Bazylika znajduje się w III Rione Rzymu – Colonna przy Piazza di San Lorenzo in Lucina 16/A[1].
Patron
Patronem świątyni jest św. Wawrzyniec – diakon, który poniósł śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w 258 roku.
Historia
Według tradycji w tym miejscu stał dom należący do Lucyny, w którym spotykali się chrześcijanie[2]. W tym miejscu na papieża został wybrany Damazy I w 366 roku[1]. W Liber Pontificalis kościół ten określono jako Titulus Lucinae w odniesieniu do czasów papieża Sykstusa III[3], wtedy też miała miejsce przebudowa świątyni[1]. W 780 roku papież Hadrian I zlecił renowację kościoła[3]
Podczas najazdu Normanów w 1084 roku kościół został uszkodzony. Jego odnowienie zlecił papież Paschalis II w 1112 roku[3]. W tym czasie do kościoła trafiły relikwie różnych świętych (m.in. czaszka papieża św. Aleksandra I) oraz ruszt, na którym miał zostać umęczony św. Wawrzyniec i kajdany, w które był zakuty[3]. Kościół po renowacji został poświęcony w 1131 roku przez antypapieża Anakleta II i ponownie 26 maja 1196 roku przez papieża Celestyna III (wcześniejsze poświęcenie uznano wtedy za nieważne)[3].
W XVII wieku kościół został przekazany zakonowi Kleryków Regularnych Mniejszych, po czym w 1650 roku wnętrze bazyliki zostało ponownie urządzone przez Cosimo Fanzago. Podzielono wówczas nawy boczne na oddzielne kaplice oraz przeprowadzono pewną modyfikację fasady. Podczas renowacji w 1858 roku, zleconej przez papieża Piusa IX i nadzorowanej przez Andrea Busiri Vici, usunięto znaczną część barokowej dekoracji wnętrz oraz dodano dwie nowe boczne kaplice[3].
Bazylika ma nawę główną, dwie nawy boczne obecnie podzielone ścianami na oddzielne kaplice, półokrągłą apsydę i narteks.
Dach narteksu podtrzymuje sześć starożytnych jońskich kolumn z granitu. Fasada nawy nad narteksem jest ceglana z kamiennymi detalami, pośrodku ma obramowane okrągłe okno otoczone parą pionowych prostokątnych okien. Na górze znajduje się pusty trójkątny naczółek[3].
Romańska ceglana dzwonnica pochodzi z przebudowy w 1112 roku, znajduje się po prawej stronie za narteksem. Z pięciu kondygnacji powyżej narteksu, dolne dwie mają podwójne łuki, a trzy górne – łuki potrójne z marmurowymi filarami.
Portal flankują dwa średniowieczne lwy, jeden z nich trzyma w łapach owcę, a drugi niemowlę[3].
Fasada
Narteks
Marmurowy lew przy wejściu, XII w.
Nawa główna ma sześć przęseł z arkadami po obu stronach, prowadzącymi do kaplic bocznych. Nad filarami oddzielającymi kaplice znajdują się okrągłe freski ze scenami z życia św. Wawrzyńca. U góry nad każdym łukiem znajduje się prostokątne okno, pomiędzy nimi są wizerunki świętych. Freski zostały wykonane przez Roberto Bompiani w 1860 roku[3].
Kasetonowy sufit nawy został wykonany w 1857 roku, jest on złocony i zdobiony rozetami, w centralnym panelu znajduje się obraz autorstwa Mometto Grüttera[3].
Wnętrze bazyliki
Ołtarz główny zaprojektował Carlo Rainaldi, w jego centrum znajduje się obraz Ukrzyżowanie autorstwa Guido Reni z około 1640 roku, we frontonie umieszczono tondoMatka Boża z Dzieciątkiem. Pod ołtarzem znajdują się relikwie świętych męczenników Poncjana, Euzebiusza, Wincentego i Pelegrynusa[3].
W muzeum przy bazylice przechowywane są kajdany, w które – według legendy – zakuto św. Wawrzyńca[3].
Kaplice boczne
Po lewej stronie jest pięć kaplic bocznych, natomiast po prawej są cztery – po prawej stronie naprzeciwko pierwszej lewej kaplicy zlokalizowana jest dzwonnica. Dodatkowo dwie kaplice flankują prezbiterium.
Kaplica św. Wawrzyńca
Pierwsza po prawej kaplica jest poświęcona św. Wawrzyńcowi (dedykacja ta związana jest z faktem, że pod głównym ołtarzem znajdują się relikwie innych męczenników, w związku z czym im ten ołtarz jest dedykowany, a ponieważ patronem bazyliki jest św. Wawrzyniec jemu została poświęcona jedna z kaplic bocznych)[3]. W relikwiarzu przechowywany jest ruszt, na którym, według legendy, miał ponieść męczeństwo patron kaplicy[2]. Obraz w ołtarzu autorstwa Sigismondo Rosa z XVIII wieku przedstawia Lucynę pokazującą św. Wawrzyńcowi plany kościoła jemu dedykowanego[2]. Na ścianach bocznych obrazy Giuseppe Crepi przedstawiają świętego przed cesarzem Walerianem oraz jego męczeństwo[2].
Kaplica św. Wawrzyńca
Relikwiarz z rusztem św. Wawrzyńca
Kaplica Najświętszego Sakramentu
Jest to druga kaplica po prawej stronie. W ołtarzu znajduje się obraz Najświętszego Serca Jezusowego. Wcześniej kaplica była poświęcona św. Antoniemu z Padwy, boczne panele freskowe autorstwa Jana Miela przedstawiają cuda tego świętego. Aedicula ołtarza jest autorstwa Carla Rainaldiego, oryginalny obraz ołtarzowy ołtarz przedstawiający św. Antoniego, dzieło Massimo Stanzione z 1616 roku, został sprzedany, pozostało natomiast małe tondo Świętej RodzinyDomenico Rainaldi we frontonie[3].
Czwarta po prawej jest kaplica Zwiastowania zaprojektowana przez Giovanni Lorenzo Berniniego dla papieskiego lekarza Gabriele Fonseca. Znajdują się w niej popiersie dłuta Berniniego przedstawiające fundatora kaplicy odmawiającego różaniec (po lewej stronie ołtarza) oraz popiersia prawdopodobnie jego matki i żony – dzieła ze szkoły Berniniego[2].
W ołtarzu znajduje się owalny obraz ZwiastowanieLudovico Gimignani w czarnej marmurowej ramie, podtrzymywanej przez parę aniołów. Po prawej stronie umieszczono malowidło Giacinto Gimignani przedstawiający Elizeusza oczyszczającego gorzkie źródło w Jerychu z 1664 roku, natomiast po stronie lewej jest obraz Salus Populi Romani[3].
Kaplica krucyfiksu
Kaplica krucyfiksu jest zlokalizowana jako ostatnia po stronie prawej, flankuje ona prezbiterium. Krucyfiks w ołtarzu pochodzi z XVII wieku. Po bokach znajdują się figury aniołów – po lewej Archanioł Rafał, po prawej Anioł Stróż[3].
Po lewej przy wejściu znajduje się kaplica chrzcielna z XVII wieku, projektu Sardi. Obraz w ołtarzu przedstawiający Chrzest Jezusa jest dziełem Giuseppe Nicola Nasini. Autorem malowideł na ścianach bocznych był Giovanni Antonio Grecolini. W sklepieniu kaplicy umieszczono nietypowy kwadratowy oculus[3].
Kaplica św. Karola Boromeusza
Św. Karolowi Boromeuszowi dedykowana jest kaplica druga po lewej stronie. Obraz na ołtarzu, autorstwa Carlo Saraceni, przedstawia św. Karola podczas procesji z relikwiami gwoździ. Obrazy po bokach są autorstwa Gregorio Preti przedstawiają patrona kaplicy rozdającego jałmużnę oraz udzielającego ostatniego namaszczenia ofiarom zarazy[3].
Kaplica św. Jana Nepomucena
Trzecia po lewej jest kaplica św. Jana Nepomucena. W górnej części ołtarza umieszczono kopię Św. Michała ArchaniołaGuido Reni. Obrazy na ścianach bocznych, tematycznie związane z patronem kaplicy, są dziełami Emila Holareka[3].
Kaplica św. Józefa
Czwarta po lewej stronie kaplica dedykowana jest św. Józefowi. Obraz w ołtarzu Święta Rodzina jest dziełem Alessandro Turchi[3].
Kaplica chrzcielna
Kaplica św. Jana Nepomucena
Kaplica św. Józefa
Kaplica św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Piąta po lewej kaplica dedykowana jest św. Franciszkowi z Asyżu i św. Hiacyncie Mariscotti. Wnętrze tej kaplicy zostało zaprojektowane przez Simona Vouet w 1624 roku. Obrazy na ścianach bocznych są jego autorstwa i przedstawiają św. Franciszka przed biskupem oraz Kuszenie św. Franciszka. Simon Vouet jest również autorem fresków na sklepieniu przedstawiających Boga Ojca (w centrum) oraz sceny z życia Maryi – w kopule: Narodziny, Ofiarowanie, Zwiastowanie i Wniebowzięcie, poniżej kopuły: Zaślubiny i Nawiedzenie. W 1736 roku Marco Benefial dokonał rearanżacji kaplicy, jego dziełem jest ołtarz przedstawiający Śmierć św. Hiacynty, jest on również autorem fresków na pilastrach przedstawiających świętych Piotra, Pawła, Marię Magdalenę, Klarę i Łucję. We frontonie ołtarza znajduje się obraz Girolamo Siciolante da SermonetaMatka Boża Łaskawa[3].
Kaplica Niepokalanego Serca Maryi
Kaplica ostatnia po stronie lewej, flankująca prezbiterium, jest dedykowana Niepokalanemu Sercu Maryi. Ołtarz z XIX wieku przedstawia Maryję jako źródło łask[3].
Kaplica św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Sklepienie kaplicy św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Wykopaliska
Prace wykopaliskowe pod bazyliką ujawniły obecność pozostałości dużego ceglanego budynku z czasów cesarza Karakalli oraz dwóch zbiorników – większego okrągłego i mniejszego prostokątnego[5]. Większy zbiornik służył jako baptysterium, natomiast rola mniejszego jest nie całkiem jasna, przypisywane są mu różne funkcje, uważa się, że mógł być wykorzystywany do:
chrztu dzieci,
mycia nóg przed chrztem (co było praktykowane w Rzymie co najmniej do połowy IV w.),
gromadzenia wody, która następnie była błogosławiona[5].
Pozostałości starożytnej zabudowy w podziemiach bazyliki
Pozostałości baptysterium w podziemiach bazyliki
Kardynałowie prezbiterzy
Bazylika św. Wawrzyńca in Lucina jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Laurentii in Lucina)[6].
_-_Interior_HDR.jpg)
_HDR.jpg)
.jpg)
_HDR.jpg)
.jpg)
