Ырғыз

Ырғыз өзені
Сипаттамасы
Ұзындығы	593 км
Су алабының ауданы	31 600 км²
Су ағысы
Бастауы	Мұғалжар тауы
• Координаттары	50°35′N 59°55′E^(T)
Сағасы	Торғай өзені
• Координаттары	48°15′N 62°01′E^(T)
Орналасуы
Ел	Қазақстан
Аймақ	Ақтөбе облысы, Әйтеке би, Ырғыз аудандары

Ырғыз – Торғай алабындағы өзен.

Географиялық орны

Ақтөбе облысының Әйтеке би, Ырғыз аудандары жеріндегі өзен. Ұзындығы 593 км, су жиналатын алабы 31600 км². Ақтөбе облысының шығысында орналасқан ол Қостанай, Қарағанды облысымен шекаралас.^[1]

Бастауы

Мұғалжар тауының шығыс беткейіндегі бұлақтардан басталып, Торғай өзеніне қосылып, Шалқартеңіз көліне құяды.

Гидрологиясы

136 кішігірім саласы бар.^[2]

Басты салалары: Бақсайыс, Үймола, Қарабұтақ, Шетырғыз. Аңғары жоғарғы ағысында 0,4 - 0,6 км-ден сағасына қарай 1,5 - 1 км-ге кеңейіп, Торғай өзенінің анғарымен тұтасып кетеді. Жайылымы 200 м-ден 2 км-ге дейін өзгереді, сағасына жақын айкын байқалмайды. Арнасы жоғарғы ағысында 20 - 50 м-ден, ортаңғы ағысында 120-160 м-ге дейін жетеді. Ағынының 90%-ы көктемгі су тасу кезінде қалыптасады, жазда төменгі ағысында қарасуларға бөлініп қалады. Суының минералдылығы тасу кезінде 50-100 мг/л-ден сабалық кезеңде 2000 - 3000 мг/л-ге дейін өзгереді. Көп жылдық орташа су ағымы Шеңбертал ауылы тұсында 6,70 м³/с. Өзен бойынан жалпы сыйымдылығы1,32 млн. м3 болатын 4 тоған салынған.^[3]

Дереккөздер

1. Ақтөбе: Энциклопедия - Ақтөбе.<Отандастар - Полиграфия>ЖШС, 2001. - 748 БЕТ
2. Абай. Энциклопедия. – Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, «Атамұра» баспасы, ISBN 5-7667-2949-9
3. Атамекен Географиялық энциклопедия. Алматы 2011 ISBN 9965-893-70-5