Apolonia Lizárraga y Ochoa de Zabalegui, nada en Lezaun o 18 de abril de 1867 e finada en Barcelona o 8 de setembro de 1936, máis coñecida polo seu nome relixioso Apolonia del Santísimo Sacramento, foi unha relixiosa Carmelita da Caridade española, superiora xeral en cargo da súa congregación, cando estalou a Guerra Civil española, na que morreu mártir pola súa fe.[1] Foi beatificada polo papa Bieito XVI o 28 de outubro de 2007.[2]
Apolonia Lizárraga naceu na poboación de Lezaun, que por entón pertencía ao concello de Deierri, en Navarra. Ingresou no noviciado das Carmelitas da Caridade de Vedruna en Vitoria, o 16 de xullo de 1886 e emitiu os seus primeiros votos o 17 de xullo de 1888, desde entón coñecéuselle co nome o de Apolonia del Santísimo Sacramento.[2]
Exerceu diversos cargos na súa congregación, desde profesora nos colexios de Trujillo (Cáceres) e Villafranca de los Barros (Badaxoz), até superiora da comunidade de Sevilla e reitora do colexio de Vich. Finalmente foi elixida superiora xeral do instituto en 1925, cargo que ocupou até 1936, ano no que sufriu o martirio.[2] Como superiora xeral preocupouse pola expansión do instituto, chegando a fundar as casas de Buenos Aires na Arxentina; Vigo, León, Murcia e Alcoi en España; e outras catro en Francia.[3]
Cando comezou a guerra en 1936, Apolonia adicouse a buscar refuxio para as relixiosas da súa congregación, co fin de salvarlles a vida, especialmente ás novizas e ás enfermas. Ela mesma escondeuse en casas de diversas amigas. En setembro dese mesmo ano foi detida e encarcerada na checa de San Elías (Barcelona).[2] A tarde do 8 de setembro a relixiosa, segundo algunhas testemuñas que estiveron con ela detidos na checa, foi serrada e descortizada e os seus restos foron botados como cebo para os porcos. Ao parecer ese era o destino de moitos dos detidos da checa de San Elías.[4]
Foi beatificada polo papa Bieito XVI o 28 de outubro de 2007, na cerimonia presidida por el mesmo, na praza de San Pedro da Cidade do Vaticano. En devandita celebración o pontífice subiu aos altares uns 498 mártires da Guerra Civil Española do século XX.[2]
A actual checa de San Elías, hoxe é unha cripta da parroquia Santa Inés. Nela mantense o recordo dos mártires da Guerra que aí estiveron, entre eles Apolonia. A súa festa celébrase o 6 de novembro.[5]