PROFILBARU.COM

Charles-Eugène Delaunay
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1816 ; Lusigny-sur-Barse
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 1872 ; Cherbourg
	Profesor nauk technicznych
	Specjalność: matematyka, astronomia
Alma Mater	École polytechnique; École nationale supérieure des mines de Paris
Doktorat	1841
Profesura	1851
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Paryski; École nationale supérieure des mines de Paris; École polytechnique
	Nagrody
	Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego
	Multimedia w Wikimedia Commons

Charles-Eugène Delaunay (ur. 9 kwietnia 1816 w Lusigny-sur-Barse, zm. 5 sierpnia 1872 w Cherbourgu^[1]) – francuski astronom i matematyk.

Życiorys

Pochodził z ubogiej rodziny, w dzieciństwie został wysłany do wuja, który mieszkał w Troyes, tam uczęszczał do szkoły. W 1833 roku wyjechał do Paryża, aby studiować na École polytechnique.

W 1841 opublikował rozprawę doktorską zatytułowaną De la distinction des maxima et des minima dans les questions qui dépendent de la méthode des variations, po czym Jean-Baptiste Biot zaproponował mu przejęcie swoich wykładów z fizyki astronomicznej na Sorbonie. W 1843 roku ukończył studia inżynierskie na École des Mines. Wykładał tam geometrię i mechanikę w latach 1845-1850. W 1850 roku objął katedrę mechaniki na Sorbonie, a w 1851 został profesorem w École polytechnique. W 1855 został wybrany do Sekcji Astronomii Francuskiej Akademii Nauk.

Opublikował kilka artykułów dotyczących perturbacji Urana. Zajmował się także teorią pływów. Badał mechanikę Księżyca jako specyficzny przypadek problemu trzech ciał.

W 1870 roku objął stanowisko dyrektora obserwatorium paryskiego.

W 1872 roku Delaunay i trzy inne osoby utonęły po tym, jak łódź, którą płynęli przewróciła się na skutek silnego podmuchu wiatru.

Wyróżnienia i nagrody

członek Francuskiej Akademii Nauk (1855)
zagraniczny członek brytyjskiego Royal Society (1869)
Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego (1870)
jego nazwisko znajduje się na liście 72 nazwisk na wieży Eiffla^[2]
jego nazwiskiem nazwano jeden z kraterów na Księżycu

Przypisy

↑ Delaunay Charles Eugène, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-16] .
↑ The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).

Bibliografia

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Charles-Eugène Delaunay w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

[epwn-1] Delaunay Charles Eugène, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-16] .

[2] The Names of the 72 Scientists Listed on the Borders of Each of the Four Sides of the Eiffel Tower. toureiffel.paris. [dostęp 2011-11-20]. (ang.).

[1]

[2]