Bajsaphis – wymarły rodzaj owadów z rzędu pluskwiaków i infrarzędu mszyc. Jedyny z monotypowej rodziny Bajsaphididae.
Mszyce o przysadzistym ciele długości od 1,3 do 2,3 mm. Głowa zaopatrzona była w szwy boczne i długie, smukłe czułki przekraczające połowę długości ciała. Czułki te budowało siedem członów o powierzchni urzeźbionej poprzecznymi żeberkami. Człony trzeci i ostatni były wydłużonego kształtu (trzeci od 6,5 do 9,5 raza dłuższy niż szeroki). Człony czwarty, piąty i szósty były zwężone ku nasadom i rozszerzone ku szczytom. Narządy węchowe czułków zwane rynariami wtórnymi miały nieco elipsoidalny kształt i rozmieszczone były na spodzie czułków w licznych poprzecznych rządkach. Śródtułów miał lekko wypukłą przednią krawędź tarczki i prostą przednią krawędź śródpiersia. Skrzydła miały spiczastą pterostygmę o długości od 3 do 3,5 raza większej od szerokości. Przednie żyłki kubitalne CuA1 i CuA2 miały odrębne nasady, a ta pierwsza była 2,5 raza dłuższa od tej drugiej. Żyłka medialna odchodziła od wspólnego pnia u nasady pterostygmy i rozwidlała się za wysokością nasady sektora radialnego na gałęzie M1+2 i M3+4; ta pierwsza rozwidlała się dalej na gałęzie M1 i M2, wskutek czego żyłka medialna kończyła się trzema szeroko rozstawionymi gałęziami. Nasada sektora radialnego znajdowała się w połowie długości pterostygmy. Odnóża tylnej pary miały golenie dłuższe niż ⅓ długości ciała, ale krótsze niż czułki. Syfony były porowate. Płytka analna miała postać dwupłatową. Samicę charakteryzowało bardzo dobrze wykształcone pokładełko[1].
Rodzaj i gatunek typowy opisane zostały w 1985 roku przez Gieorgija Szaposznikowa[2]. W 2015 roku Agnieszka Homan, Dagmara Żyła i Piotr Węgierek opisali kolejne 4 gatunki oraz umieścili rodzaj w monotypowej rodzinie Bajsaphididae[1]. Wszystkie skamieniałości rodzaju odnaleziono w formacji Zaza, w miejscowości Bajsa na terenie rosyjskiej Buriacji[2][1]. Datowane są na wczesną kredę[1]. Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy miejscowości i łacińskiego -aphis, oznaczającego mszycę[2].
Do rodziny należą gatunki[1][3]:
- †Bajsaphis abbreviata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
- †Bajsaphis cuspidata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
- †Bajsaphis eredimata Homan, Żyła & Węgierek, 2015
- †Bajsaphis kononovae Shaposhnikov, 1985
- †Bajsaphis pulchra Homan, Żyła & Węgierek, 2015
Przypisy
- ↑ a b c d e Agnieszka Homan, Dagmara Żyła, Piotr Węgierek. Bajsaphididae fam. nov., from the Lower Cretaceous of Baissa, Russia: A new family of aphids and its evolutionary significance. „Cretaceous Research”. 52, s. 357-367, 2014. DOI: 10.1016/j.cretres.2014.03.017.
- ↑ a b c G.Ch.G.Ch. Shaposhnikov G.Ch.G.Ch., The main features of the evolution of aphids, [w:] H.H. Szelęgiewicz (red.), Evolution and biosystematics of aphids, Polska Akademia Nauk, Instytut Zoologii, Proceedings of the International Aphidological Symposium at Jablonna, 5-11 April 1981, Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 19-99 .???
- ↑ Colin Favret, David C. Eades: family †Bajsaphididae Homan, Zyla & Wegierek, 2015. [w:] Aphid Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-21].
Niesklasyfikowane w podrzędach
Identyfikatory zewnętrzne (takson kopalny):
