Czosnek (AlliumL.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), dawniej zaliczany do osobno wyodrębnianej rodziny czosnkowatych (Alliaceae) lub liliowatych (Liliaceae). Obejmuje około 880[4]–1000[5] gatunków. Rośliny te występują na wszystkich kontynentach półkuli północnej, przede wszystkim w strefie umiarkowanej, ale na południe sięgają strefy równikowej. Na półkuli południowej poza gatunkami introdukowanymi rodzaj obecny jest w Południowej Afryce[5]. Największe zróżnicowanie gatunkowe jest w środkowej Azji. W Europie rośnie 117 gatunków[4]. W Polsce 12 gatunków rośnie w stanie dzikim[6].
Promieniste, szypułkowe, drobne; płatki jednonerwowe. Pręciki w 2 okółkach po 3; ich nitki szydlaste lub w nasadzie rozszerzone i opatrzone dwoma ząbkami o różnych kształtach – od obłych do ostro szczeciniastych.
W formie cebuli pokrytej delikatnymi, suchymi łuskami. Cebula, a także inne części rośliny (mniej) mają charakterystyczny i uważany za jedną z cech rodzajowych zapach.
Wiele gatunków wykorzystywanych jest do ozdabiania ogrodów. Gatunki silnie rosnące stosuje się do tworzenia grup ogrodowych i na kwiat cięty (czosnek olbrzymi), niskie sadzi się na rabatach oraz w ogrodach skalnych. Zasuszone rośliny nadają się także na suche bukiety (czosnek białawy).
Uprawa
Większość czosnków ozdobnych pochodzi z nieleśnych zbiorowisk stepowych lub górskich. Gleba lekka, piaszczysto-gliniasta, wapienna do obojętnej; stanowisko słoneczne, ciepłe, osłonięte (wystawa południowa, zachodnia). Głębokość sadzenia cebul standardowa (3–4 wysokości). Odrębne wymagania ma pochodzący z cienistych lasów czosnek niedźwiedzi. Rozmnażanie poprzez oddzielanie cebul potomnych, a także z nasion. Przed siewem korzystne przemrożenie; wtedy w temperaturze 10–15 °C kiełkują szybko (maksimum 2 tygodnie); wskazany wysiew do pojemników, a następnie pikowanie kępkami lub po 2–3 siewki do doniczek.
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abAllium L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-15].
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 29–30, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑Ludmiła (red.) Karpowiczowa: Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973. Brak numerów stron w książce