Naceu o 6 de outubro de 1915 en Els Guiamets (Tarragona), aínda que a súa madriña rexistrouna o 15 de xuño dese mesmo ano debido á desaparición da documentación do Concello de Barcelona despois da Guerra Civil Española. Esta segunda data, considerada de carácter oficial, foi a tomada para celebrar o centenario do seu nacemento. Diplomouse en enfermaría en 1937 e ao principio da Guerra Civil Española trasladouse a Barcelona. En 1939 cruzou a fronteira francesa con 180 nenos orfos da colonia Las Acacias de Premià de Dalt, onde se atopaban os denominados Niños de Negrín que estaban ao seu cargo. Tanto ela coma o seu marido Albert Roger colaboraron[3] en actividades da Resistencia francesa; centralizaron na súa casa a recepción e transmisión de mensaxes, armas e documentación, e nela deron acubillo tamén a refuxiados políticos. Foi denunciada ás autoridades nazis por un farmacéutico de Sarlat e detida xunto co seu marido en 1943. Recluída e maltratada en Limoges, en 1944 deportárona a Ravensbrück, no norte de Alemaña, onde traballou por obriga na industria do armamento. Alí formou parte do chamado Comando de las gandulas, un grupo de mulleres que boicoteaba a elaboración das armas que se fabricaban en Holleischen, unha fábrica que dependía do campo de concentración de Flossenbürg.[4] Grazas á sabotaxe, moitas mulleres forzadas a traballar naquela fábrica inutilizaron uns dez millóns de cartuchos e derramaron numerosas máquinas de fabricación de armamento.[5]Tras ser liberada, regresou a Francia, onde continuou a súa loita clandestina contra o franquismo. Viviu en Sarcelles,[3] preto de París, e presidiu o Amical de Ravensbrück. Seguiu sendo militante do Partido Comunista de Cataluña (PCC), Esquerra Unida i Alternativa (EUiA), e a Fundació Pere Ardiaca, da cal era socia de honor.
O seu fondo persoal atópase depositado no CRAI Biblioteca Pabellón de la República da Universidade de Barcelona. Consta de documentos sobre a Guerra Civil, a Alemaña nazi, a segunda guerra mundial en Polonia e Francia, documentos sobre mulleres españolas na resistencia e ademais, sobre os campos de concentración.
Recoñecementos
Neus Català en 2015, o ano do seu centenario, cando recibiu a Medalla de Ouro da Generalitat de Catalunya
O 29 de outubro de 2014, aos noventa e nove anos, o Concello de Barcelona concedeulle a Medalla de Ouro ao Mérito Cívico como recoñecemento polo seu labor de preservación da memoria histórica, a loita antifascista e a defensa dos dereitos das mulleres. En 2015 recibiu a Medalla de Ouro da Generalitat de Catalunya pola súa loita en prol da xustiza e as liberdades democráticas, a memoria das persoas deportadas aos campos de exterminio nazi e a defensa dos dereitos humanos.
En febreiro de 2019, a cidade de París concedeulle a Medalla 'Grand Vermeil', a máxima distinción da capital francesa.
Ano Neus Català
Stolperstein en honor de Neus Català. Els Guiamets, 2018
Cataluña dedicou o ano 2015 a Neus Català, a última persoa de España que sobrevivira ao campo de concentración de Ravensbrück, no centenario do seu nacemento. Con esta conmemoración rendéuselle homenaxe, por extensión, a todas as persoas que padeceron as consecuencias da guerra, a ditadura franquista e o internamento en campos de prisioneiros e de exterminio. Sobre ela, no acto de presentación, a Conselleira de Benestar e Familia Neus Munté, afirmou: "Neus Català é unha muller forte e solidaria, unha loitadora antifascista, unha supervivente dos campos de exterminio nazis e un referente e un testemuño de todas as mulleres que loitaron na Guerra Civil Española e na Segunda Guerra Mundial".
A celebración do Ano Neus Català estivo coordinada polo Instituto Catalán das Mulleres e colaboraron os concellos de Barcelona e de Guiamets, o Amical de Ravensbrück, a Asociación Arte Plural, as Bibliotecas da Generalitat de Cataluña, as Comunidades Catalás no Exterior, o Consello Comarcal do Priorat, o Consorcio para a Normalización Lingüística, a Corporación Catalá de Medios Audiovisuais, o Departamento de Educación, a Filmoteca de Cataluña, a Fundación Alternativa, a Fundación Cassià, a Fundación Pere Ardiaca, a Institución de Letras Catalás, o Memorial Democrático, o Museo de Historia de Cataluña, Sàpiens Publicacións, a Secretaría Xeral do Departamento da Presidencia e VicDones-SIAD de Osona.
.jpg)
.jpg)
