Samuel Heinrich Schwabe (ur. 25 października 1789 w Dessau, zm. 11 kwietnia 1875 tamże[1]) – niemiecki aptekarz i astronom amator, odkrywca jedenastoletniego cyklu zmian liczby plam na Słońcu[2].
Życiorys
Z zawodu był aptekarzem, lecz już w trakcie studiów farmaceutycznych w Berlinie zainteresował się astronomią i botaniką[1]. Swój pierwszy teleskop wygrał na loterii w 1825 i rozpoczął obserwacje astronomiczne, w październiku po raz pierwszy dostrzegł plamy słoneczne[3]. W tym samym roku zamówił większy teleskop u Fraunhofera, a otrzymał go w 1826[3]. W tym samym roku rozpoczął regularne obserwacje plam słonecznych, usiłując odkryć planetę wewnątrz orbity Merkurego. Obserwacje astronomiczne tak go zafascynowały, że sprzedał rodzinny interes w 1829[1]. Przez 17 lat – do 1843 roku – każdego pogodnego dnia obserwował tarczę Słońca starając się dostrzec cień planety[1]. Zauważył jedynie regularne zmiany liczby plam słonecznych. Swoje spostrzeżenia opublikował w 1844 roku w krótkim artykule w „Astronomische Nachrichten” zatytułowanym Sonnen-Beobachtungen im Jahre 1843, zwracając uwagę na możliwość istnienia 10-letniego cyklu zmian[4].
Wnioskami Schwabego, jako jeden z nielicznych, zainteresował się Rudolf Wolf, który był pod wrażeniem tego odkrycia i sam zaczął obserwować plamy w 1847. Ponadto wykorzystał on historyczne obserwacje i uściślił okres cyklu na nieco ponad 11 lat[5]. W późniejszych latach odkrycie Schwabego przyciągnęło też uwagę Alexandra von Humboldta, który w trzecim tomie swego encyklopedycznego dzieła „Kosmos” wydanym w 1851 zamieścił tabelę Schwabego z obserwacjami plam uaktualnioną do roku 1850[2]. Od tej pory cykl słoneczny stał się powszechnie znany wśród badaczy[2].
Schwabe kontynuował swoje obserwacje aż do 1867 roku[3].
Nagrody i wyróżnienia
W 1857 został nagrodzony Złotym Medalem Royal Astronomical Society.
W 1868 roku został zagranicznym członkiem brytyjskiego Royal Society[6].
Jego nazwiskiem nazwano krater na Księżycu[7].
Przypisy
Linki zewnętrzne
- 1824: Charles Babbage, Johann Franz Encke
- 1826: John Herschel, James South, Friedrich Georg Wilhelm Struve
- 1827: Francis Baily
- 1828: Thomas Makdougall Brisbane, James Dunlop, Caroline Herschel
- 1829: William Pearson, Friedrich Wilhelm Bessel, Heinrich Christian Schumacher
- 1830: William Richardson, Johann Franz Encke
- 1831: Henry Kater, Marie-Charles Damoiseau
- 1833: George Biddell Airy
- 1835: Manuel J. Johnson
- 1836: John Herschel
- 1837: Otto A. Rosenberger
- 1839: John Wrottesley
- 1840: Giovanni Plana
- 1841: Friedrich Wilhelm Bessel
- 1842: Peter Andreas Hansen
- 1843: Francis Baily
- 1845: William Henry Smyth
- 1846: George Biddell Airy
- 1849: William Lassell
- 1850: Otto Wilhelm von Struve
- 1851: Annibale de Gasparis
- 1852: Christian August Friedrich Peters
- 1853: John Russell Hind
- 1854: Charles Rümker
- 1855: William Rutter Dawes
- 1856: Robert Grant
- 1857: Heinrich Schwabe
- 1858: Robert Main
- 1859: Richard Christopher Carrington
- 1860: Peter Andreas Hansen
- 1861: Hermann Goldschmidt
- 1862: Warren de la Rue
- 1863: Friedrich Wilhelm Argelander
- 1865: George Bond
- 1866: John Couch Adams
- 1867: William Huggins, William Allen Miller
- 1868: Urbain Le Verrier
- 1869: Edward James Stone
- 1870: Charles-Eugène Delaunay
- 1872: Giovanni Schiaparelli
- 1874: Simon Newcomb
- 1875: Heinrich d’Arrest
- 1876: Urbain Le Verrier
- 1878: Ercole Dembowski
- 1879: Asaph Hall
- 1881: Axel Möller
- 1882: David Gill
- 1883: Benjamin Apthorp Gould
- 1884: Andrew Ainslie Common
- 1885: William Huggins
- 1886: Edward Charles Pickering, Charles Pritchard
- 1887: George William Hill
- 1888: Arthur Auwers
- 1889: Maurice Loewy
- 1892: George Howard Darwin
- 1893: Hermann Karl Vogel
- 1894: S. W. Burnham
- 1895: Isaac Roberts
- 1896: Seth Carlo Chandler
- 1897: Edward Emerson Barnard
- 1898: William Frederick Denning
- 1899: Frank McClean
- 1900: Henri Poincaré
|