24 Batalion Straży Granicznej

24 Batalion Straży Granicznej

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1923
Tradycje
Rodowód	24 Batalion Celny
Dowódcy
Pierwszy	mjr Stanisław Bebenkowski
Organizacja
Dyslokacja	Rokitno
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Komenda Powiatowa Straży Granicznej w Sarnach

24 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”^[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną^[2]. 24 batalion celny przemianowany został na 24 batalion Straży Granicznej.

24 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Sarnach, a jego dowództwo stacjonowało w Rokitnie^[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton^[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów^[5].

W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany^[6].

Służba graniczna

Zgodnie z wnioskiem Wojewody Wołyńskiego, główny komendant SG płk Rożan nakazał dowódcy 36 batalionu SG obsadzić odcinek granicy państwowej od granicy województwa poleskiego do m. Kobyle włącznie^[7]. Komendant wojewódzki SG sprecyzował zadanie i nakazał dowódcy 36 baonu SG przyjąć od 24 baonu SG odcinek pasa granicznego długości 820 m na drodze Siwki-Woniacze^[8][9].

Na podstawie rozkazu Komendy Wojewódzkiej SG w Łachwie, 15 kwietnia 1923 19 batalion SG przekazał 24 baonowi SG odcinek graniczny od m. Chutor Abatirz – nr słupa 47, do rejonu placówki Muśnia – nr słupa 84. Przekazaniu podlegały placówki w Lisiczynie, Kupielu i Budkach Sobieczyńskich^[10].

W rejon odpowiedzialności batalionu, w październiku 1922, przeniesiono dowództwo plutonu żandarmerii kordonowej nr VIII^[11].

Komendanci batalionu

• mjr Stanisław Bebenkowski (IX 1922^[12] – VII 1923)

Struktura organizacyjna

Ordre de Bataille 24 batalionu SG w Rokitnie wiosną 1923 roku[13]
kompanie	1. Białowiż	2. Derć	3. Snowidowicze	4. Netreba
dowódcy	kpt. Stanisław Suchocki	kpt. Leon Radziwiński	por. Piotr Żuławski	por. Adam Krzywicki
placówki	Muszynia		Srebranka	ch. Stefana
	Nr 2 Zalechowo	Dobryl	chutor Huś	ch. Kryżowa
	Nr 3 Białowiż	Ostrówek	chutor Dubno	u Pieca
	Lisiczyn	Dobry Ostrówek	Budki Snowidowickie	Krzemieniec
	Kupiel	Jamcowa Niwa	Os	u Kamienia
	Budki Sobieczyńskie

Przypisy

1. Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
2. Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
3. Dominiczak 1992 ↓, s. 79.
4. Dominiczak 1997 ↓, s. 246.
5. Dominiczak 1992 ↓, s. 82.
6. Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 19.
7. Dyslokacja 36 baonu SG ↓, s. 1.
8. Dyslokacja 36 baonu SG ↓, s. 2.
9. Zmiany dyslokacyjne KW Poleskiej ↓, s. 39.
10. Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 272.
11. Zmiany dyslokacyjne KW Poleskiej ↓, s. 11.
12. Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 13.
13. Materiały dyslokacyjne 24 baonu SG ↓, s. 15.

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
• Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
• Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)
• Zarządzenia władz zwierzchnich dotyczące likwidacji Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych: przeniesienia siedzib komend, baonów, obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/53.)
• Materiały dotyczące zmian w dyslokacji na odcinku Komendy Wojewódzkiej Poleskiej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/8.)
• Batalion Straży Granicznej nr 24. Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych. Szkice dyslokacyjne. 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.165/394.)
• Zarządzenia oraz rozkazy dotyczące dyslokacji 36 batalionu SG → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.166/210.)