Бодовен пласман на Тур де Франс

Бодовен пласман

Детали за наградата
Спорт	Друмски велосипедизам
Натпреварување	Тур де Франс
Доделена за	најдобар спринтер
Локално име	Maillot vert (француски)
Историја
Прва награда	1953
Изданија	66 (до 2019)
Прв победник	Фриц Шер (ШВА)
Најмногу победи	Петер Саган (СВК) 7 пати
Најнов победник	Петер Саган (СВК)

Бодовен пласман на Тур де Франс — еден од пласманите на велосипедската трка Тур де Франс, кој започнал да се доделува во 1953 година. Бодовите се добиваат за високите пласмани на етапа или за победа на некој од средните спринтови и тие се бројат за бодовниот пласман. Се смета за спринтерски пласман. На предводникот во пласманот му се доделува зелена маичка, која станала симбол за бодовниот пласман, така што кога велосипедистот ќе го освои бодовниот пласман, се вели дека „ја освоил зелената маичка“.^[1]

Системот ги поттикнал и другите велосипедски трки; останатите две големи трки исто така имаат бодовен пласман: Вуелта а Еспања од 1955 година, која исто така ја користи зелената маичка, и Џиро д’Италија од 1966 година.

Историја

По скандалите на Тур де Франс 1904, правилата за наредното издание биле изменети: победникот не бил повеќе одредуван со временски систем, туку со бодовен систем. Велосипедистите добивале бодови, подеднакви на нивниот пласман во етапата, а велосипедистот со најмалку бодови бил предводник на трката. По Тур де Франс 1912, системот бил повторно променет на временски, кој сè уште се користи.

На Тур де Франс 1953, како прослава за 50. родеден на Тур де Франс, бодовниот систем бил повторно воведен, но овој пат како дополнителен пласман. Бидејќи предводникот на генералниот пласман ја носи жолтата маичка, предводникот на бодовниот пласман исто така добивал специјална маичка, зелената маичка (француски: maillot vert). Зелената боја била избрана поради спонзорот кој бил производител на косилки за трева.

Во првите години, велосипедистот единствено добивал казнени бодови доколку не завршил на високо место, па така велосипедистот со најмалку бодови бил освојувач на зелената маичка. Од 1959 година па натаму, системот бил променет, па велосипедистите добивале бодови доколку завршиле високо во пласманот (првото место носело најмногу бодови, а пониско пласираните добивале помалку бодови), па така велосипедистите со најмногу бодови ја освојувале зелената маичка.

Во 1968 година, маичката била црвена, на барање на спонзорот.^[2]

Додека жолтата маичка се доделува за најниското вкупно време на трката, зелената маичка ги отсликува бодовите добиени со високите пласмани на секоја етапа и средните спринтови, особено во текот на рамните етапи на трката. Средните спринтови порано биле дел од пласманот за средни спринтови, а бодовите за бодовниот пласман бил додаток; меѓутоа, подоцна овој пласман бил укинат, а средните спринтови останале дел од бодовниот пласман.

Бодовниот пласман се смета за „спринтерски пласман“, бидејќи најголем дел од бодовите се освојуваат на рамните етапи, па така возачите генерално остануваат заедно во една голема група, оставајќи ги најдобрите спринтери на крајот да се борат за етапна победа.^[3] Меѓутоа, да се освои пласманот, на еден возач му треба доволно ниво на вештини покрај силниот спринт, бидејќи тој треба да заврши во рамки на временската граница на планинските етапи за да остане во натпреварувањето, а идеално би било да се натпреварува и на средните спринтови во текот на планинските етапи. На пример, Марио Чиполини бил еден од најдобрите спринтери во неговото време, но никогаш не бил во борба за бодовниот пласман бидејќи не успевал да помине низ планинските етапи и да ја заврши трката (меѓутоа, успеал да заврши на Џиро д’Италија и да го освои бодовниот пласман неколкупати).

Четири пати, победникот на бодовниот пласман бил и победник на генералниот пласман: трипати од страна на Еди Меркс и еднаш од Бернар Ино. Во 1969 година, Еди Меркс го освоил генералниот пласман, бодовниот пласман и планинскиот пласман, уникатна ситуација и резултат на Тур де Франс.

Петер Саган поставил рекорд за најмногу етапи во водство на пласманот, носејќи ја зелената маичка 100 дена на етапата 18 на Тур де Франс 2018.

Бодовен систем

Моментална состојба

До 2019 година, бодовниот пласман бил преместуван преку додавање на бодови добиени на етапи и одземање на казнени бодови. Бодови се доделувале за првите велосипедисти, кои ќе ја преминат целта или линијата на средните спринтови,^[3] и за велосипедистите со најбрзи времиња на прологот или на поединечните хронометри, според следниов распоред:^[4]

Моментален бодовен пласман

Вид		1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.	15.
	завршница на „рамна“ етапа	50	30	20	18	16	14	12	10	8	7	6	5	4	3	2
	завршница на „ридско/среднопланинска“ етапа	30	25	22	19	17	15	13	11	9	7	6	5	4	3	2
	завршница на „планинска“ етапа	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	поединечен хронометар	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	среден спринт	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1

Возачите можат да загубат бодови за разни прекршувања на правилата, што значело некои возачи да го завршат Тур со негативни бодови.^[5]

Пред почетокот на Тур де Франс, организацијата означува кои етапи се сметани за „рамни“, „ридско/среднопланински“ или „планински“. Рамните етапи вообичаено имале неколку или немале категоризирани искачувања (неколку од 4. категорија и повремено 3. категорија), среднопланинските етапи имале бројни искачувања, вообичаено од втора и трета категорија, а планинските етапи имале бројни големи брда, често од прва или екстра категорија.

Кога не може да се одреди редоследот на завршување на целта или кога велосипедистите забележале исто време на прологот/поединечниот хронометар, велосипедистите ги делат бодовите (заокружено на најблискиот половина бод). Велосипедист кој нема да ја заврши етапата е отстранет од бодовниот пласман. По секоја етапа, предводникот на бодовниот пласман ја добива зелената маичка. При изедначување во пласманот, велосипедистот со најмногу етапни победи е предводникот. Ако и тоа е израмнето, тогаш бројот на победи на средните спринтови го означува предводникот. Ако и тоа е исто, тогаш местото во генералниот пласман го одредува предводникот. На крајот на Тур де Франс, велосипедистот кој е прв во пласманот е освојувач на зелената маичка.

Историски

Пред 2011 година

Правилата биле изменувани низ годините. Кога системот започнал во 1953 година, биле додавани местата на секој велосипедист на етапата, а велосипедистот со најмалку бодови бил победник. Подоцна, бодовите биле доделувани на првите неколку велосипедисти на секоја етапа. Дури потоа, бодовниот систем започнал да се разликува на видот на етапата, вообичаено носејќи повеќе бодови на рамните етапи. Средните спринтови исто така носеле бодови.

Во 2009 година, системот бил следен, со два или три средни спринта по етапа:^[6]

Вид		1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.	15.	16.	17.	18.	19.	20.	21st	22nd	23rd	24.	25.
	„рамна“ етапа завршница	35	30	26	24	22	20	19	18	17	16	15	14	13	12	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	„среднопланинска“ етапа завршница	25	22	20	18	16	15	14	13	12	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	„планинска“ етапа завршница	20	17	15	13	12	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	пролог/поединечен хронометар	15	12	10	8	6	5	4	3	2	1
	среден спринт	6	4	2

2011 до 2014

Бодовниот пласман се пресметувал преку додавање бодови освоени на етапите и одземање на казнените бодови. Бодови добивале првите велосипедисти кои ќе ја поминеле целната линија или линијата на средниот спринт^[3] и за велосипедистите со најбрзо време на пролозите или на поединечните хронометри. На Тур де Франс 2011 била користена следнава шема:^[7]

Вид		1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.	11.	12.	13.	14.	15.
	„рамна“ етапна завршница	45	35	30	26	22	20	18	16	14	12	10	8	6	4	2
	„среднопланинска“ етапна завршница	30	25	22	19	17	15	13	11	9	7	6	5	4	3	2
	„планинска“ етапна завршници	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	пролог/поединечен хронометар	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1
	среден спринт	20	17	15	13	11	10	9	8	7	6	5	4	3	2	1

Возачите може да загубат бодови за разни прекршоци на правилата, што значи дека некои возачи може да ја завршат трката со негативна бодовна состојба.^[8]

Пред почетокот на Тур де Франс, организацијата објавува кои етапи се сметаат за „рамни“, „среднопланински“ или „планински“. Рамните етапи вообичаено имаат неколку или немаат категоризирани искачувања (неколку од 4. категорија и понекогаш 3. категорија), среднопланинските етапи имаат повеќе искачувања, вообичаено 2. и 3. категорија, а некои планински етапи имаат бројни високи искачувања, често од 1. категорија или екстра категорија.

Кога редоследот по кој велосипедистите ја поминале целта не може да се одреди или кога велосипедистите забележале исто време во прологот/поединечниот хронометар, велосипедистите ги делат бодовите (заокружени на најблискиот половина бод). Велосипедист кој не ја завршил етапата се отстранува од бодовниот пласман. По секоја етапа, предводникот на бодовниот пласман ја добива зелената маичка. Во случај на изедначување во пласманот, велосипедистот со најмногу етапни победи е победник. Доколку и тука е изедначено, бројот на победи на средните спринтови го одредуваат победникот. Ако и тука е изедначено, генералниот пласман го одредува победникот. На крајот на Тур де Франс, велосипедистот што води во бодовниот пласман е освојувач на зелената маичка.

Победници

Победници по година

Година	Победник	Бодови	Второ место	Бодови	Трето место	Бодови
1953	Фриц Шер (ШВА)	271	Фјоренцо Мањи (ИТА)	307	Рафаел Жеминијани (ФРА)	406
1954	Ферди Киблер (ШВА)	215,5	Стан Окерс (БЕЛ)	284,5	Фриц Шер (ШВА)	286,5
1955	Стан Окерс (БЕЛ)	322	Ваут Вагтманс (ХОЛ)	399	Мигел Побле (ШПА)	409
1956	Стан Окерс (БЕЛ)	280	Фернан Пико (ФРА)	464	Герит Вортинг (ХОЛ)	465
1957	Жан Форестје (ФРА)	301	Вим ван Ест (ХОЛ)	317	Адолф Кристијан (ШВА)	366
1958	Жан Грачик (ФРА)	347	Јозеф Планкерт (БЕЛ)	406	Андре Дарижад (ФРА)	553
1959	Андре Дарижад (ФРА)	613	Жерар Сен (ФРА)	524	Жак Анкетил (ФРА)	503
1960	Жан Грачик (ФРА)	74	Грацијано Батистини (ИТА)	40	Федерико Баамонтес (ШПА)	35
1961	Андре Дарижад (ФРА)	174	Жан Генше (ФРА)	169	Гвидо Карлези (ИТА)	148
1962	Руди Алтиг (FRG)	173	Емил Демс (БЕЛ)	144	Жан Грачик (ФРА)	140
1963	Рик ван Лој (БЕЛ)	275	Жак Анкетил (ФРА)	138	Федерико Баамонтес (ШПА)	123
1964	Јан Јансен (ХОЛ)	208	Едвард Селс (БЕЛ)	199	Руди Алтиг (FRG)	165
1965	Јан Јансен (ХОЛ)	144	Гвидо Рејбрук (БЕЛ)	130	Феличе Џимонди (ИТА)	124
1966	Вили Планкерт (БЕЛ)	211	Гербен Карстенс (ХОЛ)	189	Едвард Селс (БЕЛ)	178
1967	Јан Јансен (ХОЛ)	154	Гвидо Рејбрук (БЕЛ)	119	Жорж Ванденберге (БЕЛ)	111
1968	Франко Битоси (ИТА)	241	Валтер Годефрот (БЕЛ)	219	Јан Јансен (ХОЛ)	200
1969	Еди Меркс (БЕЛ)	244	Јан Јансен (ХОЛ)	149	Маринус Вагтманс (ХОЛ)	136
1970	Валтер Годефрот (БЕЛ)	212	Еди Меркс (БЕЛ)	207	Марино Басо (ИТА)	161
1971	Еди Меркс (БЕЛ)	202	Сирил Жимар (ФРА)	186	Гербен Карстенс (ХОЛ)	107
1972	Еди Меркс (БЕЛ)	196	Рик ван Линден (БЕЛ)	135	Јоп Зутемелк (ХОЛ)	132
1973	Херман ван Спрингел (БЕЛ)	187	Јоп Зутемелк (ХОЛ)	168	Луис Окања (ШПА)	145
1974	Патрик Серси (БЕЛ)	283	Еди Меркс (БЕЛ)	270	Бери Хобан (ВБР)	170
1975	Рик ван Линден (БЕЛ)	342	Еди Меркс (БЕЛ)	240	Франческо Мозер (ИТА)	199
1976	Фреди Мертенс (БЕЛ)	293	Пјерино Гаваци (ИТА)	140	Жак Ескласан (ФРА)	128
1977	Жак Ескласан (ФРА)	236	Џачинто Сантамброџо (ИТА)	140	Дитрих Турау (ГЕР)	137
1978	Фреди Мертенс (БЕЛ)	242	Жак Ескласан (ФРА)	189	Бернар Ино (ФРА)	123
1979	Бернар Ино (ФРА)	253	Дитрих Турау (ГЕР)	157	Јоп Зутемелк (ХОЛ)	109
1980	Руди Певенаж (БЕЛ)	194	Шон Кели (ИРС)	153	Лудо Петерс (БЕЛ)	148
1981	Фреди Мертенс (БЕЛ)	428	Вилијам Такерт (БЕЛ)	222	Бернар Ино (ФРА)	184
1982	Шон Кели (ИРС)	429	Бернар Ино (ФРА)	152	Фил Андерсон (АВС)	149
1983	Шон Кели (ИРС)	360	Фритс Пирард (ХОЛ)	144	Лорен Фињон (ФРА)	126
1984	Франк Хосте (БЕЛ)	322	Шон Кели (ИРС)	318	Ерик Вандерерден (БЕЛ)	247
1985	Шон Кели (ИРС)	434	Грег Лемонд (САД)	332	Стивен Роуш (ИРС)	279
1986	Ерик Вандерерден (БЕЛ)	277	Јозеф Ликенс (БЕЛ)	232	Бернар Ино (ФРА)	210
1987	Жан Пол ван Попел (ХОЛ)	263	Стивен Роуш (ИРС)	247	Педро Делгадо (ШПА)	228
1988	Еди Планкерт (БЕЛ)	278	Дејвис Фини (САД)	193	Шон Кели (ИРС)	183
1989	Шон Кели (ИРС)	277	Етјен де Вилде (БЕЛ)	194	Стевен Рокс (ХОЛ)	163
1990	Олаф Лудвиг (GDR)	256	Јохан Мизеув (БЕЛ)	221	Ерик Брекинк (ХОЛ)	118
1991	Джамолидин Абдужапаров (URS)	316	Лорен Жалабер (ФРА)	263	Олаф Лудвиг (ГЕР)	175
1992	Лорен Жалабер (ФРА)	293	Јохан Мизеув (БЕЛ)	262	Клаудио Кјапучи (ИТА)	202
1993	Джамолидин Абдужапаров (УЗБ)	298	Јохан Мизеув (БЕЛ)	157	Максимилијан Шијандри (ИТА)	153
1994	Джамолидин Абдужапаров (УЗБ)	322	Силвио Мартинело (ИТА)	273	Јан Сворада (СВК)	230
1995	Лорен Жалабер (ФРА)	333	Джамолидин Абдужапаров (УЗБ)	271	Мигел Индураин (ШПА)	180
1996	Ерик Цабел (ГЕР)	335	Фредерик Монкасен (ФРА)	284	Fabio Baldato (ITA)	255
1997	Ерик Цабел (ГЕР)	350	Фредерик Монкасен (ФРА)	223	Марио Траверсони (ITA)	198
1998	Ерик Цабел (ГЕР)	327	Стјуарт О’Грејди (АВС)	230	Том Стелс (БЕЛ)	221
1999	Ерик Цабел (ГЕР)	323	Стјуарт О’Грејди (АВС)	275	Кристоф Капел (ФРА)	196
2000	Ерик Цабел (ГЕР)	321	Роби Мекјуан (АВС)	203	Романс Вајнштејнс (ЛАТ)	184
2001	Ерик Цабел (ГЕР)	252	Стјуарт О’Грејди (АВС)	244	Дамјен Назон (ФРА)	169
2002	Роби Мекјуан (АВС)	280	Ерик Цабел (ГЕР)	261	Стјуарт О’Грејди (АВС)	208
2003	Баден Кук (АВС)	216	Роби Мекјуан (АВС)	214	Ерик Цабел (ГЕР)	188
2004	Роби Мекјуан (АВС)	272	Тор Хушовд (НОР)	247	Ерик Цабел (ГЕР)	245
2005	Тор Хушовд (НОР)	194	Стјуарт О’Грејди (АВС)	182	Роби Мекјуан (АВС)	178
2006	Роби Мекјуан (АВС)	288	Ерик Цабел (ГЕР)	199	Тор Хушовд (НОР)	195
2007	Том Бонен (БЕЛ)	256	Роберт Хантер (ЈАР)	234	Ерик Цабел (ГЕР)	232
2008	Оскар Фреир (ШПА)	270	Тор Хушовд (НОР)	220	Ерик Цабел (ГЕР)	217
2009	Тор Хушовд (НОР)	280	Марк Кевендиш (ВБР)	270	Гералд Чолек (ГЕР)	172
2010	Алесандро Петаки (ИТА)	243	Марк Кевендиш (ВБР)	232	Тор Хушовд (НОР)	222
2011	Марк Кевендиш (ВБР)	334	Хосе Хоакин Рохас (ШПА)	272	Филип Жилбер (БЕЛ)	236
2012	Петер Саган (СВК)	421	Андре Грајпел (ГЕР)	280	Метју Гос (АВС)	260
2013	Петер Саган (СВК)	409	Марк Кевендиш (ВБР)	312	Андре Грајпел (ГЕР)	267
2014	Петер Саган (СВК)	431	Александер Кристоф (НОР)	282	Бријан Кокар (ФРА)	271
2015	Петер Саган (СВК)	432	Андре Грајпел (ГЕР)	366	Џон Дегенколб (ГЕР)	298
2016	Петер Саган (СВК)	470	Марсел Кител (ГЕР)	228	Мајкл Метјус (АВС)	199
2017	Мајкл Метјус (АВС)	370	Андре Грајпел (ГЕР)	234	Едвалд Боасон Хаген (НОР)	220
2018	Петер Саган (СВК)	477	Александер Кристоф (НОР)	246	Арно Демар (ФРА)	203
2019	Петер Саган (СВК)	316	Кејлеб Јуан (НОР)	248	Елија Вивијани (ИТА)	224

Повеќекратни победници

Место	Име	Држава	Победи	Години
1	Петер Саган	Словачка	7	2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2018, 2019
2	Ерик Цабел	Германија	6	1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001
3	Шон Кели	Ирска	4	1982, 1983, 1985, 1989
4	Јан Јансен	Холандија	3	1964, 1965, 1967
	Еди Меркс	Белгија	3	1969, 1971, 1972
	Фрери Мертенс	Белгија	3	1976, 1978, 1981
	Джамолидин Абдужапаров	Узбекистан	3	1991, 1993, 1994
	Роби Мекјуан	Австралија	3	2002, 2004, 2006
9	Стан Окерс	Белгија	2	1955, 1956
	Жан Грачик	Франција	2	1958, 1960
	Андре Дарижад	Франција	2	1959, 1961
	Лорен Жалабер	Франција	2	1992, 1995
	Тор Хушовд	Норвешка	2	2005, 2009

Победници по земја

Место	Држава	Победи
1	Белгија	19
2	Франција	9
3	Германија	8
4	Словачка	7
5	Австралија	5
6	Ирска	4
=	Холандија	4
8	Узбекистан	3
9	Италија	2
=	Норвешка	2
=	Швајцарија	2
12	Шпанија	1
=	Обединето Кралство	1

Наводи

1. „Тур де Франс 2013: Кој ќе ја освои зелената маичка?“. Cycling weekly. 28 јуни 2013. Посетено на 9 јули 2013.
2. „Tour Xtra: Green Jersey“. Cvccbike.com. Посетено на 23 јули 2013.
3. Christian, Sarah (2 јули 2009). „Tour de France demystified - Evaluating success“. RoadCycling.co.nz Ltd. Архивирано од изворникот на 9 February 2013. Посетено на 17 април 2012. Грешка во наводот: Неважечка ознака <ref>; називот „clasexp“ е зададен повеќепати со различна содржина.
4. „Sporting stakes / rules“. Архивирано од изворникот на 2017-02-04. Посетено на 2015-07-10.
5. „Le Tour 101“. cyclingnews.com. Посетено на 2007-08-01.
6. „Одредби на трката“ (PDF). ASO/letour.fr. Посетено на 28 септември 2009.
7. „Одредби на трката“ (PDF). ASO/letour.fr. Посетено на 29 јуни 2011.
8. „Le Tour 101“. cyclingnews.com. Посетено на 1 август 2007.