Chełm (powiat bocheński)

Chełm

wieś
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Chełmie
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	bocheński
Gmina	Bochnia
Liczba ludności (2022)	159[2]
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	32-744[3]
Tablice rejestracyjne	KBC, KBA[4]
SIMC	0812092
Położenie na mapie gminy wiejskiej Bochnia Chełm
Położenie na mapie Polski Chełm
Położenie na mapie województwa małopolskiego Chełm
Położenie na mapie powiatu bocheńskiego Chełm
49°58′19″N 20°19′11″E[1]

Nieoficjalny herb wsi Chełm

Chełm – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie bocheńskim, w gminie Bochnia^[5].

Wieś położona w końcu XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego była własnością klasztoru bożogrobców w Miechowie^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Historia

Na wzgórzu Chełm, zwanym również Grodziskiem (ok. 270 m n.p.m.) stwierdzono ślady osady z okresu kultury ceramiki promienistej (ok. 2 tys. lat p.n.e.) oraz wczesnośredniowiecznego grodziska z X wieku^[7]. Osadę wraz z kościołem podarował bożogrobcom Mikora Gryfita (zm. po 1175) – komes Bolesława Krzywoustego. Pierwsza pisana wzmianka o Chełmie pochodzi z 1198 roku. Do 1838 roku wieś należała do bożogrobców z Miechowa.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8].

• Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela z lat 1738–1749 oraz dzwonnica. Na sklepieniu w zakrystii późnobarokowa polichromia z XVIII w. przedstawiająca akt nadania klasztorowi bożogrobców przywilejów i pobliskiej osady Targowisko;
• grodzisko wczesnośredniowieczne na wzgórzu nad Rabą.

Inne zabytki

• cmentarz wojenny z I wojny światowej – nr 334;
• Muzeum Parafialne im. Stróżów Bożego Grobu w Chełmie.

Przez Chełm przechodzi Małopolski Szlak Bożogrobców, z którymi związana jest historia tej miejscowości.

Ludzie związani z Chełmem

• Antoni Tworek (1936–2020) – proboszcz miejscowej parafii w latach 1971–2006, twórca Muzeum Parafialne im. Stróżów Bożego Grobu w Chełmie^[9].

Zobacz też

• Chełm

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 15211
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 143 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2015 r. poz. 669)
5. GUS. Rejestr TERYT
6. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 104.
7. AndrzejA. Żaki AndrzejA., Archeologia Małopolski Wczesnośredniowiecznej, Polska Akademia Nauk, 1974, s. 520 .
8. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-17] .
9. Zmarł ks. Antoni Tworek – założyciel muzeum bożogrobców. niedziela.pl. [dostęp 2020-10-24]. (pol.).

Bibliografia

• AndrzejA. Matuszczyk AndrzejA., NorbertN. Orliński NorbertN., JulianJ. Zinkow JulianJ., Małopolska południowo-zachodnia. Przewodnik, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1991, s. 152, ISBN 83-217-2507-4, OCLC 830074384 .