Noordse combinatie op de Olympische Winterspelen

De olympische sportdiscipline noordse combinatie staat sinds de eerste editie van de Olympische Winterspelen in 1924 op het programma.

Het unieke aan de noordse combinatie is dat het de enige discipline is, die geen onderdeel voor vrouwen heeft op de Olympische Winterspelen^[1] Een nieuwe aanvraag om ook vrouwen te laten deelnemen is ingediend bij het Olympisch Comité, en aangezien in 2020 de eerste Wereldbeker voor de vrouwen is georganiseerd.

Samen met de olympische sportdisciplines alpineskiën, freestyleskiën, langlaufen, schansspringen en snowboarden wordt de noordse combinatie georganiseerd door de Fédération Internationale de Ski (FIS) onder auspiciën van het Internationaal Olympisch Comité.

Edities

Spelen	Jaar	Gaststad / Gastland	Plaats	Accommodatie(s)	Datum	Landen	Sporters			Ond.	Winnaar medaillespiegel
							Totaal	M	V
XXV	2026	Milaan en Cortina d'Ampezzo, Italië	Predazzo Tesero	Stadio del salto "Giuseppe Dal Ben" Stadio del fondo di Lago di Tesero	6–22 februari				–	3
XXIV	2022	Peking, China	Zhangjiakou	Snow Ruyi National Ski Jumping Centre National Cross-Country Centre Guyangshu	9–17 februari	19	55	55	–	3	Noorwegen
XXIII	2018	Pyeongchang, Zuid-Korea	Pyeongchang	Alpensia Jumping Park Alpensia Cross-Country Skiing Centre	14–22 februari	16	55	55	–	3	Duitsland
XXII	2014	Sotsji, Rusland	Krasnaja Poljana	RusSki Gorki Laura Biathlon & Ski Complex	12–20 februari	15	55	55	–	3	Noorwegen
XXI	2010	Vancouver, Canada	Whistler	Whistler Olympic Park Whistler Olympic Park	14–25 februari	14	52	52	–	3	Verenigde Staten
XX	2006	Turijn, Italië	Pragelato	Stadio del Trampolino Pragelato Plan	11–21 februari	15	59	59	–	3	Oostenrijk
XIX	2002	Salt Lake City, Verenigde Staten	Park City Midway	Utah Olympic Park Jumps Soldier Hollow	9–22 februari	14	54	54	–	3	Finland
XVIII	1998	Nagano, Japan	Hakuba	Hakuba schansspringstadion Snow Harp	13–20 februari	14	53	53	–	2	Noorwegen
XVII	1994	Lillehammer, Noorwegen	Lillehammer	Lysgårdsbakken Birkebeineren-Skistadion	18–24 februari	16	53	53	–	2	Noorwegen
XVI	1992	Albertville, Frankrijk	Courchevel Hauteluce	Tremplin du Praz Les Saisies	11–17 februari	12	46	46	–	2	Frankrijk
XV	1988	Calgary, Canada	Calgary	Alberta Ski Jump Area Canmore Nordic Centre	23–28 februari	13	44	44	–	2	Zwitserland
XIV	1984	Sarajevo, Joegoslavië	Hadžići	Igman Olympic Jumps Igman, Veliko Polje	11–12 februari	11	28	28	–	1	Noorwegen
XIII	1980	Lake Placid, Verenigde Staten	Lake Placid	MacKenzie Intervale Ski Jumping Complex Cross Country Biathlon Center	18–19 februari	9	31	31	–	1	DDR
XII	1976	Innsbruck, Oostenrijk	Seefeld in Tirol	Toni-Seelos-Olympiaschanze Olympiaregion Seefeld	8–9 februari	14	34	34	–	1	DDR
XI	1972	Sapporo, Japan	Sapporo	Miyanomori-Schanze Makomanai-Park	4–5 februari	14	40	40	–	1	DDR
X	1968	Grenoble, Frankrijk	Autrans-Méaudre en Vercors	Le Claret Autrans	10–12 februari	13	41	41	–	1	Bondsrepubliek Duitsland
IX	1964	Innsbruck, Oostenrijk	Seefeld in Tirol	Toni-Seelos-Olympiaschanze Olympiaregion Seefeld	2–3 februari	11	32	32	–	1	Noorwegen
VIII	1960	Squaw Valley, Verenigde Staten	Squaw Valley	Papoose Peak Jump McKinney Creek Stadium	21–22 februari	13	33	33	–	1	Duitsland
VII	1956	Cortina d'Ampezzo, Italië	Pragelato	Stadio del Trampolino Stadio della neve	29 – 31 januari	12	36	36	–	1	Noorwegen
VI	1952	Oslo, Noorwegen	Holmenkollen	Holmenkollenschans Holmenkollen	17–18 februari	11	25	25	–	1	Noorwegen
V	1948	Sankt Moritz, Zwitserland	Sankt Moritz	Olympiaschanze Stazerwald	31 januari – 1 februari	13	39	39	–	1	Finland
-	1944	Toegekend aan Cortina d'Ampezzo, maar afgelast vanwege de Tweede Wereldoorlog
-	1940	Toegekend aan Sapporo, maar afgelast vanwege de Tweede Wereldoorlog
IV	1936	Garmisch-Partenkirchen, Duitsland	Garmisch-Partenkirchen	Große Olympiaschanze Olympia-Skistadion	12–13 februari	16	51	51	–	1	Noorwegen
III	1932	Lake Placid, Verenigde Staten	Lake Placid	Intervale Hill James B. Sheffield Olympic Skating Rink	10–11 februari	10	33	33	–	1	Noorwegen
II	1928	Sankt Moritz, Zwitserland	Sankt Moritz	Olympiaschanze Olympia-Skistadion	17–18 februari	14	35	35	–	1	Noorwegen
I	1924	Chamonix-Mont-Blanc, Frankrijk	Chamonix-Mont-Blanc	Le Mont Stade Olympique de Chamonix	2 – 4 februari	9	30	30	–	1	Noorwegen

Onderdelen

Onderdeel		24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	94	98	02	06	10	14	18	22	22	Totaal
Individueel	Normale schans	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	25
	Grote schans																			•	•	•	•	•	•	•	7
Landenwedstrijd																•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	11
Totaal		1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	43

Het individuele onderdeel heeft in loop der jaren een aantal wijzigingen ondergaan ten opzichte van de eerste uitvoering in 1924. Tot 1948 werd eerst 18 km gelopen en vervolgen gesprongen en werd per onderdeel punten gescoord, degene met het hoogst aantal punten werd winnaar. In 1952 werd de volgorde omgedraaid. In 1956 werd de loopafstand 15 km. Tot en met 1980 werd er op elke editie in de klassieke stijl gelopen, vanaf 1984 in de vrije stijl. Sinds 1988, ook het jaar dat de landenwedstrijd als tweede onderdeel werd toegevoegd, wordt de Gundersen-methode toegepast, dat wil zeggen dat de resultaten van het schansspringen in tijdsverschillen worden omgezet, en dat het langlaufonderdeel een achtervolgingswedstrijd is geworden. Daarvoor was het langlaufen een wedstrijd tegen de klok. Het schansspringonderdeel, steeds vanaf de normale schans, heeft alle technieken gevolgd van het specifieke schansspringen.

Op de edities van 2002 en 2006 stond een derde onderdeel op het programma. De (individuele) sprint. Vanaf de grote schans werd twee keer gesprongen en vervolgens 7,5 km gelopen. In 2010 werd verviel zowel de 7,5 km sprint als de individuele 15 km. Vanaf dit jaar wordt zowel vanaf de normale als grote schans eenmaal gesprongen en vervolgens 10 km gelopen.

Ook het landenwedstrijd heeft een verandering ondergaan. Bij de drie eerste edities bestond een team uit drie atleten, die ieder 10 km (in 1988, 1992) en 15 km (in 1994) moesten afleggen bij het langlaufen, sinds 1998 is het een wedstrijd met vier atleten, waarbij het langlaufen voor elke atleet over 5 km gaat. In 2026 wordt er gestreden in duo's.

Medaillewinnaars

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars noordse combinatie voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Succesvolste olympiërs

Vier noordse combinatie skiërs staan in de lijst van 'succesvolste olympiërs'. De Fin Samppa Lajunen is hierbij met drie gouden en twee zilveren medailles de 'succesvolste'. De Oostenrijker Felix Gottwald is de meest gelauwerde met zeven medailles in totaal. De voor Oost-Duitsland uitgekomen Ulrich Wehling, in wiens actieve periode alleen de individuele wedstrijd werd georganiseerd, en de Duitser Eric Frenzel zijn de enige andere atleten in deze tak van sport die drie gouden medailles won.

P	Olympiër	Land	Editie(s)	1	2	3	T	Onderdeel
1	Jørgen Graabak	NOR	2014-2022	4	2	0	6	normale (1), grote (2), team (3
2	Eric Frenzel	GER	2010-2022	3	2	2	7	normale (2), grote (1), team (4)
3	Samppa Lajunen	FIN	1988-2002	3	2	0	5	normale (2), grote (1), team (2)
4	Felix Gottwald	AUT	2002-2010	3	1	3	7	normale (2), grote (2), team (3)
5	Eric Frenzel	GER	2006-2018	3	1	2	6	normale (2), grote (1), team (3)
6	Ulrich Wehling	GDR	1972-1980	3	0	0	3	normale (3)

Meervoudige medaillewinnaars

Medaillewinnaars met vier of meer medailles in totaal.

Olympiër	Land	Editie(s)	T	1	2	3	Onderdeel
Fred Børre Lundberg	NOR	1992-1998	4	2	2	0	normale (1), team (3)
Bjarte Engen Vik	NOR	1994-1998	4	2	1	1	normale (2), team (2)
Johannes Rydzek	GER	2010-2018	4	2	1	1	grote (1), team (3)
Mario Stecher	AUT	2002-2014	4	2	0	2	team (4)
Georg Hettich	GER	2002-2006	4	1	2	1	normale (1), grote (1), team (2)
Magnus Moan	NOR	2006-2010	4	1	2	1	normale (1), grote (2), team (1)
Fabian Rießle	GER	2014-2018	4	1	2	1	grote (2), team (2)
Bernhard Gruber	AUT	2010-2018	4	1	0	3	grote (1), team (3)
Akito Watabe	JPN	2014-2022	4	0	2	2	normale (2), grote (1), team (1)
Klaus Sulzenbacher	AUT	1988-1992	4	0	1	3	normale (2), team (2)

Onderstaande deelnemers wonnen ten minste twee medailles individueel bij de Noordse combinatie toen dat nog het enige onderdeel was (1924-1988).

2-0-1 (1924-1932)  NOR Johan Grøttumsbråten (won bij het langlaufen (24-28) ook nog 1x goud, zilver en brons)

1-1-0 (1948-1952)  FIN Heikki Hasu

1-1-0 (1960-1964)  NOR Tormod Knutsen

1-0-1 (1960-1964)  EUA Georg Thoma

0-1-1 (1928-1932)  NOR Hans Vinjarengen

0-0-2 (1976-1980)  GDR Konrad Winkler

De Noor Thorleif Haug, die ook op de lijst van “succesvolste olympiërs” staat, won een van zijn drie gouden medailles in de Noordse combinatie.

Medaillespiegel

Tot en met de Olympische Winterspelen van 2022.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Noorwegen	NOR	15	12	8	35
2	Duitsland	GER	6	6	4	16
3	Finland	FIN	4	8	2	14
4	Oostenrijk	AUT	3	2	11	16
5	DDR	GDR	3	0	4	7
6	Japan	JPN	2	3	2	7
7	Frankrijk	FRA	2	1	1	4
8	Bondsrepubliek Duitsland	FRG	2	1	0	3
9	Verenigde Staten	USA	1	3	0	4
10	Zwitserland	SUI	1	2	1	4
11	Duits eenheidsteam	EUA	1	0	1	2
12	Sovjet-Unie	URS	0	1	2	3
13	Zweden	SWE	0	1	1	2
14	Italië	ITA	0	0	1	1
	Polen	POL	0	0	1	1
	Rusland	RUS	0	0	1	1
Totaal			40	40	40	120

Bronnen, noten en/of referenties

1. De noordse combinatie, het laatste olympische mannenbastion: "Waanzin in 21e eeuw". Sporza (18 februari 2022). Geraadpleegd op 20 februari 2022.