GT8S w KrakowieZmodernizowany wagon #3060Pulpit wagonu #3048 przed modernizacją
Düwag GT8S/SU – typ tramwaju dwukierunkowego produkowanego w latach 1973–1975 przez niemiecką firmę Düsseldorfer Waggonfabrik dla przedsiębiorstwa komunikacyjnego w Düsseldorfie (Rheinbahn Düsseldorf). Jest to wersja tramwaju GT8. W Polsce używane są lub były w Krakowie i Poznaniu (Poznań wypożyczył wagony z Krakowa w związku z brakiem tramwajów dwukierunkowych).
Historia
W związku z brakami taboru dwukierunkowego, przedsiębiorstwo komunikacyjne z Düsseldorfu zamówiło w latach 1973–1975 łącznie 65 sztuk wagonów typu GT8S i 4 GT8SU.
Wagony otrzymały numerację:
GT8S #3001 - #3065
GT8SU #3101 - #3104
Początkowo wagony miały służyć wyłącznie do obsługi normalnych linii. Jednak wraz z rozwojem premetra w 1981 roku podjęto decyzję o przebudowie 40 wagonów typu GT8S na wagony GT8SU mogące korzystać z przystanków tramwajowych i Stadtbahnu. Przebudowano wagony o numerach #3001 - #3064 które otrzymały nowy zakres numeracji #3201 - #3236.
W związku z unowocześnianiem taboru i zakupem w 2006 roku 76 dwukierunkowych wagonów Siemens NF8U, firma ogłosiła chęć sprzedaży wszystkich wagonów typu GT8S. Zainteresowanie zakupem wykazało MPK SA w Krakowie i MPK Poznań, ostatecznie to pierwsze w 2009 roku podpisało umowę z Rheinbahn Düsseldorf o odkupieniu wycofywanych wagonów typu GT8S. 2 sierpnia 2009 roku, jeszcze przed rozpoczęciem dostawy wagonów do Krakowa, na linii 701 w wyniku zwarcia sieci trakcyjnej spłonął wagon #3050[1]. 26 sierpnia 2009 roku dostarczono do Krakowa pierwszy z 28 planowanych wagonów, o numerze #3037. Po przystosowaniu do polskich przepisów kodeksu drogowego, przemalowaniu i montażu systemu informacji pasażerskiej, 28 listopada 2009 r. zadebiutował na linii numer 23. W 2012 roku wagon #3060 został poddany modernizacji, podczas której wymieniono między innymi ściany czołowe wagonu.
Konstrukcja
Kabina motorniczego w wagonie #3048.Zadajnik jazdy w wagonie GT8S.
Duewag GT8S to dwukierunkowy, trójczłonowy wagon silnikowy, wyposażony w cztery podwójne drzwi po obu stronach pojazdu (brak drzwi z tyłu pojazdu dla każdej ze stron):
I są sterowane przez motorniczego.
II - IV są sterowane fotokomórką, która zamyka drzwi po ok. 4-5s. (jeżeli nic nie przecina jej światła).
Tramwaj osadzony jest na 4 wózkach skrętnych, z których 2 są napędzane silnikami prądu stałego, a 2 są toczne. Wózki napędowe wyposażono w hamulec elektrodynamiczny sterowany poprzez solenoidy, hamulec elektromagnetyczny szynowy, tarczowy oraz piasecznice, wózki toczne wyposażone są tylko w hamulec elektromagnetyczny szynowy. Zdecydowano się na zamontowanie połówkowych odbieraków prądu typu BS 80/V (1Fb 80/X/E) firmy Stemmann. Rozruch tramwaju odbywa się za pomocą oporników umieszczonych na dachu pojazdu, wagon wyposażono w elektronikę "SIMATIC" Siemensa, która zapewnia optymalny rozruch i hamowanie poprzez zadajnik jazdy w postaci joysticka, zaprogramowany rozruch dzięki temu systemowi 1 m/s², awaryjne hamowanie 3 m/s²[2]. Osprzęt elektryczny zapewniły dwie firmy: Siemens i Kiepe.
Tramwaje wyposażono w klimatyzację wykorzystującą obieg powietrza zasysanego na dachu. Kompresor i skraplacz są umieszczone pod podłogą, parownik i wentylator na dachu. Latem powietrze chłodzone jest do około 4-5 °C (możliwe jest także zmniejszenie wilgotność powietrza wewnątrz wagonu), ogrzewanie jest sterowane termostatem który automatycznie rozłącza ogrzewanie po osiągnięciu odpowiedniej temperatury powietrza.
Pojazdy wyposażono w sprzęgi Scharfenberga umożliwiające ich automatyczne połączenie (po sprowadzeniu do Krakowa sprzęgi zostały zdemontowane).
GT8SU
W 1975 roku zakupiono jedynie 4 tramwaje GT8SU #3101 - #3104. W związku z budową Stadtbahnu (premetra) w Düsseldorfie, postanowiono jednak przebudować 36 wagonów GT8S tak, aby mogły one obsługiwać linie, na których występują perony o większych wysokościach. Chodziło tu szczególnie o linie obsługujące U-Bahn. W tym celu dokonano przeróbki polegającej na zamontowaniu specjalnych opadających progów. Dzięki nim nie ma problemów z wsiadaniem i wysiadaniem z peronów metra, ponieważ próg opada do określonego poziomu. Obecnie wagony te są wykorzystywane do obsługi linii U75. Mimo przeróbki, GT8SU mogą być wykorzystywane na normalnych liniach. W 4 z wagonach tego typu wyodrębniono w środkowym członie część jadalną (Speisewagen). Obecnie w Düsseldorfie pozostały 33 przebudowane wagony, kasacji uległy #3211, #3231, #3232, a także zakupione fabrycznie GT8SU z 1975 roku #3101 - #3104[3].
Kraków
W związku z budową linii do Małego Płaszowa Kraków postanowił zakupić dwukierunkowe wagony. Wagony dostały krakowskie malowania na planach malowania z Düsseldorfu. Pierwszy tramwaj tego typu wyjechał na krakowskie ulice w listopadzie 2009 roku. Podczas budowy torowiska na osiedlu Ruczaj wagony te były wykorzystane jako dwukierunkowe, a obecnie wszędzie są wykorzystywane jako jednokierunkowe. W przyszłości wagony będą posiadały niskopodłogową wstawkę i przejdą zakres szeregu modernizacji. Do tego w nocy 21 kwietnia 2010 r. testowano w Krakowie składy 2x GT8S o długości 54 metrów jako alternatywa dla składów 3x 105Na na najbardziej obciążonych liniach, jak na przykład linia 4. Testy powtórzono w nocy 18 stycznia 2018r. z myślą o wykorzystaniu pojazdów podczas przebudowy trasy tramwajowej do Bronowic[4]. W 2011 roku zdecydowano się zmienić numer wagonu #3037 na brakujący #3050 (należący do wagonu, który spłonął w Düsseldorfie na krótko przed rozpoczęciem dostawy), dzięki czemu uniknięto luki w numeracji.
Numer
Data przyjazdu do Polski
Data włączenia do eksploatacji
3037 → 3050
2009.08.26
2009.11.28
3038
2010.04.09
2010.11.08
3039
2010.03.03
2010.05.29
3040
2010.03.18
2010.06.26
3041
2010.03.21
2010.06.28
3042
2010.03.31
2010.08.30
3043
2010.06.25
2010.12.15
3044
2010.04.17
2010.09.22
3045
2010.06.26
2012.03.02
3046
2010.06.18
2012.12.15
3047
2009.12.13
2010.06.01
3048
2010.06.22
2013.01.25
3049
2009.12.18
2010.03.11
3051
2010.12.23
2011.05.15
3052
2010.06.22
2011.12.23
3053
2010.06.24
2012.01.23
3054
2009.12.23
2010.04.02
3055
2010.06.26
2013.04.09
3056
2010.07.22
2010.12.28
3057
2010.01.14
2010.04.13
3058
2010.01.21
2010.04.22
3059
2010.01.27
2010.05.12
3060
2010.02.24
2012.08.08
3061
2010.02.07
2010.05.29
3062
2010.04.24
2010.08.21
3063
2010.07.05
2011.01.25
3064
2010.06.11
2010.10.18
3065
2010.02.15
2010.05.07
Poznań
GT8S #3048 na linii 11 w Poznaniu.
W 2011 roku w związku z budową Tunelu tramwajowego na Franowo konieczne było uruchomienie dwóch linii wahadłowych 25 i 27 zapewniających komunikację mieszkańcom Rataj. W perspektywie było także dwukrotne uruchomienie wahadła na trasie PST. MPK Poznań posiadało jedynie 6 dwukierunkowych GT8ZR i 3 nie w pełni dwukierunkowe 105NaDK, w związku z tym konieczne stało się wypożyczenie takich wagonów z któregoś z polskich miast. Porozumiano się z MPK SA w Krakowie, które było w trakcie dostawy wagonów GT8S[5]. Jako że wagony GT8S są konstrukcyjnie podobne do używanych w PoznaniuGT8, zdecydowano się na ich wypożyczenie. Dwa wagony #3059 i #3065 zostały dostarczone z Krakowa w czerwcu, a #3045, #3046, #3048, #3052, #3053 i #3055 prosto z Düsseldorfu na przełomie czerwca i lipca. Wagony #3045, #3052, #3053, #3059 i #3065 były w Poznaniu od czerwca do października 2011 r., a #3046, #3048 i #3055 od lipca 2011 do września 2012 roku. Po otwarciu trasy na Franowo wagony były wykorzystywane na liniach 11 i 18[6].
