Chołchło

Chołchło

Хоўхлава
Холхлово

kościół katolicki z 1738
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	mołodeczański
Sielsowiet	Chożów
Populacja (2009) • liczba ludności	414[1]
Nr kierunkowy	1773
Kod pocztowy	222321
Położenie na mapie obwodu mińskiego Chołchło
Położenie na mapie Białorusi Chołchło
Położenie na mapie Polski w 1939 Chołchło
54°09′59″N 26°46′13″E

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Chołchło

Chołchło (biał. Хоўхлава, ros. Холхлово) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeczańskim, w sielsowiecie Chożów.

Dobra Chołchło otrzymał Mikołaj II Radziwiłł od Aleksandra Jagiellończyka w 1495 roku^[2]. Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mińskim województwa mińskiego^[3].

W czasach zaborów miasteczko w gminie Horodek, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 własność Karnickich^[4].

W latach 1921–1945 folwark leżał w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Gródek^[5][6].

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 118 osób, 18 były wyznania rzymskokatolickiego, 94 prawosławnego a 6 mojżeszowego. Jednocześnie 22 mieszkańców zadeklarowało polską a 96 białoruską przynależność narodową. Było tu 21 budynków mieszkalnych^[7]. W 1931 w 36 domach zamieszkiwało 197 osób^[8].

Wierni należeli do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Rakowie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Gródku^[9].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[10][11]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[12].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Do 2013 siedziba sielsowietu Chołchło^[13]. W skład agromiasteczka również wchodzi dawna wieś Wielkie Sioło i dawny majątek Chołcho.

Kościół

W 1738 wybudowano tu kościół katolicki. W wyniku represji popowstaniowych został przekształcony w cerkiew prawosławną. W międzywojennej Polsce świątynia została zwrócona katolikom. Po II wojnie światowej kościół został zamknięty przez władze radzieckie. Po upadku ZSRS ponownie służy jako świątynia^[14].

Przynależność państwowa i administracyjna

• ? - 1793  I Rzeczpospolita
• 1793 - 1917  Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski
• 1917 - 1919  Rosyjska FSRR
• 1919 - 1920  Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński
• 1920 - 1920  Rosyjska FSRR
• 1920 - 1945^[b]  Polska
  • województwo:
    • okręg nowogródzki (1920 - 1921)
    • nowogródzkie (1921 - 1922)
    • Ziemia Wileńska (1922 - 1926)
    • wileńskie (od 1926)
  • powiat:
    • wilejski (1920 - 1927)
    • mołodeczański (od 1927)
• 1945 - 1991  ZSRR, Białoruska SRR
• od 1991  Białoruś

Uwagi

1. Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
2. de facto do 1939

Przypisy

1. Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
2. Mirosława Malczewska, Latyfundium Radziwiłłów w XV do połowy XVI wieku, Warszawa-Poznań 1985, s. 102.
3. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 90.
4. Chołchło, miasteczko, powiat wilejski, gmina Horodek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 624 .
5. Dz.U. z 1925 r. nr 67, poz. 472; zm. Dz.U. z 1926 r. nr 26, poz. 158; zm. Dz.U. z 1927 r. nr 8, poz. 62
6. Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 76 .
8. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 58 .
9. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 237 .
10. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
11. okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-04-03] .
12. PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .
13. «Об изменении административно-территориального устройства районов Минской области». Решение Минского областного Совета депутатов от 28 мая 2013 г. № 234
14. Chołchłów. vedaj.by - Architektura i kultura Białorusi. [dostęp 2018-11-29]. (pol.).

Bibliografia

• Chołchło, miasteczko, powiat wilejski, gmina Horodek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 624 .
• Chołchło na mapie WIG
• Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3. Brak numerów stron w książce