Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska

Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska

Państwo	Polska
Miejscowość	Porąbka Uszewska
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Liczba pochówków	67
Data ostatniego pochówku	1915
Architekt	Robert Motka
Położenie na mapie gminy Dębno Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska
Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska
Położenie na mapie województwa małopolskiego Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska
Położenie na mapie powiatu brzeskiego Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska
49°55′48,9″N 20°40′53,4″E

Cmentarz wojenny nr 280 – Porąbka Uszewska – cmentarz z I wojny światowej znajdujący się we wsi Porąbka Uszewska w województwie małopolskim, w powiecie brzeskim, w gminie Dębno. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W VIII okręgu brzeskim cmentarzy tych jest 52^[1].

Położenie

Znajduje się na oddzielnej kwaterze w obrębie dawnego cmentarza parafialnego. Z przystanku autobusowego w centrum Porąbki Uszewskiej prowadzi do niego asfaltowa szosa, która mostkiem przekraczająca potok Niedźwiedź i przechodzi obok Groty Matki Bożej z Lourdes w Porąbce Uszewskiej. Odległość ok. 500 m. Cmentarz znajduje się w zaroślach po lewej stronie tej szosy, w odległości ok. 100 m od niej^[2].

Historia

Pochowano tutaj żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej, którzy zginęli w walkach na okolicznych terenach w 1915. Po zwycięstwie połączonych sił austriackich i niemieckich w bitwie pod Krakowem i bitwie pod Limanową wojska rosyjskie wycofały się na wschód, broniąc linii kolejowej Przemyśl – Bochnia. W otaczających ją miejscowościach znajdowały się ich transzeje i okopy, szczególnie na wznoszących się w tej okolicy po jej południowej stronie wzgórzach Pogórza Wiśnickiego. Toczyły się tutaj zacięte walki, stąd też w miejscowościach wzdłuż tej linii kolejowej znajdują się liczne cmentarze wojenne^[3]. Ogółem na cmentarzu w Porąbce Uszewskiej pochowano 67 żołnierzy, z nazwiska znanych jest 41; Wśród nich jest :

• 41 żołnierzy armii austro-węgierskiej
• 26 żołnierzy armii rosyjskiej^[4].

Opis cmentarza

Głównym elementem ozdobnym jest betonowa ściana pomnikowa zwieńczona dużym krzyżem. Zamontowana jest na niej tablica z nazwiskami 24 poległych żołnierzy. Oprócz tego są nagrobki w postaci betonowych stel zwieńczonych dużymi, ażurowymi, żeliwnymi krzyżami. Są 2 rodzaje tych krzyży; jednoramienne austriackie i dwuramienne rosyjskie. Na stelach zachowały się tabliczki z nazwiskami^[1].

Losy cmentarza

Austriacy budowali cmentarze wojenne jeszcze w czasie wojny. Miały być one miejscem patriotycznych spotkań. Po II wojnie ranga cmentarza w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz jednak zmalała. Cmentarz ulegał w naturalny sposób niszczeniu. Dopiero w latach 80. zaczęła narastać świadomość potrzeby ochrony^[1].

Cmentarz w Porąbce Uszewskiej uległ w dużym stopniu zniszczeniu. Z oryginalnego ogrodzenia pozostały tylko betonowe słupki. Cmentarz został ostatnio odnowiony, a niszczące go krzewy i drzewa usunięto. Jest też na bieżąco pielęgnowany. Poniżej jego dolnego końca znajduje się nagrobek żołnierza radzieckiego pochowanego tutaj w 1945. Była na nim gwiazda, która jednak znikła^[5].

Przypisy

1. Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom III. Bochnia-Limanowa-Brzesko. Rewasz, 1998. ISBN 83-85557-52-0. Brak numerów stron w książce
2. Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna. [dostęp 2013-10-10].
3. Dąbrowski Jan: Wielka Wojna 1914- 1918. Trzaska, Evert i Michalski /reprint-Wydawnictwo KURPISZ s.c., 1937/ reprint 2000. ISBN 83-87621-72-2. Brak numerów stron w książce
4. Jerzy J. P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 2. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2002. ISBN 83-85988-57-2. Brak numerów stron w książce
5. Porąbka Uszewska - Cmentarz nr 280. [dostęp 2013-11-08].

• 
• 
• 
•