Letusan lelangit-gusi bersuara

IPA – nombor	104 (135)
IPA – teks	d͡ʒ
IPA – imej
Entiti	ʤ
X-SAMPA	dZ
Kirshenbaum	dZ
Contoh bunyi

Letusan lelangit-gusi bersuara ialah sejenis bunyi konsonan yang terdapat dalam sebilangan bahasa lisan, dilambangkan oleh aksara d͡ʒ dalam Abjad Fonetik Antarabangsa (IPA) dan dZ dalam X-SAMPA.

Dalam bahasa Melayu, letusan lelangit-gusi bersuara dilambangkan oleh huruf Rumi j (contohnya: jajah, anjak dan caj) seperti yang disetujui dalam sistem Ejaan yang Disempurnakan dibangunkan bersama Malaysia dan Indonesia pada tahun 1972.^[1] Sebelum tahun 1972, ia hanya diwakili mengikut gaya ejaan diperkenalkan hasil pengaruh Barat - Ejaan Rumi Baharu di Malaysia mengeja bunyi ini dengan dwilambang j mengikut kelaziman bahasa Inggeris dipelopori Richard James Wilkinson manakala sistem-sistem ejaan Republik dan van Ophuijsen di Indonesia menggunakan dwilambang dj mengikut kelaziman bahasa Belanda.^[1][2] Bunyi konsonan ini turut diwakili huruf Jawi ج‎ jim.

Ciri-ciri

Ciri-ciri letusan lelangit-gusi bersuara:

• Cara artikulasinya adalah letusan sibilan, iaitu dihasilkan mula-mulanya dengan menghalang arus udara sepenuhnya, kemudian mengarahkannya melalui alur pada lidah hingga ke hujung tajam gigi, menimbulkan gelora yang kuat.
• Daerah artikulasinya adalah lelangit-gusi, iaitu belakang gusi melengkung (separa dipalatalkan), dalam erti kata lain disebut dengan daun lidah di belakang batas gusi, dan bahagian hadapan lidah dilengkungkan ke arah lelangit.
• Jenis pembunyiannya adalah bersuara, iaitu pita vokal bergelar ketika penyebutan.
• Ini ialah satu konsonan lisan, iaitu udara dibenarkan keluar melalui mulut.
• Ini ialah satu konsonan tengah, iaitu dihasilkan dengan membenarkan arus udara mengalir melalui tengah lidah dan bukan sisinya.
• Mekanisme arus udaranya adalah egresif pulmonik, iaitu disebut dengan menolak udara keluar dari paru-paru melalui saluran vokal, dan bukannya dari glotis atau mulut.

Penggunaan

Bahasa		Perkataan	IPA	Erti	Catatan
Melayu		[[[Ortografi bahasa Melayu|jahat]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[d͡ʒahat]	'jahat'	Rujuk fonologi bahasa Melayu
Arab	Baku[3]	جرس	[d͡ʒaras]	'loceng'	Rujuk fonologi bahasa Arab
Croatia		[[[Abjad Croatia|džep]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[d͡ʒep]	'kantung'
Georgia[4]		ჯიბე	[d͡ʒibɛ]	'poket'
Hindi		[[[Devanāgarī|जाना]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[d͡ʒɑːnɑː]	'pergi'	Rujuk fonologi bahasa Hindi-Urdu
Hungary		[[[Abjad Hungary|lándzsa]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[laːnd͡ʒɒ]	'lembing'	Rujuk fonologi bahasa Hungary
Inggeris		[[[Ortografi bahasa Inggeris|jump]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[ˈd͡ʒʌmp]	'lompat'	Rujuk fonologi bahasa Inggeris
Itali[5]		[[[Abjad Itali|gemma]] ] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[ˈd͡ʒɛmːa]	'permata'	Rujuk fonologi bahasa Itali
Jerman		[[[Ortografi bahasa Jerman|Dschungel]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[d͡ʒʊŋəl]	'hutan belantara'	Rujuk fonologi bahasa Jerman
Portugis	Brazil[6]	[[[Ortografi bahasa Portugis|grande]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[ɡɾɐ̃d͡ʒi]	'hebat'	Rujuk fonologi bahasa Portugis
Turki		[[[Turkish alphabet|yatırımcı]]] Error: {{Lang}}: text has italic markup (help)	[jät̪ɯɾɯmd͡ʒɯ]	'pelabur'	Rujuk fonologi bahasa Turki
Zapotec	Tilquiapan[7]	dxan	[d͡ʒaŋ]	'dewa'

Rujukan

1. Asmah Haji Omar (1989), "The Malay Spelling Reform", Journal of the Simplified Spelling Society (2): 9–13, diarkibkan daripada yang asal pada 26 Ogos 2011
2. S. Takdir Alisjahbana (1976). Language Planning for Modernization: The Case of Indonesian and Malaysian. Den Haag: Mouton & Co. m/s. 61–62. ISBN 9783110819106.
3. Watson (2002:16)
4. Shosted & Chikovani (2006:255)
5. Rogers & d'Arcangeli (2004:117)
6. Barbosa & Albano (2004:228)
7. Merrill (2008:108)

Bibliografi

• Barbosa, Plínio A.; Albano, Eleonora C. (2004), "Brazilian Portuguese", Journal of the International Phonetic Association, 34 (2): 227–232
• Merrill, Elizabeth (2008), "Tilquiapan Zapotec", Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114
• Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), "Italian", Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121
• Shosted, Ryan K.; Vakhtang, Chikovani (2006), "Standard Georgian", Journal of the International Phonetic Association, 36 (2): 255–264
• Watson, Janet (2002). The Phonology and Morphology of Arabic. New York: Oxford University Press.