Манастирот Света ТроицаВлез во манастиротМанастир Света Троица, ОвчарскиМанастир Света Троица, Овчарски порта и конациМанастир Света Троица, камбанарија
Манастирот Света Троица (Овчарски) се наоѓа на падините на планината Овчар, во атарот на селото Дучаловиќи, на територијата на општина Лучани. До манастирот се стигнува по пат од Чачак до Лучани, преку селото Дучаловиќи. Овој манастир припаѓа на Жичката епархија на Српската православна црква и претставува културно наследство како културен споменик од големо значење за Србија.
Се верува дека манастирот Света Троица е основан кога манастирот Благовештение, во 12 век. Веродостојно е познато дека ја изградиле монасите на манастирот Сретење. Два натписи на западната врата датираат од 1615/16 година се првото сигурно спомнување на манастирот. Манастирската црква била изградена порано, а не се знае дали постоел и храм.
Јоаким Вујиќ и Вук Караџиќ први пишувале за него во своите дела во 19 век. Први пишувале за теророт на Чаја-паша и за грабнувањето на робови за време на Второто српско востание, како и за тоа дека тој ги спасил тие робови со отштета на Милош Обреновиќ на мај 1815 година. Опишувајќи го манастирот, Вук открива дека е „потежок“ од Благовештението, дека има куполи и дека внатрешноста не е „моловатна“-се гледале голи ѕидови. Околу црквата имало десетина гостилници, а имало и други објекти кои биле во лоша состојба. Исто така, Вук таму не нашол монаси, бидејќи ги немало. Таму живееле двајца свештеници, татко и син со нивните семејства, кои морале да одат и да работат за плата во „својата нурија“ (парохија). Јоаким Вујиќ истакнал дека имотот се состои од ниви, лозја, градини, ливади итн. Во тоа време во манастирот живееле јеромонасите Пајсиј и Мелентиј.
Епископот Никифор Максимовиќ влијаел на тоа дека конаците склони кон паѓање биле повторно подигнати и обезбедени во 1844 година. Сè уште може да се види овој конак северно од црквата. Во 1850 година била додадена и урната голема камена камбанаријаво 1902 година за безбедноста и стабилноста на црквата.
Манастирот настрадал од водата што извирала над манастирот, но таа била лошо канализирана и ја оштетила црквата и зградите, бидејќи се излевала во капијата. Во меѓувоениот период манастирот потпаднал под Сретењскиот манастир. Во запуштената внатрешност таму немало ништо.
Манастирот неколку пати бил напуштен и обновен, а пред Втората светска војна, епископот Николај Жички, со помош на сретнескиот игумен Атанасиј, го обновил манастирот, но набрзо манастирот бил обновен во 1941 година, двапати бомбардиран од Германците. За време на војната бил уништен и новиот конак со камбанарија, како и припрата на храмот. За време на војната, монасите биле мачени и малтретирани. За време на војната тука бил и идниот патријарх Павле, како и отецот Јустин Поповиќ, еден од најголемите теолози наСПЦ. По војната биле извршени неколку поправки и бил направен венец на западната фасада, кој бил отстранет во 1850 година. Направена била и поголема врата за ѓаконот. Овие дела биле изведени на иницијатива на игуменот Иринеј. Црквата била уништена во земјотресот во 1965 година.
Манастирот конечно бил обновен во 1979 година. По тој повод бил отстранет покривот и кровната конструкција. Отстранет бил и фасадниот малтер, а реконструирани се и прозорците. Промената што била направена на куполата значела намалување на наклонот. Покривот потоа бил покриен со ќерамиди. Новиот конак, кој се наоѓа западно од црквата, бил изграден од 1987 до1991 година. Во 1995 година манастирот бил опкружен со ѕид.
По убавина, манастирот се издвојува од другите манастири. Иконостасот во манастирот е во духот на романтизмот и со резбарски елементи, изработен од Никола Марковиќ во 1868 година. Поради можните оштетувања, иконостасот бил преместен во манастирот Благовештение, каде што останал до 90-тите години на минатиот век. Во 1995 година бил обновен и вратен во манастирот Света Троица. Внатре во манастирот се наоѓаат два вредни фрески од 17 век. Варнава Миодраговиќ бил игумен на манастирот од 1978 до 2018 година.
Славата на манастирот е Слегувањето на Светиот Дух врз апостолите (или:духови,тројство,Педесетница) се празнува на педесеттиот ден по Велигден. Во манастирот Светата Литургија се служи секоја сабота, недела и празници со почеток во 8 часот.
До неодамна, манастирот Света Троица бил парохиска црква за околните села. Парохиската црква за селото Дучаловиќи (каде што се наоѓа и самиот манастир) сега е црквата Свети великомаченик Прокопиј во Тијан.
Архитектура
Црквата на манастирот е еднокорабна градба со купола над централниот дел. Се одликува со развиен олтарен простор на источната страна и нартекс на запад. Има три патувања во должина. Над средината е куполата, а источниот тревник е олтарниот простор со апсидата во центарот. Пречникот на апсидата е еднаков на пречникот на куполата. Апсидата одвнатре е полукружна, а однадвор петаголна. На страните, под куполата, има правоаголни облици за хоровите.
Света Троица била изградена од кршен варовник карпи. Нартексот бил изграден од камен обликуван на поинаков начин, што сведочи за тоа дека се изградени малку подоцна. Декоративни рамки кои се гледаат на вратите и прозорците се издлабени од камен песочник. Црквата не е малтерисана. Испитувањата покажале дека косината, завршните венци, висината на црквата и покривот на ќерамидите не се оригинални.
Наосот на црквата е покриен со двокрилен покрив. Денес,покривот на куполата има поблаг наклон и дванаесетстрана форма, како и тамбурот (елемент кој ја носи куполата).
Она што ја карактеризира оваа црква е кубниот постамент во ширината на наосот. Ѕидовите на кубната цокол завршуваат со венец кој се спушта од средината кон аглите.
Прозорците се поставени во оските на хоровите, од страните на нартексот и во средината на апсидата. Прозорските рамки се исти и подеднакво украсени. Аналогија за оваа скулптура може да се најде во црквата во Ариље, а се повторува на прозорците на манастирите Никола и Јовање. Трите имаат два портали кои постепено се сечат во ѕидната маса, од кои едниот го претставува влезот во нартексот, а другиот влезот во наосот од нартексот. Нартексот е посебна целина која подоцна е додадена. Има правоаголна основа, засводена со слепа купола. Од страната има два длабоко навалени лакови со чија помош се формира квадратната основа на куполата.
Куполата е кружна одвнатре и дванаесетстрана однадвор, додека поддомата е квадратна основа. На долната конструкција на црквата биле додадени плитки сводови кои биле потпирани на четири потпорни сводови.
Источниот дел е подолг од западниот и го опфаќа олтарниот простор. Внатре во олтарниот простор има каменен брег-синтрон, што е карактеристично и за околните цркви. Над синтрононот, а под прозорецот на апсидата, има намалена ниша наменета за архиепископот. Проскомидиумот и ѓакониумот биле изградени како посебни простории и со ѕид биле одвоени од главниот дел на олтарот, иако припаѓале на олтарниот простор. Црквата на овој манастир е позната и по одличната акустика.
Подот е направен од камени плочи со нееднакви големини. Во средината на наосот има розета-амвона плоча која има релјефна декорација распоредена во три концентрични кругови. Има мермерни свеќници од камен мебел, чии три стопала се во облик на лавовски шепи, а порано имало и крстилница направена од камен.
Според својата архитектура, црквата е создадена по моделот на црквата во Ариље, за што сведочат наосот, распоредот на просторот, односот на димензиите. Нартексот е сличен на блиската Придворица.
Ѕидно сликарство
За разлика од храмот, црквата никогаш не била живописана. Кога била изградена, биле живописани само лунетите над нартексот и наосот, а црквата не добила дополнителен фрески. По изградбата на храмот, најважна задача била изградбата на иконостасот.
Над порталот на тремот е насликана фреска на Света Троица. На сина позадина е прикажан составот на Аврамовото гостопримство. Три ангели седат на елипсоидна маса, имаат окер ореоли. Лицата на ангелите се оштетени, но јасно се гледа третманот на инкарнациите. Потписот е напишан со големи бели букви. Оваа фреска покажува сличности со ѕидното сликарство на блиските манастири Благовештение и Свети Никола. Сличноста е голема во однос на ангелите кои се во речиси идентични ставови, начинот на кој се напишани натписите-буквите и распоредот се речиси идентични итн.
Втората фреска е фреската на Богородица со Христос, која се наоѓа над порталот на наосот. Фреската е подобро зачувана од првата, но на неа е уништена и Христовата десна рака. Над поголемиот и подоцнежен натпис може да се забележи постар потпис, што укажува на тоа дека постариот живопис е копиран.
Иконостас
Манастирот Света Троица имал стар, непозлатен иконостас до 1868 година кога е изработен новиот иконостас од Никола Марковиќ. По аналогија, овој иконостас е најблизок до иконостасот што се работел за манастирот Љубоштиња и црквата во Пожаревац.
Иако иконостасот е демонтиран во 1966 година, а иконите оштетени од времето, зачувани се деловите кои ја овозможиле реконструкцијата. Иконите се изработени со техника масло на ленено платно. Денес, иконостасот спаѓа во групата на катни олтарни прегради. Во првата се царските двери со ликот на Благовештението. Над вратата, во централниот дел, е Тајната вечера, а од двете страни се иконите на Богородица со Христос, Христос Пантократор. Страничните врати се украсени со стоечка фигура на Светиот Архангел Михаил.
Поради големиот број штети, манастирот е сиромашен со предмети од уметничко и културно значење. Сепак, се издвојува големиот крст од 1846 година. Изграден е од комбинација на дрво, сребро, брусено стакло и корали. Се издвојува многу прецизна филигранска работа, а некои делови од крстот се позлатени. Покрај крстот, во манастирот се чува и сребрен путир (чаша) од 19 век.
,_leto_18.jpg)
