web.archive.org, 19 lipca 2020 [dostęp 2021-06-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-19].
  7. Bozorgmehr Sharafedin, Iran: Tehran Mayor Qalibaf Withdraws, Backs Hardliner Raisi For President [online], thewire.in [dostęp 2017-05-20] (ang.).
  8. Hassan Rouhani wins Iran's presidential election [online], aljazeera.com [dostęp 2017-05-20].
  9. Dexter Filkins, The Twilight of the Iranian Revolution [online], The New Yorker [dostęp 2021-06-19] (ang.).
  10. a b US puts new sanctions on Iranian supreme leader’s inner circle [online], aljazeera.com [dostęp 2021-06-19] (ang.).
  11. Ebrahim Raisi zaprzysiężony na prezydenta Iranu. bankier.pl, 5 sierpnia 2021. [dostęp 2021-08-06].
  12. Ceremony to commission "Khudafarin" hydroelectric complex and inaugurate "Giz Galasi" hydroelectric complex was held with participation of Azerbaijani and Iranian Presidents. [w:] OFFICIAL NEWS [on-line]. azertag.az, 2024-05-19. [dostęp 2024-05-31]. (ang.).
  13. Iran's president, foreign minister martyred in copter crash. [w:] Politics [on-line]. en.mehrnews.com, 2024-05-20. [dostęp 2024-05-31]. (ang.).
  14. Kto przyleci na pogrzeb prezydenta Iranu? Na liście nie tylko Rosjanie. www.onet.pl. [dostęp 2024-05-24].
  15. a b c Niloufar Goudarzi: As Mourning Ends in Iran, Politics Begins. iranintl.com, 2024-05-23. [dostęp 2024-05-31]. (ang.).
  16. David Gritten: Iran buries late president at shrine in home city of Mashhad. bbc.com, 2024-05-23. [dostęp 2024-05-31]. (ang.).
  17. VOA News: Raisi buried in Iran's holiest Islamic site. [w:] IRAN [on-line]. voanews.com, 2024-05-23. [dostęp 2024-05-31]. (ang.).
  18. پايگاه خبری، تحلیلی رویداد۲۴, ناگفته‌های همسر رئیسی از رئیسی | رویداد24 [online], fa [dostęp 2021-06-19] (pers.).

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!