Այգեհովիտ (Տավուշի մարզ)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Այգեհովիտ (այլ կիրառումներ)

Չշփոթել Այգեհովիտ (Քաշաթաղի շրջան) հոդվածի հետ։

Գյուղ
Այգեհովիտ
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	ՏավուշՏավուշի մարզ
Համայնք	Տավուշի մարզ և Իջևանի շրջան
Այլ անվանումներ	Հոնուտ, Ուզունթալա
Մակերես	21,4 կմ²
ԲԾՄ	713 մետր
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	▼3091 մարդ (2011)[1]
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականուն	այգեհովիտցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Այգեհովիտ (Տավուշի մարզ) (Հայաստան) Այգեհովիտ (Տավուշի մարզ) (Տավուշի մարզ)
Այգեհովիտ Վիքիպահեստում

Այգեհովիտ, գյուղ Հայաստանի Տավուշի մարզի Իջևանի տարածաշրջանում, Աղստև գետի ստորին հոսանքի աջափնյա մասում, Իջևանից 11 կմ հյուսիս-արևելք։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 760 մ։

Պատմություն

Մինչև 1967 թվականի մայիսի 25-ը կոչվել է Ուզունթալա, այնուհետև մինչև 1969 թվականի փետրվարի 12-ը՝ Հոնուտ^[2]։ Նրա շրջակայքի մի շարք հուշարձանները վկայում են, որ դեռևս վաղ անցյալում այստեղ եղել են մի քանի բնակավայրեր։ Ներկայումս գյուղից մոտ 3 կմ հարավ-արևմուտք, անտառի բացատում կանգուն է պատմական Կայեն գավառի հոգևոր ու մշակութային նշանավոր կենտրոններից մեկը՝ Սրվեղի վանքը։

Կլիմա

Բնակլիմայական պայմանները՝ գտնվում է բարեխառն գոտում, ամռանը միջին ջերմաստիճանը +30C է, ձմռանը՝ -2C։

Բնակչություն

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Այգեհովիտի մշտական բնակչությունը կազմել է 3091, առկա բնակչությունը՝ 2622 մարդ^[3], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև.

Տարի	Բնակչություն
1831	345 մարդ	[4]
1873	788 մարդ	[4]
1897	1421 մարդ	[5]
1926	1471 մարդ	[5]
1959	2380 մարդ	[4]
1970	2895 մարդ	[4]
1979	3195 մարդ	[4]
1989	2884 մարդ	[4]
2001	3102 մարդ	[4]
2011	3091 մարդ	[1]

Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է այգեգործությամբ, հացահատիկային կուլտուրաների մշակությամբ, ծխախոտագործությամբ և անասնաբուծությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Սրվեղի վանք

Գյուղում պահպանվել են երկու եկեղեցիներ՝ Սուրբ Ամենափրկիչ և Սուրբ Աստվածածին։ Դրանցից Մահմուդ եղցին գտնվում է «Մահմուդ յալ» հանդամասում, գյուղից արևելք՝ անտառի մեջ։ Այն փոքրիկ մատուռ է, կառուցված որձաքարի մանր բեկորներով։ Ունի թաղակապ ծածկ, որը գոտկում են հյուսիսային և հարավային պատերից բարձրացող սրբատաշ որմնասյուները։ Կառուցման ժամանակը անհայտ է։

Կոտրած եղցին գտնվում է համանուն դաշտամասում, գյուղից 2 կմ հարավ։ Կիսավեր փոքր մատուռ է։ Շուրջը գտնվում է գերեզմանոցը՝ տապանաքարերով։ Վարդի խմհատի խաչը գտնվում է գյուղից դեպի հարավ-արևելք։ Փոքր մատուռ է թաղակապ ծածկով, քանդակազարդ մի մեծ խաչքար դրված է բեմում։

Այգեհովիտի հնություններից են՝ XII-XIV դարերի «Սրվեղի» վանքը և XII-XIX դարերի «Կոտրած եղցի» եկեղեցին։ Հարավ-արևելյան մասում են գտնվում «Քոլի գեղ» (XIV-XVII դարեր), «Վարդխմհատի» (XII-XVII դարեր) և այլ գյուղատեղիներ։

Հասարակական կառույցներ

Հայաստան համահայկական հիմնադրամի Ֆրանսիայի և Արգենտինայի տեղական մարմինների ֆինանսավորմամբ 2010 թվականին հիմնանորոգվել է Այգեհովիտ-Վազաշեն ջրանցքը, որի պաշտոնական բացման պատվավոր հյուրն էր Ֆրանսիայի տնտեսական զարգացման նախարար, Օ-դը-Սեն նահանգի գլխավոր խորհրդի նախագահ Պատրիկ Դևեջյանը^[6]։

Տես նաև

• Այգեհովիտի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Ծանոթագրություններ

1. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
2. Ա. Ա. Ասլանյան, Հ. Ղ. Գրգեարյան (1981). Հայկական ՍՍՀ աշխարհագրական անունների համառոտ բառարան. Երևան: ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն. էջ 21.
3. 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
4. Հայաստանի բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — էջ 18. — 184 p.
5. Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.) — Երևան: 1932. — 185 p.
6. Հայ-Ֆրանսիական բարեկամության ջրանցք

Գրականություն

• Ի.Բ. Էլլարյան, Աղստևի հովտի պատմության և կուլտուրայի հուշարձաններ, Երևան, «Հայաստան», 1980 — 69-71, էջեր 69-71 — 154 էջ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 342)։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այգեհովիտ (Տավուշի մարզ)» հոդվածին։