Избувна согласка (преградна согласка, плозив, експлозив)[1][2] е согласка каде се затвора гласниот провод, со што престанува текот на воздухот, за потоа да „избувне“ при творбата. Затворањето може да го врши јазикот (рамниот дел: [t], [d] или основата: [k], [ɡ]), уснените ([b], [p]) или гласилката ([ʔ]). Се разликуваат од носните согласки, каде звучниот провод се затвора, но воздухот продолжува да излегува низ носот (на пр. m и n, како и со струјните согласки, каде делумното затворање го отежнува, но не го запира воздушниот тек во гласниот провод.
Застапеност во јазиците
Сите јазици во светот имаат избувни согласки,[3] и во највеќето од нив се присутни барем безвучните [p], [t] и [k], но постојат исклучоци: во разговорниот самоански отсуствува преднојазичната согласка[t], а неколку северноамерикански јазици како ирокеските ја немаат уснената согаска[p]. Од сите безвучните избувни согласки во светот, уснената е најнестабилна, што може да се забележи од неусловената гласовна промена [p] → [f] (→ [h] → Ø) што се има случено во разни несродни јазици низ историјата како што се (класичниот јапонски, класичниот арапски и пракелтскиот јазик. Формалниот самоански содржи само еден збор со заднонепчената согласка[k], додека разговорниот самоански ги поистоветува /t/ и /k/ како /k/. Нихауанското наречје на хавајскиот јазик има [t] на местото на /k/ во поголема мера од литературниот хавајски, но обата не разликуваат /k/ од /t/. Поточно кажано, самоанскиот и хавајскиот ги имаат двете самогласки, но не ги разликуваат.
При творбата на избувниот глас разликуваме три фази:
Прекин: дишниот провод се затвора, и воздухот нема каде да оди.
Задршка (оклузија): дишниот провод се држи затворен, што предизвикува мала разлика во притисокот.
Испуст (избув): пороводот се отвора и воздухот излегува наеднаш, во облик на звук (глас). Ова се нарекува „избувнување“.
Во многу јазици како малајскиот и виетнамскиот, ваквите согласки на крајот од зборот немаат избув (дури и кога им следи самогласка) или имаат носен испуст.
Кај слеаните согласки, прекинот и задршката се од избувен вид, но испустот е како на струјна согласка. Ова значи дека слеаните согласки претставуваат избувно-струјни контури.
