De Zwitserse federale spoorwegen (in het Duits Schweizerische Bundesbahnen, SBB, in het Frans Chemins de fer fédéraux suisses, CFF, in het Italiaans Ferrovie Federali Svizzere, FFS, als merkidentiteit SBB CFF FFS, ook bekend in het Reto-Romaans als de Viafiers federalas svizras, VFS, en vroeger in het Nederlands als de Zwitsersche Bondsspoorwegen) is de nationale spoorwegmaatschappij van Zwitserland. De afkortingen SFR (Engels: Swiss Federal Railways) en VFS worden weinig gebruikt. De aandelen van de maatschappij zijn geheel in handen van de Zwitserse federale overheid.
Geschiedenis
In 1898 ging de Zwitserse bevolking middels een referendum akkoord met het vormen van een staatsspoorwegmaatschappij. De Zwitserse federale spoorwegen (SBB) is in 1902 ontstaan uit het fuseren en nationaliseren van de volgende spoorwegmaatschappijen:
De bekendste lijn van de SBB is ongetwijfeld de Gotthardspoorlijn, die dwars door de Alpen loopt en een schakel vormt in het verkeer tussen Ticino en de rest van het land, alsmede voor het verkeer tussen Duitsland en Italië.
Naast de SBB zijn in Zwitserland vele "private" spoorwegmaatschappijen actief, waarmee de SBB samenwerkt. Sommige maatschappijen, waaronder Thurbo, zijn geheel of gedeeltelijk eigendom van SBB.
In diverse steden, waaronder Zürich, exploiteert de SBB een S-Bahn-netwerk.
M: een bijzondere categorie. Dit zijn treinen die enkel rijden om het materieel te verplaatsen, bijvoorbeeld aan het einde van de dienstuitvoering. In de meeste landen rijden dat soort treinen leeg. In Zwitserland worden op veel ritten wel reizigers toegelaten. De treinen rijden echter zonder enige garantie over uitval of punctualiteit.
De meeste particuliere maatschappijen hanteren dezelfde aanduidingen voor treinen, hoewel de intercitytreinen alleen door de SBB worden gereden. Naast bovengenoemde treinsoorten neemt SBB deel aan de exploitatie van diverse internationale treinen, waaronder Eurocity- en ICE-treinen.
Ontwikkelingen sinds 2000
Marktwerking
Hoewel Zwitserland geen lid is van de Europese Unie, streeft het land er wel naar de spoorwegen op dezelfde manier te reorganiseren als in de rest van Europa. Dit houdt in dat het spoorwegnet van de SBB openstaat voor vervoerders uit heel Europa. Wel houdt de SBB voorlopig het alleenrecht openbaar vervoer uit te voeren op haar netwerk. Een bijvoorbeeld Nederlandse goederenmaatschappij mag echter wel treinen op het SBB-netwerk exploiteren. Andersom exploiteert SBB Cargo in zogenaamde open access goederentreinen naar Duitsland en Italië. Ook heeft de SBB een concessie gewonnen voor regionaal personenverkeer in Duitsland.
Giruno-treinen
Zie SBB RABe 501 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Op 23 november heeft de SBB haar nieuwe Giruno-treinstellen gepresenteerd. Hierbij kregen de treinen de naam "Zurich". Met de treinen wil de SBB zowel de lange afstandstrajecten in Zwitserland als internationale verbindingen verbeteren. Allereerst zal de trein in Zwitserland rijden, waarna hij in het voorjaar van 2020 Milaan met Zwitserland zal verbinden. Later zullen de treinstellen worden ingezet op trajecten naar Duitsland.[1]
Bahn 2000
Op het hoofdnetwerk worden diverse belangrijke infrastructurele werken uitgevoerd. Onder de naam Bahn 2000 wordt gewerkt aan diverse projecten in het Zwitserse middenland, waar de grote steden liggen. De belangrijkste hiervan zijn:
Een hogesnelheidslijn, geschikt voor 200 km/h, tussen Mattstetten en Rothrist, op de lijn Zürich - Olten - Bern. Deze lijn is sinds december 2004 in gebruik.
Een tunnel tussen Zürich en Thalwil, waardoor er capaciteit vrijkomt op de oude lijn.
Het vergroten van de capaciteit van het hoofdstation van Zürich.
Capaciteitsvergroting op het traject Genève - Coppet.
AlpTransit
Een nog groter project is AlpTransit: de bouw van een nieuwe Gotthard- en Lötschbergtunnel. De Gotthard-basistunnel is sinds zijn opening in 2016 de langste tunnel ter wereld. Daarnaast werd en wordt er op de lijnen naar deze tunnels toe de capaciteit en de snelheid verhoogd.
Alhoewel de Lötschbergtunnels door de BLS worden geëxploiteerd, wordt het langeafstandsvervoer door de Lötschberg-basistunnel door de SBB gereden. Al het langeafstandsverkeer van de BLS is in 2004 overgedragen aan de SBB, "ruil" hiervoor heeft SBB de exploitatie van haar deel van de S-Bahn Bern overgedragen aan de BLS. Het regionale verkeer in de Lötschbergpas is nog steeds in handen van de BLS, maar maakt gebruik van de oude lijn.
.JPG)
.svg){kind=small}
