КОКП облыстық комитеті

РСДЖП — РСДЖ(б)П — РК(б)П — БК(б)П — КОКП

Партия тарихы Қазан төңкерісі Әскери коммунизм Жаңа экономикалық саясат Лениндік үндеу Сталинизм Хрущёв жылымылығы Тоқырау жылдары Қайта құру

Партиялық ұйым Саясибюро Хатшылық Ұйымбюро Орталық Комитет Обком Аймақком Қалком Аудком Партком

Партия басшылары Владимир Ленин Иосиф Сталин Никита Хрущёв Леонид Брежнев Юрий Андропов Константин Черненко Михаил Горбачёв

Жарғы Партия съездері Партия конференциялары БЛКЖО Правда Лениндік гвардия БК(Б)П оппозициясы Үлкен террор Антипартиялық топ Партияның бас түзуі Орыс партиясы Евсекция

КОКП облыстық комитеті (облком) (орыс. Областной комитет КПСС) — КОКП облыстық конференциялары аралығындағы КОКП республикалық (АКСР) немесе облыстық (автономиялы облыс) ұйымының жоғары органы. КОКП облыстық конференцияларында сайланды. Барлық облыстарда болды. КОКП облыстық комитеттері одақтас республикалар коммунистік партияларының орталық комитеттеріне (РКФСР-да 1990 жылға дейін — КОКП орталық комитетіне) бағынысты болды.

Тарихы

1919 жылы бұрынғы РК(б)П комитеттері РК(б)П губерния ұйымдарымен ауыстырылды, 1924-1929 жылдардағы әкімшілік-аумақтық бөлініс реформасы барысында губерния ұйымдары облыстық ұйымдар болып қайта құрылды. 1990 жылы маусымда РКФСР Коммунистік партиясы құрылғаннан кейін Ресейдегі кейбір КОКП облыстық комитеттері РКФСР КП облыстық комитеттері деп аталды^[1][2]. Облыстық комитетпен тең мәртебеге ие болған КОКП Мәскеу қалалық комитеті атауын өзгертуден бас тартты. 1991 жылы 6 қарашада КОКП-ға тыйым салынғаннан кейін аймақтық партия ұйымдары таратылды. 1992 жылы 30 қарашада Ресейдің Конституциялық соты РКФСР Коммунистік партиясының (КОКП) бастауыш ұйымдарының қызметіне тыйым салуды алып тастады, бұл партияны Ресей Федерациясының Коммунистік партиясы ретінде қалпына келтіруге мүмкіндік берді. Облыстық (өлкелік) партия комитеттерінің қызметіне тыйым салу сақталғандықтан^[3], оларды қайта құруға тура келді.

Бірінші хатшы

КОКП облыстық комитетінің бірінші хатшысы – КОКП облыстық ұйымның ең жоғары лауазымды тұлғасын одақтық республика Компартиясы орталық комитеті хатшылығының ұсынысы бойынша КОКП облыстық комитеті сайлады. Номиналды түрде халық депутаттары облыстық Кеңесі атқару комитетінің төрағасы облыстың номиналды жоғары лауазымды адамы болып саналса, алайда іс жүзінде 1990 жылдың наурыз айына дейін КОКП облыстық комитетінің бірінші хатшысы облыс басқармасында маңыздырақ қызмет атқарды. Бұл қызметтегі жұмыс іс жүзінде одан әрі жоғарылау үшін міндетті болды (республика немесе Одақ Орталық Комитетінің орталық аппаратындағы басшы қызметтерде жұмыс істеу). Бірақ бұл қызмет саяси бюро, хатшылық, Орталық комитеттің бөлім меңгерушісі деңгейіндегі ұнамсыз немесе кінәлі партия қызметкері облысты басқаруға жіберілгенде «құрметті айдалу» ретінде жиі пайдаланылды.

Басқармадағы рөлі

Партия ұйымының мемлекет пен мемлекеттік мекемелерді басқарудағы рөлі мынада: облыстың партия ұйымдарынан тиісті мемлекеттік лауазымдарға ең жауапты жолдастар ұсынылып, мемлекеттік міндеттерді орындауда олар өздерінің жолдастары алдында мезгіл-мезгіл өз жұмыстары туралы есеп беруі тиіс болды және жұмыстағы қателіктері немесе нашар жұмыс үшін партиялық жауапкершілікті көтерді. Яғни, олардың партия ұйымы тәртіптік тұрғыда қателіктерді көрсетіп, жұмыстың бұзылуына сөгіс жариялай алатын. Мемлекеттiк билiктiң жоғары органдарына жүктелген мiндеттi атқара алмағандарды өздерiне артық қызметтен босатуды ұсыну. Ал сол коммунистер РКФСР Қылмыстық кодексінде көзделген қылмыстар немесе қаржылық бұзушылықтар жасаған жағдайда ондай коммунистер партия мүшелігінен босатылып, жалпы негізде сотқа тартылды. Бірақ партия ұйымы сонымен бірге коммунистерді жала жабу мен бәледен қорғауды өзінің міндеті деп санады, сондықтан мұндай істерді мұқият түсініп, коммунисттің шын кінәсін ашуға тырысты.

1972 жылғы КОКП жарғысынан

Партияның республикалық, өлкелік және облыстық ұйымдарының жетекші органдары
43. Облыстық, өлкелік, республикалық партия ұйымының жоғары органы — облыстық, өлкелік партия конференциясы немесе одақтық республика Компартиясының съезi, ал олардың арасындағы аралықта — облыстық комитет, өлкелік комитет, одақтас республиканың коммунистік партиясы орталық комитеті.
45. Облыстық, өлкелік комитеттер, одақтас республикалар Компартияларының Орталық Комитеті бюроны, оның ішінде комитет хатшыларын сайлайды. Партия хатшыларының кемінде бес жыл тәжірибесі болуы керек. Комитет пленумдарында партия комиссияларының төрағаларын, осы комитеттердің бөлім меңгерушілерін, партиялық газет-журналдардың редакторларын да бекітеді. Ағымдағы мәселелерді қарау және олардың орындалуын тексеру үшін облыстық және өлкелік партия комитеттерінде және одақтық республикалар Компартияларының орталық комитеттерінде хатшылықтар құрылуы мүмкін.
46. Облыстық, өлкелік комитеті, одақтық республика Компартиясының орталық комитеті пленумы кемінде төрт айда бір рет шақырылады.

Бірақ партия Жарғысы шын мәнінде тек бағдар ғана болғанын және партия ұйымдарының жер-жердегі барлық іс-әрекеттері партия Жарғысына толық сәйкес келмейтінін ескеру қажет.

1991 жылдың тамызындағы КОКП республикалық, облыстық, өлкелік комитеттері

РКФСР Коммунистік партиясы

Облком

1. КОКП Амур облыстық комитеті
2. КОКП Архангельск облыстық комитеті
3. КОКП Астрахан облыстық комитеті
4. КОКП Белгород облыстық комитеті
5. КОКП Брянск облыстық комитеті
6. КОКП Владимир облыстық комитеті
7. КОКП Волгоград облыстық комитеті
8. КОКП Вологда облыстық комитеті
9. КОКП Воронеж облыстық комитеті
10. КОКП Горьков облыстық комитеті
11. КОКП Иванов облыстық комитеті
12. РКФСР КП Иркутск облыстық комитеті
13. РКФСР КП Калининград облыстық комитеті
14. КОКП Калинин облыстық комитеті
15. КОКП Калуга облыстық комитеті
16. КОКП Камчат облыстық комитеті
17. КОКП Кемеров облыстық комитеті
18. КОКП Киров облыстық комитеті
19. КОКП Кострома облыстық комитеті
20. КОКП Куйбышев облыстық комитеті
21. КОКП Қорған облыстық комитеті
22. КОКП Курск облыстық комитеті
23. КОКП Ленинград облыстық комитеті
24. КОКП Ленинград қалалық комитеті^[4]
25. РКФСР КП Липецк облыстық комитеті
26. КОКП Магадан облыстық комитеті
27. КОКП Мәскеу облыстық комитеті
28. КОКП Мәскеу қалалық комитеті^[5]
29. КОКП Мурманск облыстық комитеті
30. КОКП Новгород облыстық комитеті
31. КОКП Жаңасібір облыстық комитеті
32. КОКП Омбы облыстық комитеті
33. КОКП Орынбор облыстық комитеті
34. КОКП Орлов облыстық комитеті
35. КОКП Пенза облыстық комитеті
36. КОКП Перм облыстық комитеті
37. КОКП Псков облыстық комитеті
38. КОКП Ростов облыстық комитеті
39. КОКП Рязан облыстық комитеті
40. КОКП Сарытау облыстық комитеті
41. КОКП Сахалин облыстық комитеті
42. КОКП Свердлов облыстық комитеті
43. КОКП Смоленск облыстық комитеті
44. КОКП Тамбов облыстық комитеті
45. КОКП Томбы облыстық комитеті
46. КОКП Тула облыстық комитеті
47. КОКП Түмен облыстық комитеті
48. КОКП Ульянов облыстық комитеті
49. КОКП Челябі облыстық комитеті
50. КОКП Чита облыстық комитеті
51. КОКП Ярослав облыстық комитеті

Өлкеком

1. КОКП Алтай өлкелік комитеті
2. КОКП Краснодар өлкелік комитеті
3. КОКП Краснояр өлкелік комитеті
4. КОКП Приморский өлкелік комитеті
5. КОКП Ставропол өлкелік комитеті
6. КОКП Хабаровск өлкелік комитеті

АКСР

1. КОКП Башқұртстан облыстық комитеті
2. КОКП Бурят облыстық комитеті
3. КОКП Дағыстан облыстық комитеті
4. КОКП Кабарда-Малқар облыстық комитеті
5. КОКП Қалмақ облыстық комитеті
6. КОКП Карел облыстық комитеті
7. КОКП Коми облыстық комитеті
8. КОКП Марий облыстық комитеті
9. КОКП Мордва облыстық комитеті
10. КОКП Саха облыстық комитеті
11. КОКП Солтүстік-Осетин облыстық комитеті
12. КОКП Татарстан облыстық комитеті
13. КОКП Тыва облыстық комитеті
14. КОКП Ұдмұрт облыстық комитеті
15. КОКП Шешен-Ингуш облыстық комитеті
16. КОКП Чуваш облыстық комитеті

Автономды облыс

1. КОКП Адыгей облыстық комитеті
2. КОКП Таулы Алтай облыстық комитеті
3. КОКП Қарашай-Шеркес облыстық комитеті
4. КОКП Хакас облыстық комитеті
5. КОКП Жебірей облыстық комитеті

Әзірбайжан Коммунистік партиясы

1. Әзірбайжан КП Нахшыван облыстық комитеті
2. Әзірбайжан КП Таулы Қарабақ облыстық комитеті

Беларус Коммунистік партиясы (1918—1993)

1. Беларус КП Брест облыстық комитеті
2. Беларус КП Витебск облыстық комитеті
3. Беларус КП Гомел облыстық комитеті
4. Беларус КП Гродно облыстық комитеті
5. Беларус КП Минск облыстық комитеті
6. Беларус КП Минск қалалық комитеті
7. Беларус КП Могилев облыстық комитеті

Грузия Коммунистік партиясы

1. Грузия КП Абхаз облыстық комитеті
2. Грузия КП Аджар облыстық комитеті
3. Грузия КП Оңтүстік Осетин облыстық комитеті

Қазақстан Коммунистік партиясы

1. Қазақстан КП Ақмола облыстық комитеті
2. Қазақстан КП Ақтөбе облыстық комитеті
3. Қазақстан КП Алматы облыстық комитеті
4. Қазақстан КП Алматы қалалық комитеті^[6]
5. Қазақстан КП Гурьев облыстық комитеті
6. Қазақстан КП Жамбыл облыстық комитеті
7. Қазақстан КП Жезқазған облыстық комитеті
8. Қазақстан КП Қарағанды облыстық комитеті
9. Қазақстан КП Қызылорда облыстық комитеті
10. Қазақстан КП Көкшетау облыстық комитеті
11. Қазақстан КП Қостанай облыстық комитеті
12. Қазақстан КП Маңғыстау облыстық комитеті
13. Қазақстан КП Павлодар облыстық комитеті
14. Қазақстан КП Солтүстік Қазақстан облыстық комитеті
15. Қазақстан КП Семей облыстық комитеті
16. Қазақстан КП Талдықорған облыстық комитеті
17. Қазақстан КП Торғай облыстық комитеті
18. Қазақстан КП Орал облыстық комитеті
19. Қазақстан КП Оңтүстік Қазақстан облыстық комитеті
20. Қазақстан КП Шығыс Қазақстан облыстық комитеті

Қырғызстан Коммунистік партиясы

1. Қырғызстан КП Жалалабат облыстық комитеті
2. Қырғызстан КП Ыстықкөл облыстық комитеті
3. Қырғызстан КП Нарын облыстық комитеті
4. Қырғызстан КП Ош облыстық комитеті
5. Қырғызстан КП Талас облыстық комитеті
6. Қырғызстан КП Шу облыстық комитеті

Тәжікстан Коммунистік партиясы

1. Тәжікстан КП Таулы Бадахшан облыстық комитеті
2. Тәжікстан КП Күләб облыстық комитеті
3. Тәжікстан КП Қорғантөбе облыстық комитеті
4. Тәжікстан КП Ленинабат облыстық комитеті

Түрікменстан Коммунистік партиясы

1. Түрікменстан КП Балқан облыстық комитеті
2. Түрікменстан КП Мары облыстық комитеті
3. Түрікменстан КП Ташауыз облыстық комитеті
4. Түрікменстан КП Шарджау облыстық комитеті

Өзбекстан Коммунистік партиясы

1. Өзбекстан КП Әндіжан облыстық комитеті
2. Өзбекстан КП Бұхара облыстық комитеті
3. Өзбекстан КП Жызақ облыстық комитеті
4. Өзбекстан КП Қарақалпақ облыстық комитеті
5. Өзбекстан КП Қашқадария облыстық комитеті
6. Өзбекстан КП Наманған облыстық комитеті
7. Өзбекстан КП Самарқан облыстық комитеті
8. Өзбекстан КП Сұрқандария облыстық комитеті
9. Өзбекстан КП Сырдария облыстық комитеті
10. Өзбекстан КП Ташкент облыстық комитеті
11. Өзбекстан КП Ферғана облыстық комитеті
12. Өзбекстан КП Хорезм облыстық комитеті

Украина Коммунистік партиясы

1. Украина КП Винниц облыстық комитеті
2. Украина КП Волын облыстық комитеті
3. Украина КП Днепропетров облыстық комитеті
4. Украина КП Донецк облыстық комитеті
5. Украина КП Житомир облыстық комитеті
6. Украина КП Карпат облыстық комитеті
7. Украина КП Запорож облыстық комитеті
8. Украина КП Ивано-Франков облыстық комитеті
9. Украина КП Киев облыстық комитеті
10. Украина КП Киев қалалық комитеті
11. Украина КП Кировоград облыстық комитеті
12. Украина КП Қырым облыстық комитеті
13. Украина КП Луганск облыстық комитеті
14. Украина КП Львов облыстық комитеті
15. Украина КП Николаев облыстық комитеті
16. Украина КП Одесса облыстық комитеті
17. Украина КП Полтавск облыстық комитеті
18. Украина КП Ровен облыстық комитеті
19. Украина КП Севастопол облыстық комитеті
20. Украина КП Сум облыстық комитеті
21. Украина КП Тернопол облыстық комитеті
22. Украина КП Харьков облыстық комитеті
23. Украина КП Херсон облыстық комитеті
24. Украина КП Хмельницк облыстық комитеті
25. Украина КП Черкас облыстық комитеті
26. Украина КП Чернигов облыстық комитеті
27. Украина КП Черновицк облыстық комитеті

1991 жылға қарай таратылған немесе атауы өзгертілген КОКП облыстық комитеттері

Атауы өзгертілгендер

1. Украина К(б)П Ақкерман облыстық комитеті (1940)
2. Қазақстан КП Ақмола облыстық комитеті (1939—1960)
3. КОКП Бурят-Моңғол облыстық комитеті (1923—1958)
4. Украина КП Ворошиловград облыстық комитеті (1938—1958, 1970—1990)
5. Қазақстан КП Батыс Қазақстан облыстық комитеті (1932—1962)
6. КОКП Кабардин-Малқар облыстық комитеті (1944—1957)
7. Украина КП Каменец-Подолск облыстық комитеті (1937—1954)
8. Түрікменстан КП Красноводск облыстық комитеті (1939—1947, 1952—1955, 1973—1988)
9. КОКП Қырым облыстық комитеті (1921—1954)
10. Қазақстан КП Маңғыстау облыстық комитеті (1973—1988)
11. КОКП Молотов облыстық комитеті (1940—1957)
12. БК(б)П Орта Еділ облыстық комитеті (1928—1929)
13. КОКП Сталинград облыстық комитеті (1936—1961)
14. Украина КП Сталин облыстық комитеті (1938—1961)
15. Украина КП Станислав облыстық комитеті (1939—1962)
16. Қырғызстан КП Тянь-Шань облыстық комитеті (1939—1962)
17. Қырғызстан КП Фрунзе облыстық комитеті (1939—1959)
18. Тәжікстан КП Хатлон облыстық комитеті (1988—1990)
19. КОКП Чкалов облыстық комитеті (1938—1957)
20. Қазақстан КП Шымкент облыстық комитеті (1932—1962)

Таратылғандар

1. КОКП Арзамас облыстық комитеті (1954—1957)
2. Түрікменстан КП Ашхабад облыстық комитеті (1939—1959, 1973—1988)
3. КОКП Балашау облыстық комитеті (1954—1957)
4. Беларус КП Баранович облыстық комитеті (1939—1954)
5. Беларус КП Белостокск облыстық комитеті (1939—1944)
6. Беларус КП Бобруйск облыстық комитеті (1944—1954)
7. КОКП Великолукск облыстық комитеті (1944—1957)
8. Беларус КП Вилейск облыстық комитеті (1939—1944)
9. Литва КП Вильнюс облыстық комитеті (1950—1953)
10. БК(б)П Шығыс Сібір облыстық комитеті (1936—1937)
11. Тәжікстан КП Гарм облыстық комитеті (1939—1955)
12. РК(б)П Горск облыстық комитеті (1921—1924)
13. КОКП Грозный облыстық комитеті (1944—1957)
14. Латвия КП Даугавпилсск облыстық комитеті (1952—1953)
15. Украина КП Дрогобыч облыстық комитеті (1939—1959)
16. БК(б)П Батыс облыстық комитеті (1929—1937)
17. БК(б)П Иванов өнеркәсіп облыстық комитеті (1929—1936)
18. Украина КП Измаил облыстық комитеті (1940—1954)
19. КОКП Каменск облыстық комитеті (1954—1957)
20. Литва КП Каунас облыстық комитеті (1950—1953)
21. Түрікменстан КП Керкі облыстық комитеті (1943—1947)
22. БК(б)П Қырғыз облыстық комитеті (1926—1936)
23. Литва КП Клайпеда облыстық комитеті (1950—1953)
24. Латвия КП Лиепай облыстық комитеті (1952—1953)
25. Украина КП Молдаван облыстық комитеті (1924—1940)
26. Беларус КП Молодечненск облыстық комитеті (1944—1960)
27. Өзбекстан КП Науаи облыстық комитеті (1982—1988)
28. БК(б)П Еділ немістері АКСР облыстық комитеті (1925—1941)
29. БК(б)П Об-Ертіс облыстық комитеті (1934)
30. Беларус КП Пинск облыстық комитеті (1939—1954)
31. Беларус КП Полесск облыстық комитеті (1938—1954)
32. Беларус КП Полоцк облыстық комитеті (1944—1954)
33. Эстония КП Пярну облыстық комитеті (1952—1953)
34. Латвия КП Рига облыстық комитеті (1952—1953)
35. БК(б)П Солтүстік облыстық комитеті (1936—1937)
36. Тәжікстан КП Сталинабад облыстық комитеті (1939—1951)
37. Эстония КП Таллин облыстық комитеті (1952—1953)
38. Эстония КП Тарту облыстық комитеті (1952—1953)
39. БК(б)П Орал облыстық комитеті (1923—1934)
40. Тәжікстан КП Ұлытөбе облыстық комитеті (1945—1947)
41. БК(б)П Орталық-Қаратопырақ облыстық комитеті (1928—1934)
42. КОКП Шеркес облыстық комитеті (1928—1957)
43. Литва КП Шяуляй облыстық комитеті (1950—1953)

Тағы қараңыз

• Атқару комитеті
• КОКП аймақтық комитеті

Дереккөздер

1. БК(б)П – КОКП– РКФСР КП Иркутск облыстық комитеті.(қолжетпейтін сілтеме)
2. БК(б)П – КОКП– РКФСР КП Калининград облыстық комитеті.(қолжетпейтін сілтеме)
3. КОММУНИСТ Мұрағатталған 4 ақпанның 2022 жылы. // Правда, 1-4 желтоқсан 2017
4. Ленинград республикалық (РКФСР) бағынысты қала болды
5. Мәскеу республикалық (РКФСР) бағынысты қала болды
6. Алматы республикалық (Қазақ КСР) бағынысты қала болды