Aster nowobelgijski, aster wirginijski, marcinki (Symphyotrichum novi-belgii) – gatunek z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie występuje od Nowej Fundlandii po Karolinę Południową. Jako roślina ozdobna został rozprzestrzeniony i rośnie jako gatunek obcy w Ameryce Środkowej, w Europie, Azji Zachodniej i na Dalekim Wschodzie oraz w Australii[3]. W Polsce jest rośliną średnio inwazyjną o szerokim rozprzestrzenieniu[5]. Często uprawiany jest jako roślina ozdobna[6].
Nazewnictwo
Gatunek zaliczany był tradycyjnie do lat 90. XX wieku do rodzaju aster jako Aster novi-belgii. Z tego czasu zachowana jest nazwa zwyczajowa, mimo przeklasyfikowania gatunku do rodzaju Symphyotrichum, należącego do odmiennego podplemienia niż Aster[7][8][9].
Morfologia
Pokrój
Roślina zielna z pełzającym kłączem, z których wyrastają prosto wzniesione łodygi osiągające do 160 cm wysokości, w dolnej części nagie, w górze z szeregami włosków[6].
Z uszkowatą nasadą obejmującą łodygę. Blaszki lancetowate o długości do 15 cm i szerokości do 2,5 cm. Liście są całobrzegie lub z odległymi od siebie ząbkami, nagie, tylko na brzegu blaszki z przylegającymi, krótkimi i sztywnymi włoskami. Nerw główny u nasady często bywa czerwono zabarwiony[6].
Koszyczki średnicy zwykle do 3 cm, zebrane są w szczytową wiechę. Okrywa tworzona jest przez listki wyrastające w kilku szeregach, osiągające od 3 do 6 mm długości i od 0,7 do 1 mm szerokości. Kwiaty języczkowate są różnobarwne (fioletowe, niebieskawe, różowe, rzadziej białawe). Ich języczki osiągają do 15 mm długości i 2 mm szerokości. Kwiaty rurkowate są żółte, o długości do 5 mm[6].
Aster nowoangielskiS. novae-angliae różni się łodygą owłosioną także w dole, aster lancetowatyS. lanceolatum i aster drobnokwiatowyS. tradescanti mają liście o klinowatych nasadach i węższe (do 2 cm) a ich kwiaty języczkowate są zazwyczaj białe. Najbardziej podobny spośród północnoamerykańskich „astrów” jest mieszaniec tego gatunku z astrem lancetowatym – aster wierzbolistnyS. × salignum. Różni się on zwykle białawymi kwiatami, węższymi listkami okrywy (do 0,7 mm szerokości), słabo uszkowatymi nasadami liści[6].
'Court Herald' – o dużych, półpełnych kwiatach morwowej barwy
'Ernest Ballard' – odmiana wysoka (do 1 m) o dużych purpurowoczerwonych kwiatach
'Audrey' – odmiana niska (do 30 cm) o zwartym pokroju i lawendowoniebieskich kwiatach
Uprawa
Nadaje się na rabaty kwiatowe i na kwiat cięty. W Polsce jest w pełni mrozoodporny (strefy mrozoodporności 3–9)[12]. Roślina łatwa w uprawie. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku lub w półcieniu, na przepuszczalnej i żyznej ziemi. Powinna mieć stale wilgotną glebę. Odmianom wysokim należy zapewnić podparcie. Po przekwitnięciu rośliny przycina się przy ziemi. Rozmnaża się przez podział jesienią lub wiosną przez zdrewniałe sadzonki. Od wiosny do lata należy dość silnie nawozić. Rośliny mogą być atakowane przez mączniaka prawdziwego astrowatych, szarą pleśń, mszyce i ślimaki[12].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ abcdefgKrzysztofK.RostańskiKrzysztofK., Aster L., Aster, [w:] BogumiłB.Pawłowski, AdamA.Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 124, 132.
↑Nesom, G.L.. Taxonomic decisions at generic rank in tribe Astereae (Asteraceae) for the Global Compositae Database. „Phytoneuron”. 24, s. 1–6, 2020.
↑Nesom G.L.. Review of the taxonomy of Aster sensu lato (Asteraceae: Astereae), emphasizing the New World species. „Phytologia”. 77, s. 141-297, 1994.
↑ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 37-38, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑WładysławW.MatuszkiewiczWładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC749271059. Brak numerów stron w książce
↑ abcdGeoffreyG.BurnieGeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC271991134.
