Dyliżans (komedia)

Dyliżans

strona wydania z 1880 r.
Autor	Aleksander Fredro
Typ utworu	komedia
Data powstania	1825–1827(?)
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1880

Dyliżans. Komedia w czterech aktach prozą – czteroaktowa komedia Aleksandra Fredry^[1].

Czas powstania sztuki był kwestią sporną^[1]. Przez pewien czas, opierając się na informacjach przekazanych w 1876 przez Józefa Ignacego Kraszewskiego uznawano tę komedię za jeden z najwcześniejszych utworów Fredry, pochodzący z około 1815^[1].

Autograf sztuki zachował się częściowo i jest przechowywany w Ossolineum^[1]. Do czasów II wojny światowej istniał też czystopis, z którego zachowała się tylko strona tytułowa z odręcznym dopiskiem Fredry, zawierającym m.in. informację „Komedię tę dałem teatrowi w 825 czy 827”^[2]. Na podstawie tej notki przyjmuje się, że sztuka powstała w 1825 lub 1827^[2]. W tej samej notatce Fredro przekazał też, że nie był zadowolony ze sztuki^[2]. Komedia nie znalazła się w wydaniu zbiorowym komedii z lat 1826–1838^[3]. Wydrukowana została dopiero w pośmiertnym wydaniu dzieł Fredry z 1880 (podano tam jednak błędnie, że sztukę wystawiono we Lwowie w 1827)^[4]. Pierwsza znana inscenizacja komedii odbyła się we Lwowie 22 marca 1833, w Krakowie wystawiono sztukę 4 lutego 1845, zaś w Warszawie dopiero 15 grudnia 1915^[4].

Od połowy XX w. komedia miała przynajmniej osiem inscenizacji, w tym spektakl telewizyjny z 1987 w reżyserii Jerzego Wróblewskiego^[5][6].

Przypisy

1. Pigoń 1956 ↓, s. 285.
2. Pigoń 1956 ↓, s. 286.
3. Pigoń 1956 ↓, s. 287.
4. Pigoń 1956 ↓, s. 286–287.
5. Dyliżans, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-09-15] .
6. Aleksander Fredro. Filmpolski.pl. [dostęp 2023-09-15].

Bibliografia

• Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza V. T. 5. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1956, s. 283–449, seria: Pisma wszystkie.