Libya atau rasminya Negara Libya (Arab: ليبياcode: ar is deprecated , yang diertikan ke dalam bahasa Libya Lībyā atau دولة ليبياcode: ar is deprecated ) terletak di Afrika Utara, bersempadan dengan Laut Tengah, Mesir di sebelah timur, Sudan di tenggara, Chad dan Niger di selatan serta Algeria dan Tunisia di sebelah barat. Ibu kota negaranya adalah Tripoli. Bilangan penduduk Libya hampir mencecah 6 juta orang tetapi dianggap sebagai sedikit jika dibandingkan keluasan negaranya yang amat luas sehingga dikira sebagai negara ke-17 terbesar di dunia.
Nama "Libya" berasal daripada bahasa Mesir iaitu "Lebu", yang merupakan sebutan bagi orang-orang Berber yang tinggal di sebelah barat Sungai Nil, dan dipinjam oleh bahasa Yunani sebagai "Libya". Pada zaman Yunani kuno, istilah ini mempunyai erti yang lebih luas, yang mencakupi seluruh Afrika Utara di sebelah barat Mesir, dan kadang-kadang juga ditujukan untuk seluruh benua Afrika.
Libya adalah sebuah kerajaan yang didirikan pada 24 Disember1951. Raja Idris I bertindak sebagai pemimpin pemerintahan. Itali telah mencuba untuk merebut Libya dari Turki dan menjadikannya wilayah jajahan. Tetapi, negara yang berbatasan dengan Laut Tengah ini mendapat kemerdekaan dan kebebasan setelah Itali menyerah kalah kepada Sekutu dalam Perang Dunia Kedua.
Pada 2011, Libya terjebak dalam suatu perang saudara yang merupakan akibat daripada tempiasan Revolusi Arab 2011 yang menyaksikan kejatuhan kerajaan Tunisia pimpinan Zine El Abidine Ben Ali dan Mesir pimpinan Hosni Mubarak. Pihak pro-demokrasi mengisytiharkan penubuhan Pemerintah Sementara Libya yang dinamakan Majlis Peralihan Kebangsaan pimpinan Mustafa Abdul Jalil, bekas Menteri Kehakiman Libya yang telah berpaling tadah dari Kerajaan Jamahiriya pimpinan Gaddafi.
Sejarah Libya melibatkan campuran kumpulan etniknya yang kaya, termasuk orang asli Barbar/Amazigh. Amazigh telah hadir sepanjang sejarah negara. Untuk sebahagian besar sejarahnya, Libya telah tertakluk kepada pelbagai peringkat kawalan asing, dari Eropah, Asia, dan Afrika.
Sejarah Libya terdiri daripada enam tempoh berbeza: Libya Purba, era Rom, era Islam, pemerintahan Uthmaniyah, pemerintahan Itali, dan era Moden.
Libya ialah saiz keempat di kalangan negara-negara Afrika dan keenam belas di kalangan negara-negara di dunia. Ia berada di Mediterranean dengan Mesir di timur, Tunisia di barat laut, Algeria di barat, Niger dan Chad di selatan, dan Sudan di tenggara. Walaupun penemuan minyak pada tahun 1960-an telah membawa kekayaan yang sangat besar, pada masa kemerdekaannya ia adalah negeri padang pasir yang sangat miskin yang satu-satunya aset fizikal pentingnya adalah lokasi strategiknya di titik tengah rim utara Afrika.
Libya terletak dalam jarak yang mudah dicapai oleh negara-negara Eropah utama dan menghubungkan negara-negara Arab di Afrika Utara dengan negara-negara Timur Tengah, fakta bahawa sepanjang sejarah telah menjadikan pusat-pusat bandarnya menjadi persimpangan jalan yang ramai dan bukannya kawasan terpencil tanpa pengaruh sosial luar. Akibatnya, jurang sosial yang besar berkembang antara bandar-bandar, kosmopolitan dan kebanyakannya dihuni oleh orang asing, dan kawasan pedalaman padang pasir, di mana ketua-ketua puak memerintah secara berasingan dan di mana perubahan sosial adalah minimum.
Politik Libya berada dalam keadaan tidak menentu sejak kejatuhan Jamahiriya Arab Libya pada 2011 dan perang saudara baru-baru ini serta pelbagai penjihad dan unsur puak yang mengawal bahagian negara.[4] Pada 10 Mac2021, Kerajaan Perpaduan Nasional (GNU) sementara, yang menyatukan Kabinet Al-Thani Kedua dan Kerajaan Kesepakatan Nasional telah dibentuk, hanya untuk menghadapi tentangan baharu dalam Kerajaan Kestabilan Negara, sehingga Forum Dialog Politik Libya memastikan bahawa ia berterusan gencatan senjata.
Selepas tahun 2000, Libya mencatatkan kadar pertumbuhan yang menggalakkan dengan anggaran pertumbuhan 10.6% daripada KDNK pada tahun 2010. Perkembangan ini telah terganggu oleh Perang Saudara Libya, yang mengakibatkan penguncupan ekonomi sebanyak 62.1% pada tahun 2011. Selepas perang, ekonomi pulih sebanyak 104.5% pada tahun 2012. Ia terhempas sekali lagi selepas Perang Saudara Libya Kedua.[7] Sehingga 2017, KDNK PPP per kapita Libya berada pada 60% daripada paras sebelum perangnya.[7]
Demografi Libya ialah demografi Libya, khususnya meliputi kepadatan penduduk, etnik, tahap pendidikan, kesihatan penduduk, status ekonomi dan pertalian agama, serta aspek lain penduduk Libya. Penduduk Libya tinggal di negara Libya, sebuah wilayah yang terletak di pantai MediterraneanAfrika Utara, di sebelah barat dan bersebelahan dengan Mesir. Orang Libya tinggal di Tripoli. Ia adalah ibu kota negara dan pertama dari segi penduduk bandar, serta Benghazi, bandar kedua terbesar di Libya.
Islam adalah agama yang dominan di Libya. Selain daripada majoriti besar Muslim Sunni, terdapat juga komuniti Kristian kecil, yang terdiri secara eksklusif daripada pendatang. Kristian Ortodoks Koptik, yang merupakan Gereja Kristian Mesir, adalah denominasi Kristian terbesar dan paling bersejarah di Libya. Terdapat lebih 60,000 Koptik Mesir di Libya, kerana mereka terdiri daripada lebih 1% daripada populasi sahaja.[10] Dianggarkan terdapat 40,000 penganut Roman Katolik di Libya yang dilayan oleh dua Uskup, seorang di Tripoli (berkhidmat kepada masyarakat Itali) dan seorang di Benghazi (berkhidmat kepada masyarakat Malta). Terdapat juga komuniti kecil Anglikan, yang kebanyakannya terdiri daripada pekerja pendatang Afrika di Tripoli; ia adalah sebahagian daripada Keuskupan Anglikan Mesir.[11]
Libya adalah sehingga kebelakangan ini rumah salah satu komuniti Yahudi tertua di dunia, sejak sekurang-kurangnya 300 SM.[12] Satu siri pogrom bermula pada November 1945 berlangsung selama hampir tiga tahun, secara drastik mengurangkan populasi Yahudi Libya.[13]
Kebudayaan Libya merupakan gabungan pelbagai pengaruh, kerana pendedahannya kepada banyak era sejarah. Ia melibatkan akar dalam budaya Barbar, Afrika, Turki dan Arab.[14] Libya adalah tanah jajahan Itali selama lebih empat dekad, yang juga mempunyai kesan yang besar terhadap budaya negara. Libya telah berjaya mengekalkan adat resam tradisionalnya sehingga kini.
Majoriti rakyat Libya adalah Arab, dan 96.6% adalah Muslim Sunni. Bahasa yang digunakan di Libya kebanyakannya adalah bahasa Arab. Bahasa Itali dan Inggeris dituturkan dalam tahap kecil dan di kawasan pelancongan.
90% daripada negara ialah padang pasir dan inilah sebabnya mengapa hanya 10% penduduk Libya tinggal di luar kawasan pantai.
^Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). "World Population Prospects, Table A.1"(PDF). 2008 revision. United Nations. Dicapai pada 2009-03-12. Cite journal requires |journal= (bantuan)
^ abcd"Libya". International Monetary Fund. Dicapai pada 2011-04-18.
.jpg)
