Żelazny Krzyż (film)

Żelazny Krzyż

(ang.) Cross of Iron
(niem.) Steiner – Das Eiserne Kreuz

Gatunek	dramat wojenny
Rok produkcji	1977
Data premiery	28 stycznia 1977
Kraj produkcji	Wielka Brytania RFN
Język	angielski, niemiecki, rosyjski
Czas trwania	133 min
Reżyseria	Sam Peckinpah
Scenariusz	Julius J. Epstein James Hamilton Walter Kelley
Główne role	James Coburn Maximilian Schell
Muzyka	Ernest Gold Peter Thomas
Zdjęcia	John Coquillon
Scenografia	Brian Ackland-Snow Ted Haworth Veljko Despotović
Kostiumy	Joseph Satzinger
Montaż	Tony Lawson Michael Ellis Murray Jordan
Produkcja	Wolf C. Hartwig Alex Winitsky Arlene Sellers
Wytwórnia	ITC Entertainment EMI Films Rapid Film Terra-Filmkunst Radiant Film
Dystrybucja	AVCO Embassy Pictures
Budżet	6 000 000 $
Kontynuacja	Żelazny Krzyż 2 (1979)

Żelazny Krzyż (występujący również pt. Steiner. Żelazny Krzyż) – brytyjsko-niemiecki dramat wojenny z 1977 roku w reżyserii Sama Peckinpaha. Scenariusz filmu powstał na podstawie powieści Williego Heinricha pt. Das Geduldige Fleisch.

Opis fabuły

Lato 1943 roku. Front wschodni na Kubaniu. Sierżant Wehrmachtu Steiner jest starym doświadczonym żołnierzem, który już z niejednej opresji wyszedł cało. Cieszy się olbrzymim autorytetem zarówno wśród żołnierzy jak i przełożonych. Jego przeciwieństwem jest jego dowódca kapitan Stransky – pruski arystokrata i karierowicz, którego jedynym celem jest zdobycie Krzyża Żelaznego. Konflikt pomiędzy tymi dwoma ludźmi jest kwestią czasu, zwłaszcza że Steiner nie cierpi dyscypliny i nie zawsze wykonuje rozkazy (np. takiego, który nakazuje mu zastrzelenie radzieckiego jeńca – nieletniego chłopca). W końcu do niego dochodzi, gdy podczas nagłego ataku czerwonoarmistów Stransky usiłuje sobie fałszywie przypisać zasługę poprowadzenia kontrataku, a od Steinera oczekuje poświadczenia nieprawdy wobec dowódcy jednostki. Steiner wie, że naprawdę kontratak poprowadził porucznik Meyer, który przypłacił to życiem i po krótkim namyśle odmawia poświadczenia nieprawdy. Stransky'emu grozi więc sąd polowy za próbę przywłaszczenia sobie zasług zabitego oficera i oszustwo. Pułkownik Brandt, wobec zagrożenia rychłą ofensywą radziecką, postanawia odłożyć całą sprawę do zakończenia walk. Stransky nie ma zamiaru czekać na sąd i pewny wyrok i postanawia pozbyć się Steinera. W odpowiednim momencie nie przekazuje mu i dowodzonemu przez niego małemu oddziałowi rozkazu o odwrocie, pozostawiając ich poza liniami wroga. Pomimo to Steinerowi udaje się po kilku dniach i wielu trudach przedrzeć do własnych linii. Stransky nie rezygnuje i rozkazuje strzelać do powracających ludzi Steinera. Wielu z nich ginie. Jednak sam Steiner wraz z niedobitkami w końcu dociera do niemieckich okopów i dopada Stransky'ego. Nie zabija go jednak, ponieważ właśnie rozpoczyna się kolejny sowiecki atak. Walka z wrogiem staje się w pewnym momencie ważniejsza niż osobisty konflikt. W ostatniej scenie filmu ramię w ramię walczą obaj z nacierającymi Rosjanami, chociaż Stransky nie potrafi nawet przeładować swojego MP-40.

Nie radujcie się z jego klęski,
bo choć świat powstał i powstrzymał drania,
suka która go zrodziła, znów ma ruję.

Bertolt Brecht
(epilog filmu)

Obsada aktorska

• James Coburn – sierż. Steiner
• Maximilian Schell – kpt. Stransky
• James Mason – płk. Brandt
• David Warner – kpt. Kiesel
• Klaus Löwitsch – kpr. Krüger
• Vadim Glowna – szer. Kern
• Roger Fritz – por. Triebig
• Dieter Schidor – szer. Anselm
• Igor Galo – por. Meyer
• Véronique Vendell – Marga
• Senta Berger – pielęgniarka Eva
• Slavko Štimac – radziecki jeniec-chłopiec

Produkcja

Zdjęcia kręcono na terenie Chorwacji (Zagrzeb, wioska Savudrija w żupanii istryjskiej)^[1].

Przypisy

1. Iva Ralica: Filmed in Croatia. Croatia Week, 05.07.2017. [dostęp 2024-12-21]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Plakat niemieckojęzyczny
• Żelazny Krzyż w bazie IMDb (ang.)
• Żelazny Krzyż w bazie Filmweb

Kontrola autorytatywna (film):

• GND: 1263802419

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Cross-of-Iron