Опае

Опае
Опае Местоположба на Опае во Македонија Опае на карта
Координати 42°9′34″N 21°39′23″E
Општина	Липково
Население	1.619 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	17074
Надм. вис.	351 м
Опае на општинската карта Атарот на Опае во рамките на општината
Опае на Ризницата

Опае — село во Општина Липково, во околината на градот Куманово.

Географија и местоположба

Историја

Во текот на 1413 - 1421 година селото Опае со уште две села е вклучено во мулк, подарок од султанот Мехмед I за неговата ќерка, принцезата Елалди-Хатун, жена на Ахмед-ага. Во пописниот опширен дефтер од 1570 година, селото е дел од Ќустендилскиот санџак, во Кратовската каза нахија Нагоричане и во него се регистрирани 10 муслимански семејства, 23 христијански семејства и 14 неженети, христијани.Вкупниот износ на данокот на селото изнесувал 4797 акчиња.^[2]

Во османлиските даночни регистри на немуслиманското население од вилаетот Кратово од 1618 - 1619 година селото е забележано со 16 домаќинства.^[3]

Во XIX век селото било дел од Кумановската каза на Отоманското Царство.

Стопанство

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 532 —     1953 580 +9.0% 1961 709 +22.2% 1971 1.081 +52.5% 1981 1.553 +43.7%	Година Нас. ±% 1991 311 −80.0% 1994 1.886 +506.4% 2002 1.996 +5.8% 2021 1.619 −18.9%

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралство Југославија во 1931 година, селото имало 250 Македонци и 150 Албанци.^[4]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 1.619 жители, од кои 32 Македонци, 1.508 Албанци, 1 Бошњак, 1 останат и 77 лица без податоци.^[5]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	150	—	532	580	709	1.081	1.553	311	1.886	1.996	1.619

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[6]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[7]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[8]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[9]

Родови

Опае е македонско-албанско село.

Според истражувањата од 1965 година, родови во селото се:

Македонски

• Зафировци (4 к.), Малинови (3 к.), Диневи (1 к.) и Максимови (1 к.) сите наведени родови во селото се староседелски; Армутови (12 к.) доселени се од селото Табановце во турско време; Неделковци (3 к.) и Крстевци (3 к.) доселени се од селото Слупчане во турско време; Томовски (2 к.) доселени се од Куманово во турско време; Таранци (5 к.) доселени се од селото Жуинце кај Прешево во турско време; Пироќанци (7 к.) доселени се во 1913 година од селото Велика Лука кај Пирот; Доброчани (7 к.) доселени се од селото Добрача; Лазеви (2 к.) доселени се од селото Слупчане; Петровски (3 к.) и Крстевски (1 к.) доселени се исто така од селото Слупчане; Ѓурови (3 к.) доселени се во 1930 година од селото Лесница во Горна Пчиња; Врањанци (1 к.) доселени се од околината на Врање; Бозаџици (3 к.) доселени се од селото Ѓерекара во Горна Пчиња; Станковци (1 к.) доселени се од Куманово.

Албански

• Бајрамовски (5 к.) доселени се од селото Сушево; Азировски (6 к.), Читаклар (3 к.), Алитовски (2 к.), Зенулови (1 к.) и Незировски (1 к.) доселени се од различни села; Зарбичани (9 к.), Сухарчани (2 к.), Брезничани (1 к.) и Рамнобучани (1 к.) доселени се од селата во Новобрдска Крајина; Стражани (5 к.), Руѓинчани (2 к.) и Слупчанци (2 к.) доселени се од селата Стража, Руѓинце и Слупчане.^[10]

Општествени установи

Самоуправа и политика

Културни и природни знаменитости

Археолошки наоѓалишта^[11]

• Мало Опае — некропола од доцноантичко време; и
• Папушина — населба од римското време.

Редовни настани

Личности

Култура и спорт

Иселеништво

До 1965 година од селото се иселиле 25 семејства во Скопје, Куманово и Турција. Повеќе се иселувало муслиманското население.^[10]

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Турски документи за историјата на македонскиот народ, опширен пописен дефтер за Ќустендилскиот санџак од  1570 година, том V, книга V, Архив на Македонија, Матица Македонска, стр.76-77
3. Турски извори за българската история, т. VII, София 1986, с. 255.
4. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
5. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
6. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
7. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
8. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
9. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
10. Трифуноски, Јован (1974). Кумановска област. Скопје.
11. Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 217. ISBN 9989-649-28-6.

Надворешни врски

• Опае на Ризницата