Vani (Georgisch: ვანის მუნიციპალიტეტი, Vanis moenitsipaliteti) is een gemeente in het westen van Georgië met 18.828 inwoners (2024), gelegen in de regio (mchare) Imereti. De gelijknamige stad is het bestuurlijke centrum van de gemeente, die een oppervlakte heeft van 557 km². De gemeente is grotendeels gesitueerd in het Meschetigebergte, terwijl het noordelijke deel in Colchis-laagland ligt langs de Rioni.
In 1846 werden oost- en west-Georgië weer gescheiden en werd het gebied van Vani bestuurlijk ingedeeld bij het gouvernement Koetais. Het werd hierbinnen onderdeel van het okroeg (later oejezd) Koetaisi.[4] Hierbinnen viel het grootste deel van het hedendaagse Vani onder het gemeentelijk district (oetsjastok) Baghdati (Russisch: Багдадскій участокъ, Bagdadski oetsjastok).
Moderne indeling
Er volgden bestuurlijke herindelingen in de periode 1917-1930 door de tussenkomst van de Democratische Republiek Georgië en de vorming van de Sovjet-Unie. Tijdens de grote bestuurlijke hervormingen in 1930 van de Georgische sovjetrepubliek werd de moderne bestuurlijke eenheid Vani als rajon (district) opgericht, met Vani als districtscentrum.[5]
Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde regio (mchare) Imereti en werd het district in 2006 omgevormd tot gemeente.
Geografie
Vani ligt geheel ten zuiden van de Rioni die de gemeentelijke noordgrens vormt met Tskaltoebo en Samtredia. Het grootste deel van de gemeente ligt in het Meschetigebergte en alle bewoonde plaatsen van de gemeente zijn te vinden in het noordelijke voorgebergte ervan en aan de rand van de Rionivallei.
Het Meschetigebergte is een groot en ontoegankelijk gebergte langs de zuidoevers van de Rioni. De hoogste top van het gebergte, de 2850 meter hoge Mepistkaro,[6] ligt in het uiterste zuiden van Vani op de gemeentegrens met Tsjochataoeri (regio Goeria)en Adigeni (regio Samtsche-Dzjavacheti).
Verder grenst de gemeente in het oosten aan Baghdati, voor een groot deel door de rivier Tsablarastskali gevormd. De belangrijkste rivierkloof is de Soelori in het Meschetigebergte, waar verschillende nederzettingen liggen. In het dorp Soelori is een balneologisch resort.
Demografie
Begin 2024 telde de gemeente Vani 18.828 inwoners,[2] een daling van 23% ten opzichte van de volkstelling van 2014.[1] Het aantal inwoners in de hoofdplaats Vani daalde met 14%.
Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.[8][9][10][11] Noot:[7]
Etniciteit en religie
De bevolking van de gemeente was volgens de volkstelling van 2014 vrijwel geheel mono-etnisch Georgisch (99,8%). De belangrijkste etnische minderheden waren enkele tientallen Russen en kleine aantallen Oekraïners, Pontische Grieken en Armeniërs.[13] Vrijwel alle inwoners waren volgens de volkstelling Georgisch-Orthodox (98,4%). De enige significant religieuze minderheid waren moslims (0,8%) en enkele tientallen jehova's.[14]
Administratieve onderverdeling
Soelori-vallei
De gemeente Vani is administratief onderverdeeld in 20 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 41 dorpen (სოფელი, sopeli) en één stad (ქალაქი, kalaki), het bestuurlijk centrum Vani.[1]
Bestuur
De gemeenteraad van Vani (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 30 leden: 20 leden worden via een proportionele lijststem gekozen en 10 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel.[15] In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 20 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Alexander Gogorisjvili van Georgische Droom met 65,0% van de stemmen herkozen tot burgemeester. De 10 districtszetels zijn naar alle kandidaten van Georgische Droom gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (60,0%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (27,4%) en Europees Georgië (4,8%). Zeven andere partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.[16][17]
Soelori riviervallei en het balneologisch resort in het dorp Soelori met 32 individuele baden.[22]
Huismusea van Galaktion Tabidze en Titsian Tabidze aan de Rioni bij Tsjkvisji. De twee neven waren beiden belangrijke en invloedrijke Georgische dichters van de vroege 20e eeuw. Titsian werd tijdens de Grote Zuivering in 1937 geëxecuteerd terwijl Galaktion in 1959 in een psychiatrische instelling in Tbilisi zelfmoord pleegde na jaren van depressie. Hij wordt gezien als een van de grootste Georgische dichters. De twee huismusea staan naast elkaar en hebben een aparte expositieruimte.[23]
↑ abc(ka) Main Results of the 2014 Census (Publication) (pdf). Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) p.77-81 (28 april 2016). Gearchiveerd op 13 februari 2020. Geraadpleegd op 21 augustus 2022.
↑(en) Levan Tielidze, Ramin Gobejishvili, Levan Maruashvili en Nikoloz Astakhov (2019). Geomorphology of Georgia. Springer, "13.2 Achara-Imereti Range", pp. 226-230. ISBN 978-3-319-77764-1. Geraadpleegd op 21 augustus 2022.
↑ abBij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie [12], "1. Introduction", Pagina 1.
