PROFILBARU.COM

Aleksander Krawczuk
Data i miejsce urodzenia	7 czerwca 1922 ; Kraków
Data i miejsce śmierci	27 stycznia 2023 ; Kraków
	Minister kultury i sztuki
Okres	od 29 września 1986; do 12 września 1989
Poprzednik	Kazimierz Żygulski
Następca	Izabella Cywińska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Aleksander Włodzimierz Krawczuk (ur. 7 czerwca 1922 w Krakowie, zm. 27 stycznia 2023^[1] tamże^[2]) – polski historyk starożytności, eseista i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych, w latach 1986–1989 minister kultury i sztuki, poseł na Sejm I i II kadencji.

Życiorys

Absolwent IV Liceum Ogólnokształcącego w krakowskiej dzielnicy Podgórze. Podczas II wojny światowej był żołnierzem zgrupowania partyzanckiego „Żelbet” Armii Krajowej. Ukończył w 1949 studia w zakresie historii i filologii klasycznej na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, podjął pracę naukową w Katedrze Historii Starożytnej UJ jako asystent Ludwika Piotrowicza^[3]. Dodatkowo od 1957 do czasu objęcia stanowiska ministra w 1986 pracował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Krakowie^[4]; prowadził także wykłady w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie^[3]. W 1960 uzyskał stopień doktora na podstawie rozprawy Kolonizacja sullańska (napisanej pod kierunkiem Józefa Wolskiego). Habilitował się w 1963 w oparciu o pracę zatytułowaną Virtutis ergo. Nadania obywatelstwa rzymskiego przez wodzów Republiki^[3]. W latach 1980–1986 kierował Zakładem Historii Starożytnej UJ^[5]. W 1985 otrzymał tytuł profesorski w zakresie nauk humanistycznych.

Zajmował się historią starożytną, popularyzował zagadnienia związane z antykiem. Współprowadził telewizyjny cykl dokumentalny Antyczny świat profesora Krawczuka. Opublikował liczne, tłumaczone na szereg języków, prace naukowe i książki popularnonaukowe. Należał do Związku Literatów Polskich (1971–2003), w latach 1986–1987 pełnił funkcję prezesa krakowskiego oddziału ZLP. Był też prezesem krakowskiego oddziału Fundacji Kultury Polskiej i członkiem Stowarzyszenia Autorów Polskich^[6].

W latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. W tym samym okresie pełnił funkcję ministra kultury i sztuki w rządach Zbigniewa Messnera i Mieczysława Rakowskiego. Od 1991 do 1997 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej^[7]. W późniejszych latach był zaliczany do grona sympatyków związanego z Jackiem Majchrowskim stowarzyszenia Przyjazny Kraków^[8].

Z okazji jego setnych urodzin w czerwcu 2022 Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zorganizowało w Pałacu „Pod Krzysztofory” wystawę „Aleksander Krawczuk, Sto lat…”^[9].

Został pochowany na cmentarzu Rakowickim^[10].

Życie prywatne

Syn Dymitra i Marii. Był ojcem historyka Wojciecha Krawczuka.

Odznaczenia i wyróżnienia

Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1997, nadany przez prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury narodowej)^[11]
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)^[12]
Nagroda Miasta Krakowa (1972)^[13]

Publikacje książkowe

Z tym tematem związana jest kategoria: Twórczość Aleksandra Krawczuka.

Kolonizacja sullańska (studium), Ossolineum, Wrocław 1960 (przekład w jęz. włoskim: La colonizzazione sillana, Lo Scarabeo, Bolonia 2008).
Gajusz Juliusz Cezar (biografia), Ossolineum, Wrocław 1962, 1972, 1990, 1993.
Virtutis ergo. Nadania obywatelstwa rzymskiego przez wodzów Republiki (rozprawa habilitacyjna), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 11, Kraków 1963.
Cesarz August (biografia), Ossolineum, Wrocław 1964, 1965, 1973, 1978, 1990.
Herod, król Judei (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1965, 1985, 1988, 1989.
Neron (biografia), Czytelnik, Warszawa 1965, 1969, 1974, 1984, 1988.
Perykles i Aspazja (monografia), Ossolineum, Wrocław 1967, 1987; Interart, Warszawa 1995.
Siedmiu przeciw Tebom (opowieść), PIW, Warszawa 1968; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1982, 1990; Interart, Warszawa 1995.
Sprawa Alkibiadesa (monografia), Czytelnik, Warszawa 1968, 1989; PIW, Warszawa 1975.
Wojna trojańska. Mit i historia (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1969, 1971, 1974, 1985, 1988, 1989; Interart, Warszawa 1995 (przekład w jęz. niemieckim: Der Trojanische Krieg. Mythos und Geschichte, Urania, Lipsk 1990).
Kleopatra (biografia), Ossolineum, Wrocław 1969, 1971, 1972, 1975, 1985; Graf Media Film, Kraków 1993.
Konstantyn Wielki (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1970, 1985, 1987.
Pan i jego filozof. Rzecz o Platonie (opowieść), PIW, Warszawa 1970; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1984; Interart, Warszawa 1996.
Ród Konstantyna (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1972, 1985, 1987.
Sennik Artemidora (opowieść), Ossolineum, Wrocław 1972, 1976, 1990; Interart, Warszawa 1995.
Tytus i Berenika (opowieść), Czytelnik, Warszawa 1972; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1985.
Groby Cheronei (opowieść), Wydawnictwo Poznańskie, 1972, 1988; Interart, Warszawa 1996.
Rzym i Jerozolima (monografia), Czytelnik, Warszawa 1974; Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1987.
Julian Apostata (biografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1974, 1987.
Mity, mędrcy, polityka; Siedmiu przeciw Tebom; Pan i jego filozof. Rzecz o Platonie; Sprawa Alkibiadesa (zbiór esejów), PIW, Warszawa 1975.
Maraton (monografia), Wiedza Powszechna, Warszawa 1976, 1986, 1988, 1989; Interart, Warszawa 1995.
Ostatnia olimpiada (monografia), Ossolineum, Wrocław 1976, 1988.
Upadek Rzymu. Księga wojen (monografia), Ossolineum, Wrocław 1978.
Mitologia starożytnej Italii (monografia), WAiF, Warszawa 1982, 1984, 1986.
Ród Argeadów. Filip i Aleksander (monografia), Wydawnictwo Literackie, Kraków 1982.
Stąd do starożytności (zbiór esejów), RiTV, Warszawa 1985, 1987, 1988.
Poczet cesarzy rzymskich, tom I i II, Iskry, Warszawa 1986, 1987, 1991, 1992, 1995, 2001
Opowieść o zmarłych. Cmentarz Rakowicki, KAW, Kraków, tom I, cz. 1 i 2 – 1987, tom II, cz. 3 i 4 – 1988.
Starożytność odległa i bliska (zbiór esejów), PAX, Warszawa 1980; Wydawnictwo Poznańskie, 1987.
Cmentarz Rakowicki w Krakowie (współautor), Omnipress, Warszawa 1988.
Alfabet Krawczuka mitologiczny, Oficyna Cracovia, Kraków 1991.
Rzymianki (opowieść), Polczek, Warszawa-Kraków 1992.
Poczet cesarzy bizantyjskich, Iskry, Warszawa 1987, 1992.
Kronika starożytnego Rzymu (monografia), Iskry, Warszawa 1993, 1994.
Poczet cesarzowych Rzymu, Warszawa 1998, 2001.
Rzym, Kościół, cesarze (opowieść), Warszawa 2000.
Polska za Nerona (opowieść), Warszawa 2002.
Spotkania z Petroniuszem (opowieść), Iskry, Warszawa 2005

Przypisy

↑ Zmarł prof. Aleksander Krawczuk. Wybitny historyk starożytności [online], historia.org.pl, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-27] .
↑ Aleksander Krawczuk [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2023-04-15] .
↑ ^a ^b ^c JustynaJ. Gałuszka JustynaJ., Stulecie urodzin prof. Aleksandra Krawczuka [online], uj.edu.pl, 6 czerwca 2022 [dostęp 2023-01-29] .
↑ Leksykon profesorów Akademii Pedagogicznej im. Komisji Edukacji Narodowej 1946–2006, JózefJ. Hampel, FeliksF. Kiryk, IwonaI. Pietrzkiewicz (red.), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2006, s. 265 .
↑ Zakład Historii Starożytnej i Bizancjum [online], uj.edu.pl [dostęp 2023-01-29] .
↑ Aleksander Krawczuk [online], krakow.pl, 5 lipca 2010 [dostęp 2023-01-28] .
↑ Aleksander Krawczuk [online], sejm.gov.pl [dostęp 2020-01-05] .
↑ Stowarzyszenie „Przyjazny Kraków” [online], wyborcza.pl, 31 stycznia 2002 [dostęp 2019-12-15] .
↑ Prof. Aleksander Krawczuk świętuje setne urodziny w Pałacu Krzysztofory w Krakowie [online], histmag.org, 6 czerwca 2022 [dostęp 2022-09-29] .
↑ Lokalizator Grobów [online], zck-krakow.pl [dostęp 2023-02-05] .
↑ M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110
↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis, mkidn.gov.pl [zarchiwizowane 2021-10-04] .
↑ Laureaci o swych zamierzeniach, „Dziennik Polski”, Nr 123, 25 maja 1972, s. 3 .