2009 w Wojsku Polskim

Kalendarium Wojska Polskiego 2009 – strona przedstawia wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 2009.

Potencjał Sił Zbrojnych RP wynosił^[1]:

Stan ewidencyjny Wojska Polskiego	Podstawowe uzbrojenie Wojska Polskiego
generałowie – 140 oficerowie (w tym gen.) – 22 818 podoficerowie – 41 790 szeregowi – 39 736 kandydaci do zawodowej służby wojskowej – 2482	czołgi[a] – 906/753 wozy bojowe[b] – 1687/1597 artyleria[c] – 1153 śmigłowce[d] – 143 (+ 30 MW) samoloty – 261 (+12 MW) okręty bojowe – 40 jednostki pływające – 40

Styczeń

1 stycznia

• 1 Brygada Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie zmieniła nazwę na 1 Skrzydło Lotnictwa Taktycznego^[2].

14 stycznia

• 180 żołnierzy X zmiany PKW EUFOR udało się do Bośni i Hercegowiny^[3]. Zmianę sformowała 7 Pomorska Brygada Obrony Wybrzeża oraz Oddział Specjalny Żandarmerii Wojskowej z Gliwic. Dowódcą X zmiany PKW EUFOR był ppłk Tomasz Adamczyk^[e].

16 stycznia

• załoga 13 Eskadry Lotnictwa Transportowego wykonała pożegnalny lot nad płytą krakowskiego lotniska samolotem An-26 o numerze bocznym 1403. Był to symboliczny koniec eksploatacji samolotów transportowych An-26 w polskim lotnictwie wojskowym^[3]

19 stycznia

• w Wielkopolskiej Szkole Podoficerskiej Wojsk Lądowych gościli przedstawiciele 7 Armii Stanów Zjednoczonych oraz ambasady amerykańskiej^[3]

27–29 stycznia

• żołnierze zasadniczej służby wojskowej wcielenia „Maj 2008” odeszli do rezerwy^[3]

28 stycznia

• W Sztabie Generalnym WP odbyła się pierwsza runda międzynarodowych konsultacji ws. utworzenia francusko-niemiecko-polskiej Grupy Bojowej Unii Europejskiej^[f][3]

Luty

2–4 lutego

• w Dowództwie JFC, w Brunssum w Holandii, odbyła się konferencja dowódców Sił Zróżnicowanej Gotowości NATO^[4].

3 lutego

• w 4 Zielonogórskim Pułku Przeciwlotniczym rozpoczęto szkolenie żołnierzy Polskiego Kontyngentu Wojskowego w ramach XXI zmiany sił KFOR w Kosowie^[4]

3–4 lutego

• z oficjalną wizytą w Polsce przebywała minister obrony Litwy Rasa Juknevičienė^[4]

4 lutego

• w Helenowie minister obrony narodowej Bogdan Klich pożegnał generałów odchodzących do rezerwy: gen. broni Lecha Konopkę, gen. dyw. Zbigniewa Bielewicza, gen. dyw. Romana Polko, gen. dyw. Andrzeja Barana, gen. dyw. Andrzeja Juszczaka, gen. bryg. Michała Jackiewicza oraz gen. bryg. Jerzego Wójcika^[4]

5–6 lutego

• w Iribii w Czadzie dowódca Sił EUFOR w Czadzie i Republice Środkowoafrykańskiej gen. bryg. Jean-Philippe Ganascia przebywał z wizytą roboczą w bazie North Star – miejscu stacjonowania sił głównych Polskiego Kontyngentu Wojskowego Czad^[4]

9–13 lutego

• w dowództwie ŚOW przeprowadzono trening sztabowy „Bzura 09” na temat planowania wsparcia i zabezpieczenia logistycznego wojsk operacyjnych w tylnej strefie w sojuszniczej operacji obronnej^[4]

10–11 lutego

• w dowództwie 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej przeprowadzono trening sztabowy „Bauda 09” na temat: planowanie przemieszczenia dywizji do rejonu operacyjnego przeznaczenia^[4]

11 lutego

• W Akademii Obrony Narodowe odbyła się konferencja naukowa „Model Sił Zbrojnych RP 2018”^[4]

16–20 lutego

• w Zatoce Gdańskiej odbyły się ćwiczenia 3 Flotylli Okrętów. W ćwiczeniu brały udział okręty rakietowe ORP „Metalowiec”, ORP „Rolnik” i ORP „Grom”, okręt szkolny ORP „Wodnik”, okręt podwodny ORP „Sęp”, okręty ratownicze ORP „Lech” i ORP „Macko”^[4]

20–25 lutego

• na południowym Bałtyku ćwiczyła 3 Flotylla Okrętów

24 lutego

• batalion wsparcia inżynieryjnego 1 Brzeskiej Brygady Saperów im. T. Kościuszki otrzymał proporzec „Wzorowy Pododdział Wojsk Lądowych”^[4]

27 lutego

• społeczeństwo Gubina na placu Jana Pawła II uroczyście pożegnało pograniczników z Placówki Straży Granicznej z Gubinka, którzy zostali przeniesieni do Krosna Odrzańskiego^[5]

29 lutego

• w Gubinie zakończyła swoją działalność Straż Graniczna, w związku z czym siedziba Granicznej Placówki Kontrolnej w Gubinku została przeniesiona do Oddziału Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim^[6]

Marzec

2 marca

• podpisany został „Plan modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP w latach 2009–2010”. To tzw. mapa drogowa procesu realizacji budżetu MON^[7]
• 4 Skrzydło Lotnictwa Szkolnego rozpoczęło szkolenie lotnicze na rzecz Sił Powietrznych i WSOSP^[7]

2–13 marca

• na poligonach w Wędrzynie i w Żaganiu odbyły się ćwiczenia pod kryptonimem Eufrat V. Manewry były ostatnim sprawdzianem przygotowania V zmiany PKW Afganistan przed wyjazdem do Afganistanu^[8][9].

24 marca

• w Powidzu wylądował pierwszy z zamówionych przez Siły Powietrzne samolotów transportowych C-130 Hercules. W uroczystości na płycie lotniska udział wzięli: podsekretarz stanu ds. polityki obronnej Stanisław Komorowski, dowódca Sił Powietrznych gen. broni pil. Andrzej Błasik, dowódca 3 Skrzydła Lotnictwa Transportowego gen. bryg. pil. Tadeusz Mikutel^[7].

26 marca

• w Centrum Konferencyjnym WP odbyła się doroczna odprawa rozliczeniowo-koordynacyjna kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Sił Zbrojnych RP^[7]
• za szczególne osiągnięcia w 2008 roku wyróżniona została: 17 Wielkopolska Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Dowbora-Muśnickiego, 1 Pułk Specjalny Komandosów, 41 Eskadra Lotnictwa Taktycznego, 30 Kaszubska eskadra lotnicza Marynarki Wojennej, Oddział Żandarmerii Wojskowej – Szczecin^[7]
• za szczególne osiągnięcia w wykonywaniu zadań w misjach poza granicami państwa w 2008 roku zostały wyróżnione: 25 Brygada Kawalerii Powietrznej im. księcia Józefa Poniatowskiego, 15 Sieradzka Brygada Wsparcia Dowodzenia^[7]

27 marca

• redakcja „Polski Zbrojnej” przyznała „Buzdygany”. Żołnierzem roku został: kpt. Grzegorz Kaliciak, oficerami roku: płk Zbigniew Piątek, płk lek. med. Robert Salamon, płk Anatol Tichoniuk, podoficerem roku: mł. chor. Marcin Trelka, najlepszym żołnierzem Wojsk Lądowych: st. szer. Emil Uran, najlepszym żołnierzem Sił Powietrznych: ppłk pil. Robert Kozak, najlepszym żołnierzem Marynarki Wojennej: kmdr por. Piotr Nieć, publicystą roku: Marian Kluczyński, przyjacielem wojska: poseł Jadwiga Zakrzewska. Nagroda specjalna przypadła gen. bryg. Mirosławowi Różańskiemu^[7]

31 marca

• na lotnisku wojskowym Gdynia – Babie Doły podczas podchodzenia do lądowania rozbił się samolot An-28 Bryza-2RF należący do Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej. W wyniku katastrofy zginęła cała załoga: kpt. mar. pil. Marek Sztabiński, kmdr ppor. pil. Roman Berski, por. mar. pil. Przemysław Dudzik i chor. szt. mar. Ireneusz Rajewski

Kwiecień

17 kwietnia

• w Krakowie odbyło się pożegnanie żołnierzy V zmiany PKW Afganistan^[10]

20 kwietnia

• w Brukseli gen. broni dr Mieczysław Bieniek zastąpił na stanowisku Polskiego Przedstawiciela Wojskowego przy Komitetach Wojskowych NATO i UE kończącego kadencję gen. broni Mieczysława Cieniucha^[10]

20–24 kwietnia

• • w Wesołej na terenie poligonu 1 Brygady Pancernej odbyło się epizodyczne ćwiczenie z mobilnymi komponentami wojskowej służby zdrowia pod kryptonimem „Eskulap 09”^[10]

22 kwietnia

• w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych przeprowadzono sympozjum naukowe poświęcone przygotowaniu zawodowemu absolwentów w warunkach profesjonalizacji Wojsk Lądowych.
• z oficjalną wizytą w Polsce przebywał minister obrony Królestwa Szwecji Steń Tolgfors^[10]

23 kwietnia

• zarządzeniem nr 17/MON powstało Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej^[10]
• z roboczą wizytą w bazie Ghazni przebywali członkowie misji Organizacji Narodów Zjednoczonych na rzecz Afganistanu (UNAMA)^[10]

24 kwietnia

• dywizjon artylerii samobieżnej 34 BKPanc przejął tradycje 24 pułku artylerii samobieżnej^[10]

Maj

2 maja

• na placu Zamkowym w Warszawie zorganizowano centralne obchody Dnia Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Minister ON wręczył dowódcom wyróżniających się jednostek flagi państwowe. Flagi otrzymały: 12 Brygada Zmechanizowana im. gen. broni Józefa Hallera, 4 Brodnicki Pułk Chemiczny im. Ignacego Mościckiego, 2 Skrzydło Lotnictwa Taktycznego, dywizjon zwalczania okrętów podwodnych, Jednostka Specjalna GROM, 1 Pomorska Brygada Logistyczna im. Kazimierza Wielkiego, Oddział Specjalny ŻW w Gliwicach, 10 Wrocławski pułk dowodzenia, 24 Polowa Techniczna Baza Wojsk Łączności, Parafia Wojskowa pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej w Warszawie^[11].

3 maja

• na Zamku Królewskim w Sali Senatorskiej zwierzchnik SZ RP Lech Kaczyński wręczył nominacje generalskie. Awansowani do stopnia admirała floty: wiceadmirał Tomasz Mathea do stopnia generała dywizji: gen. bryg. Mieczysław Gocuł, Romuald Ratajczak, do stopnia wiceadmirała: kontradmirał Waldemar Głuszko do stopnia generała brygady: płk Grzegorz Sodolski do stopnia kontradmirała: komandorzy Marian Jan Ambroziak, Krzysztof Teryfter^[11]

30 maja

• podczas wojewódzkiej konferencji sprawozdawczo–wyborczej wybrano nowego prezesa Lubuskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych, którym został gen. bryg. Zbigniew Szura^[12]

Czerwiec

1 czerwca

• Lubuski Oddział Straży Granicznej został przemianowany na Nadodrzański Oddział Straży Granicznej^[6]

8–18 czerwca

• w Szwecji odbyły się manewry lotnicze LOYAL ARROW 2009. W ćwiczeniu wzięły udział Siły Powietrzne (m.in. samoloty F-16 Jastrząb i śmigłowce W-3 Sokół)^[13][14].

15 czerwca

• gen dyw. Zbigniew Głowienka został wyznaczony na dowódcę 2 Korpusu Zmechanizowanego^[15]
• szefem sztabu – zastępcą dowódcy Wojsk Lądowych został gen. dyw. Edward Gruszka^[15]

18 czerwca

• odbyła się uroczystość mianowania gen. dyw. Jerzego Michałowskiego na stanowisko zastępcy Dowódcy Operacyjnego i szefa sztabu Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych^[16].

Lipiec

Baza samolotowa Sił Powietrznych ZOZ LPR na Okęciu

1 lipca

• gen. dyw. Marek Tomaszycki został dowódcą 12 DZ^[17][18].

10 lipca

• w 1 Bazie Lotniczej odbyło się uroczyste otwarcie bazy samolotowej Sił Powietrznych ZOZ LPR^[19].

21 lipca

• rozpoczęła się wspólna operacja Polskich Sił Zadaniowych w Afganistanie i Afgańskich Sił Bezpieczeństwa pod kryptonimem Clean Space (pol. Czysta przestrzeń). Operację przeprowadzono w dystrykcie Rashidan. Działania polskich sił miały wymiar powietrzno-lądowy. W czasie operacji znaleziono broń i amunicję, zniszczono stanowiska startowe wykorzystywane przez Talibów do prowadzenia ostrzału District Center oraz zatrzymano jedną osobę podejrzaną o podkładanie improwizowanych ładunków wybuchowych (IED). Ponadto jednym z większych sukcesów tej operacji okazało się odnalezienie i zlikwidowanie laboratorium wykorzystywanego przez terrorystów do szkolenia w zakresie przygotowywania i podkładania ładunków IED. Operacja trwała 5 dni^[20].

Sierpień

15 sierpnia

• Prezydent RP Lech Kaczyński wręczył w Belwederze 11 nominacji generalskich. Na stopień generała dywizji zostali awansowani: Anatol Czaban, Mirosław Różański, na stopień generała brygady: Piotr Blazeusz, Andrzej Danielewski, Tomasz Drewniak, Artur Kołosowski, Sławomir Marat, Marek Mecherzyński, Krzysztof Motacki, Cezary Podlasiński, Mirosław Siedlecki^[21],

Wrzesień

Polacy na ćwiczeniach Jackal Stone 2009

1 września

• Na Westerplatte odbyły się Centralne obchody 70 rocznicy wybuchu II Wojny Światowej^[22].

2 września

• Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich, Szef Sztabu Generalnego gen, Franciszek Gągor z wizytą w Afganistanie^[23].

4 września

• W Afganistanie poległ Polski żołnierz służący w 5 Pułku Inżynieryjnym ze Szczecina – Podjuch – plut. Marcin Poręba^[24].

7–13 września

• na poligonie w Nowej Dębie, odbywały się ćwiczenia pod kryptonimem BAGRAM VI przygotowujące do służby w Afganistanie kierownictwo VI zmiany PKW Afganistan. Ćwiczenie miało charakter dowódczo-sztabowy i odbyło się bez udziału ćwiczących wojsk, które ostatni sprawdzian przed misją przeszli w sierpniu 2009 roku podczas szkolenia Lampart^[25].

10–27 września

• w Chorwacji odbywały się międzynarodowe ćwiczenia sił specjalnych pod kryptonimem Jackal Stone 2009. W ćwiczeniu wzięło udział ponad 1500 żołnierzy z 10 państw. Wojsko Polskie reprezentowali żołnierze z Dowództwa Wojsk Specjalnych oraz 1 Pułku Specjalnego Komandosów z Lublińca^[26][27]

14–22 września

• na terenie Czech odbyło się ćwiczenie Wielonarodowego Batalionu Policji Wojskowej NATO (NATO MNMPBAT) pod kryptonimem Black Bear ’09. Trzonem sił NATO MNMPBAT są oddziały Żandarmerii Wojskowej^[28]

14–25 września

• w Danii, odbywało się największe w tym roku ćwiczenie lotnicze NATO pod kryptonimem Bold Avenger 2009. W manewrach uczestniczyły siły powietrzne z 12 państw NATO, m.in. polskie Siły Powietrzne reprezentowane przez sześć samolotów wielozadaniowych F-16 z 10 Eskadry Lotnictwa Taktycznego^[29].

30 września

• w Rzeszowie odbyło się uroczyste pożegnanie VI zmiany PKW Afganistan. Kontyngent, którego trzonem byli żołnierze 21 Brygady Strzelców Podhalańskich wystawiła 1 Warszawska Dywizja Zmechanizowana^[30]

Październik

Ćwiczenia pk. Patrol 09

22 października

• zakończyła się polska misja wojskowa na Wzgórzach Golan^[31].

27–29 października

• odbywały się ćwiczenia Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania pod kryptonimem Patrol 09. Celem ćwiczenia było sprawdzenie działania wybranych elementów Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania w warunkach zagrożenia skażeniami i skażeń. Ćwiczenia przeprowadzono m.in. w metrze warszawskim i Porcie Świnoujście. Kierownikiem ćwiczenia był szef Obrony Przed Bronią Masowego Rażenia gen. bryg. Ryszard Frydrych^[32][33]

28 października

• w Warszawie, w katedrze polowej Wojska Polskiego, rozpoczął obrady pierwszy w historii Synod Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego^[34][35]

Listopad

Ćwiczenia pk. RYBOŁÓW 09

11 listopada

• W całym kraju uroczyście obchodzono Narodowe Święto Niepodległości^[36].
• Prezydent RP Lech Kaczyński wręczył w Belwederze 6 nominacji generalskich. Na stopień generała brygady zostali awansowani: Jan Gabryś, Marian Jeleniewski, Marek Sobiechowski, na wyższy stopień wojskowy: generał dywizji Zbigniew Galec, wiceadmirał Jerzy Patz, generał dywizji Anatol Wojtan^[37]

13–20 listopada

• w Wędrzynie odbywało się międzynarodowe ćwiczenie COMMON CHALLENGE 09, kończące ponad półroczne przygotowania GBUE I/2010^[38]

18–20 listopada

• w dowództwie 3 Skrzydła Lotnictwa Transportowego w Powidzu oraz podległych jednostkach odbyły się ćwiczenia pod kryptonimem RYBOŁÓW 09. Celem ćwiczenia było zgrywanie dowództw i pododdziałów w realizacji zadań dotyczących rozwiązywania problemów taktycznych, związanych z wykonaniem i zabezpieczeniem zadań dotyczących przemieszczeń sił i środków do rejonów operacyjnego przeznaczenia oraz doskonalenie umiejętności w zakresie planowania zabezpieczenia działań komponentu Sił Powietrznych na poziomie taktycznym. Całością sił i środków dowodził dowódca 3 SLTr gen. bryg. pil. Tadeusz Mikutel^[39].

Grudzień

1 grudnia

• Zakończenie misji ONZ w Libanie^[40].

28 grudnia

• W Poznaniu odbyły się uroczyste obchody 91 rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego^[41].

Uwagi

1. Leopard 2, PT-91. T-72
2. BWP-1, BWR, BRDM-2, KTO Rosomak, HMMWV
3. 122 mm HS Goździk, 152 mm AHS Dana, 122 mm wyrzutnia rakietowa BM-21/RM-70, moździerze, PPK Spike
4. W-3 Sokół, Mi-2, Mi-24, Mi-8, Mi-17
5. W kraju ppłk Adamczyk był zastępcą dowódcy dywizjonu przeciwlotniczego 7 BOW
6. tzw. weimarskiej

Przypisy

1. Jasiński 2010 ↓, s. 2.
2. Faszcza i Pałgan 2017 ↓, s. 324.
3. Jasiński 2010 ↓, s. 18–41.
4. Jasiński 2010 ↓, s. 41–52.
5. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej 2010 ↓, s. 449.
6. Traczyk 2011 ↓, s. 104.
7. Jasiński 2010 ↓, s. 55–73.
8. Ostatni sprawdzian przed wyjazdem do Afganistanu. 2009-03-03. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
9. Zakończenie Bagram V. 2009-03-13. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
10. Jasiński 2010 ↓, s. 74–93.
11. Jasiński 2010 ↓, s. 94–119.
12. Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej 2010 ↓, s. 450.
13. Ćwiczenia sojusznicze w Szwecji. 2009-06-18. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-16)].
14. Ćwiczenia sojusznicze pk.: „LOYAL ARROW 2009”. 2009-06-18. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
15. Jasiński 2010 ↓, s. 120–140.
16. Nowy Szef Sztabu Dowództwa Operacyjnego. 2009-06-18. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
17. Jasiński 2010 ↓, s. 141–151.
18. Przekazanie dowodzenia w 12 DZ. 2009-07-09. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
19. Nowa baza samolotowa na Okęciu. 2009-07-10. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
20. 'CZYSTA PRZESTRZEŃ' RASHIDANU. 2009-07-30. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
21. Jasiński 2010 ↓, s. 158, 162.
22. Jasiński 2010 ↓, s. 174.
23. Jasiński 2010 ↓, s. 177.
24. Jasiński 2010 ↓, s. 180.
25. „BAGRAM VI” – podsumowanie sprawdzianu. 2009-09-14. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
26. Polscy komandosi na ćwiczeniu „Jackal Stone”. 2009-10-01. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
27. Jackal Stone 2009. 2009-12-16. [dostęp 2015-10-29].
28. Ćwiczenie „Czarny Niedźwiedź ’09”. 2009-09-21. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
29. Przylot polskich pilotów F-16 z ćwiczenia BOLD AVENGER ´09. 2009-09-25. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
30. Żegnamy VI zmianę ISAF. 2009-09-30. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-03)].
31. Jasiński 2010 ↓, s. 234.
32. PATROL 09 – Informacje ogólne. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
33. PATROL 09 – Scenariusz ćwiczenia. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)].
34. Pierwszy w historii Synod Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego. Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. [dostęp 2015-10-29].
35. Pierwszy Synod Ordynariatu Polowego WP. 2009-10-29. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-04)].
36. Jasiński 2010 ↓, s. 251–252.
37. Jasiński 2010 ↓, s. 253–255.
38. Ceremonia otwarcia ćwiczenia „COMMON CHALLENGE '09”. 2009-11-13. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-04)].
39. Baria i Sambia na krawędzi wojny. 2009-11-20. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
40. Jasiński 2010 ↓, s. 272.
41. Jasiński 2010 ↓, s. 284.

Bibliografia

• Dariusz Faszcza, Jan Pałgan: Kalendarium pomorza militarnego. W: Andrzej Aksamitowski, Dariusz Faszcza: Pomorze militarne. Wokół zagadnień polityki i obronności na Pomorzu Zachodnim w polskim 70-leciu. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo „Pogranicze”, Zakład Badań nad Konfliktami i Pokojem US, Zakład Operacji Pokojowych i Reagowania Kryzysowego US, 2017. ISBN 978-83-64629-60-0.
• Grzegorz Jasiński: Kronika Wojska Polskiego 2009. Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2010. ISSN 1734-2317.
• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury: Kalendarium Gubina 1945–2009. Zielona Góra: Gubin Urząd Miejski [Drukarnia Aprint], 2010, s. 449–464. ISBN 978-83-927655-6-1.
• Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939–1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011. ISBN 978-83-88059-54-4.