Andrzej Jakliński

Andrzej Jakliński

Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1923 Drohobycz
Data i miejsce śmierci	29 marca 1995 Lublin
Profesor nauk medycznych
Specjalność: medycyna sądowa
Alma Mater	Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
Doktorat	7 grudnia 1960
Habilitacja	3 stycznia 1963
Profesura	12 stycznia 1972
Doktor honoris causa Akademia Medyczna w Lublinie – 1995
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Medyczna w Lublinie
Odznaczenia

Andrzej Henryk Jakliński (ur. 7 lutego 1923 w Drohobyczu, zm. 29 marca 1995 w Lublinie) – polski lekarz, profesor nauk medycznych, specjalista w dziedzinie medycyny sądowej, wieloletni kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie (1964÷1993) (obecnie Uniwersytet Medyczny w Lublinie). Rektor Akademii Medycznej w Lublinie w latach 1981–1984. Doktor honoris causa tejże uczelni. Żołnierz Armii Krajowej.

Życiorys

W czasie wojny w 1939 r. służył w oddziale formacji Obrony Narodowej we Lwowie. W 1942 wstąpił do Armii Krajowej. Zaprzysiężony został pod pseudonimem „Tyczka” później zmienionym na „Zych”. Służył w 4 kompanii „Ewa” batalionu „Barbara” 16ppAK^[1][2][3].

Po wojnie w 1945 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Mościcach, a następnie został przyjęty na wydziały chemiczny, farmaceutyczny i lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W czerwcu 1950 uzyskał absolutorium, a 17 grudnia 1951 otrzymał dyplom lekarza medycyny^[4].

Z nakazu pracy od 1 września 1950 rozpoczął pracę w Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie. 1 maja 1952 został starszym asystentem, a rok późnej adiunktem. 7 grudnia 1960 obronił doktorat na podstawie rozprawy „Badania doświadczalne nad ustalaniem czasu śmierci na podstawie stężenia jonów wapniowych, sodowych i potasowych w płynie mózgowo-rdzeniowym”, a 3 stycznia 1963 uzyskał habilitację na podstawie rozprawy „Badania doświadczalne nad ustalaniem czasu śmierci na podstawie stężenia składników nieorganicznych w płynie mózgowo-rdzeniowym”. 1 października 1963 został docentem etatowym, 12 stycznia 1972 profesorem nadzwyczajnym a 1 czerwca 1980 profesorem zwyczajnym^[5].

W maju 1964 prof. Jakliński w drodze konkursu objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie^[5][6]. To za Jego kadencji Zakład uzyskał nową i obszerną siedzibę przy ul. Jaczewskiego. W tym okresie szczególny nacisk położył na rozwój poszczególnych pracowni specjalistycznych. Wprowadził on Zakład lubelski do ścisłej czołówki Zakładów w Polsce. Sam zaś był twórcą toksykologii sądowo- lekarskiej^[7].

W okresie 1968÷1972 był specjalistą wojewódzkim z zakresu medycyny sądowej, a w latach 1973–1991 specjalistą krajowym; po reorganizacji nadzoru specjalistycznego został przewodniczącym Zespołu Krajowych Specjalistów ds. Medycyny Sądowej. W latach 1971–1973 był kuratorem Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Warszawie, a w latach 1974–1990 – członkiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Zespołu Medycyny Sądowej w Radzie Naukowej przy Ministrze Zdrowia. W latach 1975–1991 wchodził w skład Zespołu Ekspertów Stałej Komisji Rady Ministrów ds. Walki z Alkoholizmem. W latach 1967÷1985 był również redaktorem naczelnym „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii”^[5][6].

Profesor Jakliński był wieloletnim członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, a także członkiem rzeczywistym Międzynarodowej Akademii Medycyny Sądowej i Medycyny Społecznej z siedzibą w Liège w Belgii oraz członkiem korespondentem Francuskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej. Był również promotorem ośmiu rozpraw doktorskich i opiekunem czterech rozpraw habilitacyjnych^[5][6].

W latach 1966–1969 pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Lublinie.

W latach 1981–1984 był pierwszym bezpartyjnym rektorem Akademii Medycznej w Lublinie. Kadencja wypadła w szczególnie trudnym okresie stanu wojennego. Mimo nacisku ówczesnych władz nie ugiął się i żaden student nie został relegowany z uczelni ani żaden pracownik nie został z niej usunięty^{[5][8][9][10][11]}.

Był biegłym sądowym z zakresu medycyny sądowej w sprawie śmierci Grzegorza Przemyka^[12]. Razem z prof. Zdzisławem Markiem z Krakowa nie ulegli naciskom ówczesnym władz i stwierdzili: „Tak ciężkie obrażenia brzucha nie mogły powstać w budynku pogotowia. Grzegorz Przemyk znajdował się w tym stanie w momencie, gdy opuszczał komisariat milicji”^[13][14].

Wraz z profesorem Władysławem Nasiłowskim sporządzał ekspertyzę w sprawie śmierci Stanisława Pyjasa. Stwierdzili oni, że obrażenia Pyjasa mogły być skutkiem pobicia^[15][16].

Był również ekspertem krajowym ds. medycyny sądowej podczas ekshumacji Polaków w Charkowie.

Od chwili powstania Izb Lekarskich w 1989 r. prof. Andrzej Jakliński pełnił funkcję Prezesa Okręgowego Sądu Lekarskiego w Lublinie obejmującego swym zasięgiem sześć ówczesnych województw: lubelskie, chełmskie, zamojskie, bialskopodlaskie, radomskie i tarnobrzeskie.

Wykładał m.in. medycynę sądową, deontologię lekarską i etykę lekarską dla studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Lublinie. Wykładał także medycynę sądową dla studentów Wydziału Prawa Kanonicznego i Świeckiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, jak również Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Otrzymał liczne nagrody naukowe (m.in. Ministra Zdrowia) oraz odznaczenia państwowe (w tym: Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi). W 1995 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Medycznej w Lublinie^{[4][8][9][10][11]}.

Żonaty z Aleksandrą Jaklińską z domu Kimla.

Zmarł 29 marca 1995 po ciężkiej chorobie. Pochowany jest na cmentarzu komunalnym przy ulicy Lubelskiej w Radzyniu Podlaskim.

Profesor dr hab. Kazimierz Klamut (ówczesny rektor uczelni) tak scharakteryzował prof. Jaklińskiego w mowie pożegnalnej: ”(...) całą swoją nieprzeciętną inteligencję, wielki dociekliwy umysł postawił w służbie szukania prawdy, sprawiedliwości, uczciwości i rzetelności. Znany jako bezkompromisowy przeciwnik nękających współczesne społeczeństwa patologicznych zachowań i zjawisk, wynaturzeń, korupcji, bezdusznego komercjalizmu, egoizmu i nepotyzmu, był autorytetem moralnym, ważnym punktem odniesienia^[17].

Przypisy

1. Derus S. „Szli Partyzanci: zarys działalności I Batalionu 16 pułku piechoty Armii Krajowej Ziemi tarnowskiej, kryptonim „Barbara” w 1944 r.” Bytom 1970 – Lubaszowa 1994: 140, 154, 214÷241
2. „Pół wieku po „Burzy”. „Bitwa partyzancka pod Jamną”. Echo Tarnowskie – Magazyn Informacyjny 27.07.1994; nr 30 s.1, 8
3. http://www.batalionakbarbara.pl
4. Znani absolwenci [online], www.iv-lo.tarnow.pl [dostęp 2019-09-21]  (pol.).
5. Chagowski W., List do Redakcji „Profesor Andrzej Jakliński we wspomnieniach ucznia”, Archiwum Medycyny Sadowej i Kryminologii 2018; vol. 68 (1): 62÷77
6. Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, www.umlub.pl/uczelnia/struktura-organizacyjna/szczegoly,108.html
7. l, Uniwersytet Medyczny w Lublinie / Uczelnia / Struktura organizacyjna [online], www.umlub.pl [dostęp 2019-09-23]  (pol.).
8. Tomaszewska Z. Medycyna Sądowa. Almamater 1995; 4: 99-100
9. Papierkowski A. Profesor Andrzej Jakliński doktorem honoris causa lubelskiej Akademii Medycznej. Medicus 1995; 3: 9
10. Archiwum AM w Lublinie. Teczka akt pracowniczych Andrzeja Jaklińskiego, sygn. 907
11. Tomaszewska Z., Wróblewski K., Jaklińska A., Mądro R., Kozioł P., Chagowski W., et al. Profesor Andrzej Jakliński (w 70 rocznicę urodzin). Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 1993; 43: 180-184
12. [1]
13. Audycje rozgłośni polskiej radia Wolna Europa, „Na tej sali ludzie mówią prawdę” Tydzień Polski – Na Antenie, Nr. 281, 14.07.1984, [2]
14. Ap, AROUND THE WORLD; Beating at Police Station Cited in Polish Death, „The New York Times”, 9 czerwca 1984, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
15. Bezpłatny dodatek do „Gościa Niedzielnego”, Pierwsi Solidarni, „Zbity na śmierć” 14.05.2017, [3]
16. Staszak K., Mizuro M., Cyraniewicz M., Majewski P., Litka P. „Błędna opinia o śmierci Pyjasa?” Rzeczpospolita, 13.03.2012, ISS N0208-9130, [4]
17. Herbet M. Doctores Honoris Causa Academiae Medicine Lublinensis. Problemy Nauki, Dydaktyki i Lecznictwa Lublin 1998; 5: 112÷115, [5]

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000113703897
• VIAF: 166173310
• PLWABN: 9810640962405606
• NUKAT: n96200639