Czorsztyński Przełom

Czorsztyński Przełom zamknięty zaporą

Czorsztyński Przełom[1] lub Niedzicki Przełom – przełom rzeki Dunajec między Pieninami Czorsztyńskimi a Pieninami Spiskimi[2].

Było to od najdawniejszych czasów używane przejście na południową stronę Karpat, w średniowieczu znane pod nazwą Via Regia. Czorsztyńskim Przełomem nazywano zwykle całą dolinę między Czorsztynem a Zamkiem Dunajec w Niedzicy o łącznej długości 2,5 km i szerokości w przewężeniach 120 m. Jest tutaj wiele odsłonięć skalnych mających dla geologów bardzo duże znaczenie przy poznawaniu geologii Pienin[1]. Większe skały to: na prawym brzegu Dunajca Rybiarka w Zielonych Skałkach, na lewym Zamkowa Góra z Sobótką i Czubatą Zamecką, Wapiennik, Czubata[3]. Skałami Czorsztyńskiego Przełomu zajmował się już w 1903 r. IX Kongres Geologiczny, m.in. Maurice Lugeon, a Krzysztof Birkenmajer w 1957 r. napisał: Pod względem ilości, rozmaitości i znaczenia naukowego tych odsłonięć, odcinek doliny między Czorsztynem a zamkiem Niedzicą przewyższa nawet słynny przełom pieniński[1].

Czorsztyński Przełom uległ całkowitej zmianie po wybudowaniu w jego najwęższym miejscu Zapory Niedzica między skalistym wzniesieniem z zamkiem w Niedzicy a skałami Upszaru oraz zapory dla Jeziora Sromowskiego. Wskutek tego powstały w nim dwa sztuczne zbiorniki wodne: Jezioro Czorsztyńskie i Jezioro Sromowskie[4]. Administracyjnie znajdują się w granicach miejscowości Niedzica, Czorsztyn, Sromowce Wyżne, Frydman, Falsztyn, Dębno, Maniowy, Kluszkowce w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim[3], ale właściwym Czorsztyńskim Przełomem nazywano tylko odcinek między miejscowościami Niedzica na prawym brzegu Dunajca oraz Czorsztyn i Sromowce Wyżne na lewym brzegu[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, s. 194, ISBN 83-915859-4-8.
  2. ↑ Stanisław Michalczuk, Krajobraz kulturowy Pienińskiego Parku Narodowego, „Pieniny – Przyroda i Człowiek”, 1, 1992, s. 17–26.
  3. ↑ a b Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-11-12].
  4. ↑ Zbiorniki Czorsztyński i Sromowiecki – położenie, charakterystyka, nazwy, [w:] Andrzej Jaguś, Mariusz Rzętała, Pieniny – Zapora – Zmiany – Monografie Pienińskie 2, 2010, s. 1–12.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!