Нов Дојран

За други значења на поимот Дојран, видете на појаснителната страница

Нов Дојран
Воздушен поглед на селото Нов Дојран
Нов Дојран Местоположба на Нов Дојран во Македонија Нов Дојран на карта
Координати 41°13′14″N 22°42′18″E
Регион	Југоисточен
Општина	Дојран
Население	997 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1485
Повик. бр.	034
Шифра на КО	06019, 06519
Надм. вис.	160 м
Нов Дојран на општинската карта Атарот на Нов Дојран во рамките на општината
Нов Дојран на Ризницата

Нов Дојран — село во Општина Дојран, на брегот на Дојранското Езеро.

Иако по своите карактеристики Нов Дојран наликува на гратче,^[2] сепак официјално не е прогласено за град.^[3]

Географија и местоположба

Воздушен поглед на дел од Нов Дојран

Селото се наоѓа во средишниот дел на територијата на Општина Дојран, чиј атар се допира со подрачјето на Општина Богданци. Исто така, селото е сместено на западниот брег на Дојранското Езеро, како и на самиот пат Гевгелија-Стар Дојран.^[2] Селото е рамничарско, сместено на надморска височина од 160 метри.^[2] Селото е оддалечено 2,5 километри северно од општинскиот центар Стар Дојран, 18 километри југоисточно од Валандово, 15 километри источно од Богданци и 25 километри источно од Гевгелија.

Низ селото поминува регионалниот пат 1105.

Историја

Подрачјето на Нов Дојран е населено барем од доцната антика, за што сведочат остатоци од населба на наоѓалиштето Манастир.^[4]

Вкупно 6 жители на оваа населба се заведени како жртви во Втората светска војна.^[5]

Стопанство

Пазарот

Атарот на селото зафаќа простор од 18,6 км², при што преовладуваат шумите со површина од 1.192 хектари, на обработливите површини отпаѓаат 398 хектари, додека на пасиштата 241 хектар.^[2]

Селото, во основа, има полјоделско-шумарска функција. Меѓутоа, селото има и рибарска функција, бидејќи во него е седиштето на рибарската задруга. Во него работи фабрички погон, бензинска пумпа и услужни објекти.^[2] Во местото се наоѓа и работи и пазар.

Во поново време, во селото е особено развиен туризмот.

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 1.083 —     1953 941 −13.1% 1961 1.116 +18.6% 1971 1.033 −7.4% 1981 1.035 +0.2%	Година Нас. ±% 1991 1.173 +13.3% 1994 1.199 +2.2% 2002 1.100 −8.3% 2021 997 −9.4%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 700 Македонци.^[6]

Селото е големо, но со незначителни промени во бројот на населението. Така, во 1961 година Нов Дојран броел 1.116 жители, од кои 1.052 биле Македонци, 52 Срби и шест жители Албанци. Во 1994 година, селото имало 1.199 жители, од кои 1.115 биле Македонци, 37 Срби, 20 Роми, 16 Албанци и седум жители Турци.^[2]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото имало 1.100 жители и претставува најголемото населено место во општината. Во него имало 1.023 Македонци, 11 Албанци, 23 Турци, 14 Роми, 27 Срби, 1 Бошњак и 1 останат.^[7]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 997 жители, од кои 935 Македонци, 10 Турци, 10 Срби, 3 останати и 39 лица без податоци.^[8]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	—	—	1.083	941	1.116	1.033	1.035	1.173	1.199	1.100	997

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[9]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[10]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]

Општествени установи

• Основно училиште „Кочо Рацин“, деветгодишно основно училиште
• Градинка „Кокиче“
• Пошта (1485)
• Амбуланта
• Дом на културата

• 
  Амбулантата
• 
  Градинката
• 
  Домот на културата
• 
  Поштата
• 
  Основното училиште во селото

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Дојран, една од малкуте општини кои не биле изменети со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Стар Дојран.

Во периодот 1955-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Гевгелија.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Дојран, во која покрај селото Нов Дојран се наоѓале селата Ѓопчели, Николиќ, Сретеново, Стар Дојран, Фурка, Црничани и Чаушли. Во периодот 1950-1952, селото било седиште на некогашната општина Нов Дојран, во која влегувале селата Ѓопчели, Николиќ, Стар Дојран, Сретеново, Фурка, Чаушли и Црничани.

Избирачко место

Во селото постојат избирачките места бр. 0383 и 0384 според Државната изборна комисија, сместени во основното училиште и месната заедница.^[13]

На претседателските избори во 2019 година, на овие избирачки места биле запишани вкупно 886 гласачи.^[14] На локалните избори во 2021 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 901 гласач.^[15]

Културни и природни знаменитости

Момче и девојче во носии од с. Нов Дојран, Дојранско (1975)

Археолошки наоѓалишта^[4]

• Кај Училиштето — средновековна црква со некропола;
• Кула — утврдена населба од римското време;
• Манастир (населба) — населба и некропола од римското, доцноантичкото и старохристијанското време;
• Манастир (црква) — средновековна црква и некропола;
• Топлец — терми (бањи) од римското време;
• Црквиште — старохристијанска базилка; и
• Червиканско Поле — депо на монети од хеленистичкото време.

Цркви

• Црква „Св. Ѓорѓи“ — главна селска црква; и
• Црква „Св. Наум Охридски“ — нова селска црква.

Споменици^[2]

• Споменик на НОБ

• 
  Новата селска црква „Св. Наум Охридски“
• 
  Главната селска црква „Св. Ѓорѓи“

Редовни настани

• Дојран гурман фест - традиционален фестивал на дојранска кујна.^[16]

Галерија

• 
  Влезот во градинката
• 
  Старото училиште
• 
  Лулашки во дворот на градинката
• 
  Старото училиште
• 
  Селските гробишта
• 
  Капелата
• 
  Воздушен поглед
• 
  Старото училиште

Поврзано

• Општина Дојран
• Дојранско Езеро

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Панов, Митко (1998). Енциклопедија на селата во Република Македонија: географски, демографски, и аграрни обележја. Скопје: Патрија. стр. 211.
3. „Државен завод за статистика“. www.stat.gov.mk. Посетено на 2024-04-24.
4. Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 103. ISBN 9989-649-28-6.
5. „Попис на жртвите од војната 1941-1945, СР Македонија“ (PDF).
6. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
7. „Попис на Македонија“ (PDF). Завод за статистика на Македонија. 2002. Посетено на 23 април 2024.
8. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
9. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
10. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
11. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
12. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
13. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 21 декември 2019.
14. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-13. Посетено на 21 декември 2019.
15. „Резултати“. Државна изборна комисија. Посетено на 24 април 2024.
16. Со специјалитети од риба почна туристичката сезона во Дојран

Надворешни врски

• Нов Дојран на Ризницата ^?