PROFILBARU.COM

Ten artykuł od 2023-09 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Bazylika mniejsza (łac. basilica minor) – tytuł honorowy, nadawany przez papieża lub w drodze prawa zwyczajowego, który otrzymują kościoły wyróżniające się wartością zabytkową, liturgiczną, pielgrzymkową i duszpasterską.

Po raz pierwszy nadał go papież Pius VI w 1783 kościołowi św. Mikołaja w Tolentino. Od 1836 przysługuje on również kościołom kolegiackim (co było związane z przeniesieniem przez Kongregację Obrzędów przywilejów kościołów kolegiackich na bazyliki mniejsze oraz z ustaleniem przez kongregację warunków spełnianych przez kościół dla otrzymania tego tytułu).

Posiadają go obecnie znaczniejsze kościoły katedralne, kolegiackie i klasztorne, a także znane sanktuaria maryjne, m.in. Jasna Góra, Altötting, Fátima, Kevelaer, Lourdes, Mariazell, Ottobeuren, Werl, Bardo, Gidle, Dębowiec, Tuchów, Krzeszów, Wambierzyce, Kalwaria Zebrzydowska, Kalwaria Pacławska.

Przywilejem bazylik jest uzyskanie odpustu zupełnego w czasie ich nawiedzenia w następujące dni: uroczystość Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca), święto tytułu, święto „Porcjunkuli” (2 sierpnia) i jeden raz w ciągu roku w dniu określonym według uznania, pod zwykłymi warunkami: odbycia spowiedzi sakramentalnej, przyjęcia komunii świętej, odmówienia modlitwy w intencjach wyznaczonych przez papieża^[1].

Bazylika mniejsza musi spełniać następujące warunki:

kościół otwarty przez cały dzień,
miejsce otrzymywania szczególnych łask za przyczyną patrona lub patronki kościoła (m.in. uzdrowienia, łaski, nawrócenia itp.),
wartość zabytkowa,
miejsce szczególnego kultu i pielgrzymowania
walory duszpasterskie (wieczysta Adoracja Najświętszego Sakramentu, całodzienna spowiedź, duża częstotliwość odprawianych mszy świętych i nabożeństw),
stali przewodnicy oprowadzający po danym kościele.

Tytuł nadawany jest zazwyczaj przez papieża w porozumieniu z watykańską Kongregacją ds. Kultu Bożego, co poprzedza procedura prawno-urzędowa przeprowadzana w episkopacie danego kraju.

Decyzję o rozpoczęciu procesu przyznania kościołowi tego tytułu podejmuje biskup danej diecezji.

Bazyliki mniejsze w Polsce

Archikatedry

Nazwa	Data nadania tytułu	Diecezja
Bazylika archikatedralna św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie	XVIII w.	archidiecezja krakowska
Bazylika archikatedralna w Gnieźnie	1931	archidiecezja gnieźnieńska
Bazylika archikatedralna w Przemyślu	1960	archidiecezja przemyska
Bazylika archikatedralna w Warszawie	1961	archidiecezja warszawska
Bazylika archikatedralna w Częstochowie	1962	archidiecezja częstochowska
Bazylika archikatedralna w Poznaniu	1962	archidiecezja poznańska
Bazylika archikatedralna we Fromborku	1965	archidiecezja warmińska
Bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie	1976	archidiecezja gdańska
Bazylika archikatedralna w Szczecinie	1983	archidiecezja szczecińsko-kamieńska
Bazylika archikatedralna w Białymstoku	1985	archidiecezja białostocka
Bazylika archikatedralna w Łodzi	1989	archidiecezja łódzka