Moderne vijfkamp op de Olympische Zomerspelen

De moderne vijfkamp is een van de sporten die op de Olympische Zomerspelen worden beoefend.

De moderne vijfkamp (schermen, zwemmen, paardrijden, hardlopen en schieten) is uitgevonden door Pierre de Coubertin, vader van de moderne Olympische Spelen. Op de veertiende vergadering van het Internationaal Olympisch Comité (IOC), in 1911 in Boedapest, verklaarde de Coubertin "de Heilige Geest van de sport heeft mijn collega's verlicht en ze hebben een competitie aanvaard waaraan ik groot belang hecht." De geschiedenis van de vijfkamp is dus nauw verweven met die van de Spelen; tot aan de oprichting van de Union internationale de pentathlon moderne (UIPM) in 1948 werd de sport zelfs rechtstreeks beheerd door het IOC.^[1]

De sport stond voor het eerst op het programma van de Olympische Spelen van 1912 met het onderdeel mannen individueel en deze stond vanaf toen op elke editie op het programma. Op de elf edities van 1952-1992 stond het onderdeel mannen team als tweede onderdeel op het programma. Vanaf 2000 werd het onderdeel vrouwen individueel het tweede onderdeel op het programma.

De latere generaal George Patton werd vijfde in 1912; ironisch genoeg was het schieten zijn zwakste onderdeel. De moderne vijfkamp heeft altijd een bijzondere aantrekkingskracht uitgeoefend op militaire atleten, en het was pas in 1952 dat een niet-militair (Lars Hall) goud won.^[1]

De moderne vijfkamp staat als Olympische sport ter discussie omdat het door velen als esoterisch wordt ervaren, en omdat het moeilijk weer te geven is op televisie.^[1]

Voor de olympische spelen van 2028 wordt het onderdeel paardrijden vervangen door een hindernisloop.^[2]

Onderdelen

Onderdeel	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Totaal
Mannen individueel	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	26
Vrouwen individueel																				•	•	•	•	•	•	•	7
Afgevoerd onderdeel
Mannen team								•	•	•	•	•	•	•	•	•	•	•									11
Totaal	1	1	1	1	1	1	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	1	2	2	2	2	2	2	2	44

Medailles

Zie Lijst van olympische medaillewinnaars moderne vijfkamp voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Hongaar András Balczó is de 'succesvolste medaillewinnaar' in de moderne vijfkamp, hij won drie gouden en twee zilveren medailles. De Sovjetrus Pavel Lednjov behaalde met zeven medailles (2-2-3) de meeste olympische medailles. Bij de vrouwen is er bij de vijf deelnames nog geen meervoudige medaillewinnares.

Over alle onderdelen

Onderstaande tabel geeft de top van meervoudige medaillewinnaars over alle onderdelen bij de moderne vijfkamp weer.

	NOC	Olympiër	Jaren	1	2	3	Totaal
01	HUN	András Balczó	1960-1972	3	2	0	5	individueel, team
02	URS	Pavel Lednjov	1968-1980	2	2	3	7	individueel, team
03	URS	Igor Novikov	1956-1964	2	2	0	4	individueel, team
04	SWE	Lars Hall	1952-1956	2	1	0	3	individueel, team
	ITA	Daniele Masala	1984-1988	2	1	0	3	individueel, team
	URS	Anatoli Starostin	1980-1992	2	1	0	3	individueel, team
07	HUN	Ferenc Török	1964-1968	2	0	1	3	individueel, team
	TCH  CZE	János Martinek	1988-1996	2	0	1	3	individueel, team
09	HUN	Ferenc Németh	1960	2	0	0	2	individueel, team
	POL	Arkadiusz Skrzypaszek	1992	2	0	0	2	individueel, team
	RUS	Andrei Moiseev	2004-2008	2	0	0	2	individueel
12	ITA	Carlo Massullo	1984-1992	1	2	2	5	individueel, team
13	SWE	Bo Lindman	1924-1932	1	2	0	3	individueel
	URS	Boris Onischtschenko	1968-1972	1	2	0	3	individueel, team
15	HUN	Imre Nagy	1960-1964	1	1	1	3	individueel, team

Op één onderdeel

Vier mannen wonnen drie of meer medailles op één onderdeel. Van de mannen die twee keer een medaille wonnen zijn Lars Hall en Andrei Moiseev de enigen die twee gouden medailles wonnen.

3 of meer medailles
NOC	Olympiër	Jaren	Medailles	Onderdeel
SWE	Bo Lindman	1924, 1928, 1932	1 2 2	individueel
URS	Igor Novikov	1956, 1960, 1964	1 2 1	team
HUN	András Balczó	1960, 1968, 1972	1 1 2	team
URS	Pavel Lednjov	1968, 1972, 1976, 1980 1968, 1972, 1980	3 3 2 3 2 1 1	individueel team
2x goud
SWE	Lars Hall	1952, 1956	1 1	individueel
RUS	Andrei Moiseev	2004, 2008	1 1	individueel

Medaillespiegel

N.B. Medaillespiegel is bijgewerkt tot en met de Olympische Spelen van 2024.

Plaats	Land	NOC	1 Goud	2 Zilver	3 Brons	Totaal
1	Hongarije	HUN	10	8	6	24
2	Zweden	SWE	9	7	5	21
3	Sovjet-Unie	URS	5	5	5	15
4	Groot-Brittannië	GBR	4	2	3	9
5	Rusland	RUS	4	1	0	5
6	Polen	POL	3	0	1	4
6	Italië	ITA	2	2	4	8
8	Duitsland	GER	2	0	1	3
9	Litouwen	LTU	1	3	1	5
10	Egypte	EGY	1	1	0	2
11	Tsjechië	CZE	1	0	1	2
12	Australië	AUS	1	0	0	1
	Kazachstan	KAZ	1	0	0	1
14	Verenigde Staten	USA	0	6	3	9
15	Finland	FIN	0	1	4	5
16	Frankrijk	FRA	0	1	2	3
17	Gezamenlijk team	EUN	0	1	1	2
	Tsjecho-Slowakije	TCH	0	1	1	2
19	China	CHN	0	1	0	1
	Letland	LAT	0	1	0	1
	Japan	JPN	0	1	0	1
	Oekraïne	UKR	0	1	0	1
23	Wit-Rusland	BLR	0	0	2	2
	Zuid-Korea	KOR	0	0	2	2
25	Brazilië	BRA	0	0	1	1
	Mexico	MEX	0	0	1	1
Totaal			44	44	44	132

Bronnen, noten en/of referenties

• Moderne vijfkamp op www.sports-reference.com

1. David Goldblatt en Johnny Acton, "How to Watch the Olympics - The Essential Guide to the Rules, Statistics, Heroes, and Zeroes of Every Sport," Penguin Books 2011.
2. "Moderne vijfkamp gaat paardrijden vervangen door Obstacle Run | sporza", sporza.be. Gearchiveerd op 19 april 2024. Geraadpleegd op 3 maart 2025.