28 Batalion Celny

28 Batalion Celny

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1922
Tradycje
Rodowód	II Kielecki batalion etapowy
Kontynuacja	28 batalion SG
Dowódcy
Pierwszy	kpt. Franciszek Jasiński
Organizacja
Dyslokacja	Słobódka[1]
Formacja	Bataliony Celne
Podległość	MSW 8 Brygada Celna

28 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej rozmieszczony na granicy polsko-łotewskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 w miejsce batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 28 batalion celny powstał w granicach 2 Armii, a zorganizowano go na bazie II/III batalionu etapowego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych^[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych^[3].

Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej^[4].

W listopadzie 1921 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne^[5]. 28 batalion celny znalazł się w strukturze 8 Brygady Celnej^[6].

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”^[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[7]. 28 batalion celny przemianowany został na 28 batalion Straży Granicznej.

Służba celna

Batalion obsadzał cały odcinek granicy polsko-łotewskiej^[8]. Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień^[9]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście^[10].

Sąsiednie bataliony

• 27 batalion celny ⇔ WP – IX 1921
• 27 batalion celny ⇔ WP ⇔ 41 batalion celny – XII 1921^[11]

Kadra batalionu

Dowódcy batalionu

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
kpt.	Franciszek Jasiński[1]	X 1921 – VIII 1922[12]
płk	Władysław Morawski[1]	VIII – IX 1922[12]

Struktura organizacyjna

Ordre de Bataille 28 batalionu celnego w Słobódce na dzień 1 czerwca 1921[12]
kompania	1. Rozki	2. Druja	3. Karasino	oddział km
dowódcy	por. Jan Czernia	por. Franciszek Kogut	por. Kazimierz Wierzejski	por. Michał Dobrzański
warta	nr 13 Domaryszki V	nr 1 Wjaty	nr 27 Jauryszki
	nr 14 Domaryszki I	nr 2 Jermoły	nr 28 Krywosiele
	nr 15 Zaplusy	nr 3 Stajki	nr 29 Nikołajuńce
	nr 16 Plussy	nr 4 Druja	nr 30 Anisimowicze
	nr 17 Świlemieszcze	nr 5 Stefanowo	nr 31 Skorobogata
	nr 18 Karadelle	nr 6 Szafranowo	nr 32 Gemza
	nr 19 Raugiszki	nr 7 Baljuny	nr 33 Bartoliszki
	nr 20 Wangiszki	nr 8 ziemianka	nr 34 Nowiki
	nr 21 Bludziny	nr 9 Berzy	nr 35 Kliszaniszki
	nr 22 Orzeliszki	nr 10 ziemianka	nr 36 Kimbarliszki
	nr 23 Plaszkiety	nr 11 Łapiny	nr 37 Turmonty
	nr 24 Ziemianka	nr 12 Szokale	nr 38 Kompocice
	nr 25 Bielany
	nr 26 Annopol
	Urbany
Ordre de Bataille 28 batalionu celnego w Słobódce na dzień 25 września 1922[12]
kompania	1. Kruki	2. Izemelo	3. Stankiewicze	4. Gawryłowo
dowódcy	por. Ksawery Szymanowski	por. Franciszek Kogut	por. Józef Truszkowski	por. Stanisław Jaszczakiewicz
warta	nr 10 Raugiszki	nr 1a Ziemianka	nr 19 Nikołojwice	kompania na ćwiczeniach
	nr 11 Wanagiszki	nr 1 Berzy	nr 20 Anisinwicze
	nr 12 Bludziny	nr 2 Ziemianka	nr 21 Skorobogata
	nr 13 Ozeliszki	nr 3 Żapiny	nr 22 Giemza
	nr 14 Plaszkiety	nr 4 Szokale	nr 23 Balciszki
	nr 15 Bielany	nr 5 Domaryszki I	nr 24 Nowiki
	nr 16 Gzibeliszki	nr 6 Domaryszki II	nr 25 Kliszaniszki
	nr 17 Janryszki	nr 7 Żaplusy	nr 26 Kimbarciszki
	nr 18 Krywosiele	nr 8 Swilemieszcze	nr 27 Turmonty
		nr 9 Karadelle	nr 28 Kompocie

Przypisy

1. Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 14.
2. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
3. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
4. Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
5. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
6. Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
7. Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
8. Reorganizacja w kordonie północnym ↓, s. 25.
9. Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
10. Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
11. WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000
12. OdeB batalionów celnych ↓, s. 28bc.

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• TeresaT. Prengel-Boczkowska TeresaT., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009 .
• Reorganizacja batalionów etapowych na kordonie północnym → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Ordre de bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.110/350 i 110/351)