Andriej Wiaczesławowicz Kurajew (ros. Андрей Вячеславович Кураев; ur. 15 lutego 1963 w Moskwie) – rosyjski duchowny prawosławny, teolog, misjonarz, syn filozofa Wiaczesława Kurajewa. Radio Wolna Europa określiło go mianem enfant terrible Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[1].
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Kilka lat dzieciństwa spędził w Pradze, następnie wrócił do rodzinnej Moskwy. Ukończył studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Moskiewskiego w katedrze historii i teorii ateizmu naukowego, po czym kontynuował studia w aspiranturze. Wychował się w ateistycznej rodzinie, do momentu podjęcia studiów był przekonanym ateistą, jednak jesienią 1982 przyjął chrzest[2].
W 1985 przeszedł do pracy na Moskiewskiej Akademii Duchownej. Wykształcenie teologiczne średnie uzyskał w seminarium duchownym w Moskwie w 1988, następnie wyjechał na dwa lata do Rumunii i tam kontynuował naukę teologii w Instytucie Teologicznym[3]. W Rumunii został wyświęcony na diakona[2].
Moskiewską Akademię Duchowną ukończył w 1992. Od 1990 do 1993 był także referentem patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Aleksego II[3].
Teolog i duchowny
W 1993 został dziekanem wydziału filozoficzno-teologicznego Rosyjskiego Uniwersytetu Prawosławnego św. Jana Teologa; funkcję tę sprawował przez trzy lata. W tym czasie obronił dysertację kandydacką w dziedzinie nauk filozoficznych w Instytucie Filozofii Rosyjskiej Akademii Nauk oraz w dziedzinie nauk teologicznych w Moskiewskiej Akademii Duchownej[3]. W 1997 został profesorem w Prawosławnym Instytucie Teologicznym św. Tichona, przekształconym następnie w państwowy uniwersytet prawosławny[3]. W 1996 otrzymał tytuł profesora teologii[3].
W 2009 został mianowany protodiakonem i nagrodzony prawem noszenia kamiławki[3]. Służył w cerkwi św. Michała Archanioła w Moskwie–Tropariowie[3].
W latach 2004–2013 był wykładowcą Moskiewskiej Akademii Duchownej oraz członkiem komisji biblijno-teologicznej przy Świętym Synodzie Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[3].
Pracоwał w katedrze filozofii religii i religioznawstwa, na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Moskiewskiego[3], skąd został zwolniony w 2014 roku z powodów politycznych i od tej pory uważa się za bezrobotnego[4]. Był członkiem rady ekspercko-konsultacyjnej ds. wolności sumienia przy Komitecie Dumy Państwowej Federacji Rosyjskiej ds. organizacji społecznych i związków wyznaniowych[3].
Według doniesień prasy protektorem Kurajewa był biskup Tichon[5].
Usunięcie z Moskiewskiej Akademii Duchownej
Z pracy na Moskiewskiej Akademii Duchownej został zwolniony w końcu 2013; jako oficjalną przyczynę podano „skandaliczny i prowokacyjny” charakter, jaki miała przybierać jego działalność publiczna i wypowiedzi na tematy związane z Cerkwią w mediach oraz na prywatnym blogu[6]. Według samego Kurajewa prawdziwą przyczyną pozbawienia go stanowiska było ujawnienie nadużyć w seminarium duchownym w Kazaniu, gdzie jeden z prorektorów dopuszczał się przestępstw seksualnych względem kleryków[7][1]. Stwierdził, że pozostaje prawosławnym chrześcijaninem i traktuje patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Cyryla jak kanonicznego zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, nadal jednak uważa obecne stanowisko Cerkwi Rosyjskiej w sprawach społeczno-politycznych za teologicznie błędne[6]. W 2020 r. został suspendowany[8], zaś w 2023 r. - pozbawiony stanu duchownego[9].
Poglądy
Krytykował udział w Soborze Lokalnym Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego w 2009 znacznej liczby świeckich delegatów niebędących zaangażowanymi wyznawcami prawosławia, lecz zamożnymi biznesmenami lub urzędnikami państwowymi[10]. Wypowiadał się przeciwko przekazaniu ikony Andrieja Rublowa Trójca Święta ze zbiorów Galerii Tretiakowskiej do Ławry Troicko-Siergijewskiej[9].
W 2008 bronił autentyczności cudu Świętego Ognia[11]. Następnie wycofał się z tego stanowiska i powołując się na treść wywiadu udzielonego przez patriarchę jerozolimskiego Teofila III stwierdził, że Święty Ogień jest jedynie symbolem i jego pojawianie się nie ma nadprzyrodzonych przyczyn[12].
Sprawa Pussy Riot
Po wydarzeniach z 21 lutego 2012, gdy pięć performerek z grupy Pussy Riot w moskiewskim soborze Chrystusa Zbawiciela odśpiewało „punkową modlitwę” Bogurodzico, przegoń Putina, Andriej Kurajew wzywał do rezygnacji z wymierzania im kary. Powoływał się na fakt, iż występ Pussy Riot miał miejsce w czasie maslenicy, gdy tradycyjnie w cerkwiach zezwalano na wygłupy[13].
Skandal homoseksualny w RKP
Twierdzi, iż w Rosyjskim Kościele Prawosławnym istnieje silne lobby homoseksualne[14][15], odmawiał jednak wskazania konkretnych nazwisk hierarchów z powodu braku rozstrzygających dowodów[16].
За последние годы лишь один клирик поучил уголовное наказание за педофилию. Это костромский игумен Харитон Просторов.
[17].
— Blog Andrieja Kurajewa
Sprawa ukraińska
Krytykował agresję Rosji przeciwko Ukrainie w lutym 2022 r., w związku z czym w sierpniu 2022 r. został ukarany grzywną w wysokości 30 tys. rubli pod zarzutem dyskredytowania armii rosyjskiej[9].
Emigracja
W październiku 2023 r. wyemigrował z Rosji[9] pod groźbą prześladowań politycznych i osiedlił się w Pradze[18]. Przyczyny emigracji wytłumaczył m.in. w rozmowie opublikowanej przez Biełsat TV i stwierdził, że w Pradze otrzymał przez pocztę elektroniczną dwa rosyjskie wezwania sądowe (ros. повестки в суд). Jak stwierdził podczas swego wywiadu w Polsce, Praga odpowiada mu lepiej niż Warszawa, ponieważ Rosyjski Kościół Prawosławny ma znaczące wpływy w Polsce, m.in. przeciwstawia się kanonizacji Szymona Fedorońki jako męczennika[4]. Poza tym Kurajew od wielu lat znajduje się na czarnej liście osób, którym zakazano wjazdu na terytorium Łotwy[19][20].
Życie prywatne
W jednym z wywiadów wyznał, że nigdy się nie ożenił, ponieważ czas, gdy trzeba szukać narzeczonej, zbiegł się z romantyzmem neofity, co stłumiło normalny popęd seksualny. Obecnie upatruje w tym pomyłkę młodości i żałuje tego, że teraz musi spędzać swoją starość w samotności[4].
Я жалею, что пошёл путём бессемейным.
Żałuję tego, że poszedłem drogą bezrodzinną.
— Andriej Kurajew
Nagrody i odznaczenia
14 grudnia 2006 r. przyznano Andriejowi Kurajewowi nagrodę imienia św. Adama Chmielowskiego (Brata Alberta) za wieloletnią działalność misyjną na terenie byłego Związku Radzieckiego[21][22].
Przypisy
- ↑ a b Леонид Велехов: Андрей Кураев: "Реформации РПЦ не будет, мы опоздали". Radio Wolna Europa, 17.06.2017. [dostęp 2023-11-20]. (ros.).
- ↑ a b Ałła Matreńczyk. Diakon Kurajew człowiekiem roku. „Przegląd Prawosławny”. 5 (251), maj 2006. brak numeru strony
- ↑ a b c d e f g h i j Андрей Кураев, протодиакон
- ↑ a b c Ян Мараўскі (Jan Morawicki): Kurajew o swej emigracji i samotności w serwisie YouTube (wywiad na kanale Belsat)
- ↑ Станислав Волков: ОТСТРАНЕНИЕ АНДРЕЯ КУРАЕВА – УДАР ПО ТИХОНУ (ШЕВКУНОВУ). Czasopismo Gorod 812, 30.04.2020. (ros.).
- ↑ a b Протодиакон Андрей Кураев: Остаюсь верующим православным христианином
- ↑ ДОКУМЕНТ: Торжество голубого лобби? Протодиакон Андрей Кураев прокомментировал собственное исключение из МДА
- ↑ Суд решил «извергнуть из сана» Андрея Кураева за «хулу на Церковь» [online], РБК [dostęp 2020-12-29] (ros.).
- ↑ a b c d Богослов Андрей Кураев решил уехать из России – DW – 16.10.2023 [online], dw.com [dostęp 2023-11-16] (ros.).
- ↑ W. Radziwinowicz, Sponsorzy pomogą wybrać patriarchę rosyjskiej Cerkwi
- ↑ Hiob (Gumierow), Благодатный огонь: величие чуда и бессилие скептиков
- ↑ Споры вокруг Благодатного огня [online] [dostęp 2014-01-02] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05] (ros.).
- ↑ Wacław Radziwinowicz: Nie będziesz brał imienia Putina nadaremno. Gazeta Wyborcza, 2012-03-23. [dostęp 2014-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-03)].
- ↑ diak_kuraev: ВПо следам казанского гей-скандала. LiveJournal, 2013-12-19. [dostęp 2023-11-24]. (ros.).
- ↑ Kurajew: Właściwości cerkiewnego homoseksualizmu w serwisie YouTube
- ↑ МОНИТОРИНГ СМИ: 7 вопросов Отцу Андрею Кураеву, протодиакону. О гомосексуальном скандале в РПЦ МП
- ↑ diak_kuraev: (Rozmowa w Polsce:) Архим. Тихон (Шевкунов). LiveJournal, 2014-01-20. [dostęp 2023-11-24]. (ros.).
- ↑ Анастасия Медвецкая: Андрей Кураев: «Вилка вероятностей обрисовалась вполне ясно: или психушка, или тюрьма». Fontanka.ru, 6 ноября 2023. [dostęp 2023-11-20]. (ros.).
- ↑ Протодиакону Кураеву запретили въезд в Латвию. RIA Nowosti, 26.11.2016. [dostęp 2023-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (20161127022613)]. (ros.).
- ↑ Протодиакона РПЦ Андрея Кураева не впустили в Латвию. Ren TV, 26 ноября 2016. [dostęp 2023-11-22]. (ros.).
- ↑ Nagroda br. Alberta dla Andrieja Kurajewa. Serwis informacyjny Opoka, 16.12.2006. [dostęp 2014-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- ↑ Warszawa: prawosławny duchowny laureatem Nagrody św. Alberta. Radio Watykańskie, 2006-12-16 17:24:11. [dostęp 2014-02-24].