Zielone Skałki

Zielone Skałki na tle Pienin Spiskich
Widok z Zamku w Niedzicy
Od dołu: Zbiornik Czorsztyński, Zielone Skałki, Pieniny Spiskie, Zamagurze i Tatry

Zielone Skałki lub Zielone Skały – pasmo wapiennych skał w Pieninach Spiskich powyżej Zbiornika Czorsztyńskiego a poniżej głównego grzbietu tych Pienin, na obszarze miejscowości Niedzica w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne. Pasmo ma długość około 2, 5 km i ciągnie się od najdalej na wschód wysuniętego cypla półwyspu Buchwałd po parów Dolina[1]. Ma trzy skalne czuby o wysokości 616 m (wschodnia), 627 m (środkowa) i około 625 m (zachodnia). Wyróżnia się w nim kilkanaście skał, większe z nich posiadają indywidualne nazwy. Józef Nyka podaje cztery: Pieronka, Rybiarka, Ślusarska Skała, Walantowa[2], na mapie Geoportalu zaznaczona jest tylko Rybiarka[1]. Zbudowane są z wapienia krynoidowego serii czorsztyńskiej. Pomiędzy skałami występują niewielkie dolinki i miniaturowe łąki. Do Zbiornika Czorsztyńskiego Zielone Skały opadają stromymi urwiskami i ścianami o wysokości 80–100 m. Po napełnieniu wodą Jeziora Czorsztyńskiego dolna część Zielonych Skał została zalana wodą i obecnie wschodnia część tworzy na tym zbiorniku półwysep[2] Buchwałd[1].

W Zielonych Skałkach znajdują się dwie niewielkie jaskinie: Schronisko w Zielonych Skałkach i Schronisko w Zielonych Skałkach Górne[3].

Nazwa jest stara; występuje na austriackich mapach z 1822 r. jako territorium Zelene. Nazwa „Zielona Góra, czyli Tabor” występuje też w gotyckim kościele w słowackiej Lewoczy. Z Zielonymi Skałkami związane są legendy o skarbach. Szukał ich tutaj podobno proboszcz z Maniów. Przed zalaniem przez wody Zbiornika Czorsztyńskiego istniała topiel nazywana wówczas „Żyłą od Morskiego”: pisze o niej Bronisław Gustawicz, który w 1880 r. wszedł na najwyższy szczyt Zielonych Skał[2].

Zielone Skałki są cenne przyrodniczo, występują tutaj rzadkie gatunki roślin, m.in. pluskwica europejska i kokorycz żółtawa[4]. Istniała tutaj jedyna w Pieninach ostoja żbika. W 1970 r. w Pieninach Spiskich utworzono rezerwat przyrody o powierzchni 24,17 ha, obejmujący Zielone Skałki. W 1996 r. teren ten został włączony do Pienińskiego Parku Narodowego i otrzymał status obszaru ochrony ścisłej. Jest to jedyna część Pienin Spiskich włączona w obszar parku narodowego i stanowi eksklawę parku, rozciągającego się po drugiej stronie Zbiornika Czorsztyńskiego[5]. Obszar ten nie jest udostępniony turystycznie. Brzegami półwyspu, wzdłuż granicy obszaru chronionego prowadzi asfaltowa droga i szlak rowerowy[6] (VeloDunajec[7]).

Z rzadkich i chronionych gatunków mchów występują tu: zwiślik maczugowaty (Anomodon attenuatus), zwiślik długolistny (Anomodon longifolius), zwiślik wiciowy[8].

Przypisy

  1. a b c Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2024-11-15].
  2. a b c Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, s. 120, 284, ISBN 83-915859-4-8.
  3. Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-11-20].
  4. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  5. Kazimierz Zarzyckj, Roman Marcinek, Sławomir Wróbel, Pieniński Park Narodowy, Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2003, s. 60–94, ISBN 83-7073-288-7.
  6. Pieniny polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c., 2008, s. 1.
  7. Biuletyny Informacji Publicznej [online], bip.malopolska.pl [dostęp 2024-08-27].
  8. Grzegorz Vončina, Adam Stebel, Materiały do flory mchów (Bryophyta) pienińskiego pasa skałkowego (Karpaty Zachodnie), „Pieniny. Przyroda i człowiek”, 14, 2016, s. 79–89.

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!